Geen bal op TV | De Grens

COLUMN - De Grens is het beste televisieprogramma in tijden. En presentator Tommy Wieringa is een revelatie. Zo. Weet u dat ook weer.

Op 11 september 2001 heb ik de hele avond als gehypnotiseerd gekeken naar twee torens die in elkaar stortten. Keer op keer stonden ze brandend overeind en keer op keer zegen ze ineen. Kelly die van de 15-meter-schans sprong, had hetzelfde effect op me. Murw ging ik naar bed. Hoe moest het ooit nog goed komen met de wereld? Hoe konden we hier ooit bovenop komen? 

Gelukkig was daar twee dagen later Tommy Wieringa die langs de grenspaaltjes liep waarmee Drenthe van Duitsland wordt gescheiden. Reeds na de eerste woorden van de eerste zin die Wieringa met bedaarde stem sprak, wist ik weer waar het in het leven om te doen was. Om de verhalen. Kleine verhalen, grote verhalen, verhalen die ons vertellen wat de mens de mens maakt. Tommy Wierenga liep door het bos. Hij was in Duitsland. Er stond een zendmast. Volwassen mannen zaten daar stiekem plaatjes de ether in te slingeren terwijl ze bezopen werden. De Drenthenaren waren dorstig, dat had hij al verteld. En dat bleek nu ook. Bijzonder dorstig. Tommy Wierenga ging verder en sprak een oude man die jongen was geweest en als jongen de lijken van Russische krijgsgevangen had vervoerd vanuit het vergeten Duitse krijgsgevangenkamp Wesuwe naar de massagraven. Hij kwam er nog dagelijks. Om samen met zijn jongens te zijn. Het liefst had hij er een tentje neergezet, maar dat mocht niet van zijn vrouw.

Een week later was Tommy Wieringa in Zeeuws Vlaanderen, waar de haven van Antwerpen aan de Belgische kant van de grens het ene na het andere dorp opslokt. Hij sprak met boeren van wie de ouders in de jaren ’60 hun land moesten afstaan opdat de haven kon uitbreiden. Nu werden hun kinderen onteigend om het land terug te kunnen geven aan de vogeltjes. Er hielden zich op het land natuurspecialisten op die aan het onderzoeken waren hoe de zilte Zeeuwse klei precies werkte, zodat ze het unieke landschap ergens anders konden nabouwen.

Kijk naar De Grens en je weet weer hoe mooi televisie kan zijn. Zolang je maar iemand ziet die de moeite neemt mensen echt te begrijpen. Dat hij de gave van het woord heeft, helpt trouwens ook. Eén zin van Tommy Wieringa en eenvoudige beelden van een oerhollands landschap krijgen een eeuwenoude lading mee zonder eronder te bezwijken. Hij lijkt precies te weten waar de verhalen zitten, waar het drama zit, waar het conflict zich ophoudt. En hij weet het eruit te peuteren, zonder opdringerig te worden. Integendeel. De mensen vertellen het graag aan hem.

Ik ken iemand die iemand kende die hem kende. Hij had hem wel eens gesproken. Tommy Wieringa, zei hij, zuigt alles wat je zegt in zich op. Tommy Wieringa is een spons. En doordat Tommy Wieringa zo’n uitmuntende spons is, worden wij dat ook. Wij, de televisiekijkers, zuigen op wat hij opzuigt.