Geen bal op tv | King Joffrey en de herovering van het nu

COLUMN - Prof. Dr. Douglas Rushkoff was te gast in Tegenlicht. Volgens mij voor de derde keer alweer. Hij ratelt door als een Woody Allen die z’n cocaïne voor de verandering niet heeft weg geniest. Vrij vermoeiend om naar te luisteren, zeker als hij bijna een uur los gaat over ‘de herovering van het nu’.

De theorieën van Rushkoff zijn dermate suggestief dat de waarde ervan wat discutabel is, maar vermakelijk en prikkelend zijn ze wel. Zijn centrale punt: doordat we via alle nieuwe technologieën constant op meerdere plekke tegelijk zijn, glipt de tijd door onze vingers en vervreemden we onszelf van het hier en nu en van elkaar. 

Neem drone-bestuurders die bommen laten vallen op doelen aan het andere eind van de wereld. Om te voorkomen dat het aanvoelt als een computerspelletje, wordt er constant een beroep gedaan op hun moreel besef. Het gevolg is echter dat drone-piloten veel meer last hebben van post-traumatische stress dan de piloten van de gangbare bommenwerpers. De afstand en het gebrek aan risico dat ze zelf lopen zorgt voor grotere schuldgevoelens. En wat extra vervreemdend werkt is dat ze aan het eind van de dag weer naar huis gaan, waar alles pais en vree is, dit in schril contrast met het dorpje in Afghanistan dat ze zojuist hebben gebombardeerd.

De mens is niet gemaakt om tegelijkertijd op twee verschillende plekken te zijn. Volgens Rushkoff moeten we het hier en nu terug veroveren. Later op de zondagavond kwam in Brandpunt de wereldvermaarde kinderpsychiater en hersenwetenschapper Bruce Perry aan het woord, die beweerde dat kinderen door gebrek aan contact met volwassenen te weinig getraind worden om sociale wezens te zijn. Zoals je steeds beter piano speelt als je vaker oefent, zo word je ook een beter mens als je veel met mensen te maken hebt. Doordat ouders tegenwoordig continue met heel veel dingen bezig zijn, maar niet met hun kind, leert dat kind veel slechter mens te zijn dan toen we onze dagen nog sleten als jager-verzamelaar.

Fons de Poel vond het opzienbarend, maar bij m’n eigen dacht ik eerlijk gezegd: klopt het wel wat die man daar zegt? Zo ben ik zelf vader van twee kinderen. En heb ik collega’s met kinderen. En vrienden met kinderen. En ik kan mij eerlijk gezegd niet bepaald aan de indruk onttrekken dat wij ons intensiever met onze kinderen bezig houden dan onze ouders met ons. “Ga elke dag even op de grond zitten om met je zoontje mee te spelen”, zei de man tegen Fons. Fons knikte gretig, maar als ik niet uitkijk, zit ik de hele dag met mijn kinderen op de grond te spelen.

In beeld zagen we Aaf Brandt Corstius fietsend bellen (en lachen) terwijl haar zoontje achterop zat. Een ontaarde moeder, dat was duidelijk. We zagen beelden van kindertjes die in de speeltuin speelden, terwijl hun ouders op hun mobieltje keken. Dat herken ik wel. Maar in een andere tijd waren die ouders met elkaar gaan praten. Of ze Game of Thrones gisteren hadden gezien. Of zaten ze de krant te lezen. Of zaten een beetje voor zich uit te dromen, over The Purple Wedding bijvoorbeeld. En dan ben je, in a way, ook weer weg uit het hier en nu. Je bent in ieder geval niet met je kind bezig.

Weet je wie trouwens ook heel veel aandacht van z’n moeder kreeg? King Joffrey. Nee, een beetje liefdevolle verwaarlozing is alleen maar goed.