Franse journalisten onder druk gezet door geheime dienst

ELDERS - Frankrijk is op weg naar een autoritaire staat.

Acht journalisten in totaal zijn vorige maand door de Franse geheime dienst opgeroepen voor verhoor vanwege publicatie van gevoelige informatie. De journalisten Geoffrey Livolsi en Mathias Destal van de onafhankelijke nieuwssite Disclose en Benoît Collombat van Radio France kregen te horen dat ze mogelijk vervolgd worden voor hun onthullingen over geheime wapenleveranties aan Saoedi-Arabië. De regering probeert hen zo te dwingen om hun bronnen prijs te geven.De journalisten hebben geweigerd de vragen van de geheime dienst te beantwoorden. Ze zien dit onderzoek als een aanval op de persvrijheid. Naast hen zijn ook journalisten van Le Monde en het tv-programma Quotidien verhoord voor andere zaken. Volgens Reporters Sans Frontières is deze intimidatiepoging van de autoriteiten bedoeld om onderzoeksjournalisten af te schrikken zaken te publiceren die burgers behoren te weten.

De groene Europarlementariërs Yannick Jadot en Sven Giegold hebben gezamenlijk opgeroepen de wapenleveranties aan Saoedi-Arabië in overeenstemming met eerdere uitspraken van het Europarlement te stoppen en de persvrijheid te respecteren. In Frankrijk heeft president Macron eerder verklaard dat de wapens die Frankrijk levert niet ingezet zouden worden in de oorlog van de Saoedi’s in Jemen. Zijn eigen geheime dienst heeft echter vastgesteld dat dit wel het geval is. En de onthulling daarvan heeft geleid tot het onderzoek van de dienst waarin de journalisten zijn verhoord.

Jadot en Giegold:

Terwijl de misleiding van het publiek door de regering nog steeds geen consequenties heeft gehad worden degenen die het schandaal onthulden vervolgd. Ze riskeren een straf van vijf jaar gevangenis of een boete van maximaal 750.000 euro.

Affaire Benalla

Ook Ariane Chemin, journalist van Le Monde, en haar directeur Louis Dreyfus zijn door de geheime dienst verhoord. Dat ging over de mishandeling van een demonstrant door een van de beveiligers van president Macron, vorig jaar. De onthulling van het incident leidde tot het ontslag van Benalla, Macron’s medewerker. De president is er van beschuldigd dat hij de zaak had willen toedekken. Chemin ging op onderzoek uit en publiceerde enkele artikelen na interviews met mensen uit kringen van de beveiliging van de Franse regering. ‘Het zou gaan om haar onthulling dat Benalla, toen hij nog op het Élysée werkte, samen met een onderofficier van de luchtmacht een beveiligingscontract zou hebben afgesloten met de Russische miljardair Iskander Makhmudov. De militair bleek getrouwd met de veiligheidschef van ‘Matignon’, het kantoor van premier Édouard Philippe,’ schrijft de NRC.

De hoofdredacteur van Le Monde noemt het onderzoek van de geheime dienst verontrustend. „Het publieke belang voorziet erin dat onderzoek gedaan kan worden naar de entourages en banden van medewerkers van het Elysée of van Matignon.”

Repressie

De aanvallen op de persvrijheid passen bij de toenemende repressie in Frankrijk. De in oorsprong geweldloze ‘gele hesjes’-beweging wordt in toenemende mate geconfronteerd met massale politierepressie – traangas, rubber kogels, afranselingen, tienduizend arrestaties, snelle met veel tamtam gevoerde rechtszaken, zware vonnissen voor kleine overtredingen. De nieuwe ‘anti-vandalisme’-wet maakt het steeds moeilijker om demonstraties te organiseren. ‘Macrons gewelddadige onderdrukking van de politieke oppositie is verantwoordelijk voor minstens twee doden, 23 demonstranten die blind werden aan een oog, duizenden ernstig gewonden en is veroordeeld door de VN en de Europese Unie. Maar Macron heeft deze letsels, die zelden in de media worden getoond, nooit erkend. Het tv-nieuws concentreert zich op sensationele beelden van het geweld (tegen eigendommen) van de Black Block-vandalen aan de periferie van de gelehesjesdemonstraties, nooit op de menselijke slachtoffers van systematisch regeringsgeweld,’ schrijft waarnemer Richard Greeman.

Het disproportionele politiegeweld is nu voor de demonstranten op zich al een belangrijke reden om de straat op te gaan. De politie gebruikt naast traangasgranaten, die al een dodelijk slachtoffer hebben geëist, ook rubber kogels. Onderzoek naar overtredingen van de regels door agenten wordt bemoeilijkt omdat camerabeelden niet beschikbaar zijn. Protesten van mensenrechtenorganisaties hebben nog niet geholpen. Overigens stamt het extreme geweld van de Franse politie nog uit de tijd van de vorige president, François Hollande.

Bij een van die demonstraties in april zijn ook twee journalisten opgepakt. Alexis Kraland werd gearresteerd en afgevoerd omdat hij weigerde zijn camera af te geven en zich door de politie te laten fouilleren. Incidenten waarbij journalisten het werk onmogelijk wordt gemaakt komen vaker voor bij de protesten van de afgelopen maanden. In het meest recente overzicht van de World Press Index komt Frankrijk niet verder dn de 32e plaats.

‘Macron centrum-rechts’

Macron is nu echt de president van de rijke Fransen, schrijft John Lichfield in een beschouwing over de resultaten van de Europese verkiezingen. Bij de presidentsverkiezingen twee jaar terug kon zijn electoraat nog als ‘centrum-links’ getypeerd worden, maar bij de laatste verkiezingen blijkt zijn partij vooral veel steun te hebben gekregen uit de rechterflank. Met als gevolg groot verlies voor de oude rechtse partij Les Républicains (voorheen van Sarkozy, die nu wordt vervolgd voor overschrijding van het campagnebudget bij de presidentsverkiezingen in 2012).

Met de maatregelen die Macron aankondigde als resultaat van brede discussies die dit voorjaar overal in het land zijn gevoerd naar aanleiding van de protesten van de ‘gele hesjes’-beweging, heeft geen steun kunnen vinden bij links Frankrijk. Zijn poging om het arrogante imago van zich af te schudden is mislukt. Macron verandert zijn methode, maar niet zijn beleid, schreef Peter Vermaas in de NRC. De hervormingen die hij heeft aangekondigd zijn voor de ‘gele hesjes’ onvoldoende. Het harde optreden van de politie zal dus nog wel even worden voortgezet.

[dit artikel is bewerkt en aangevuld overgenomen van het blog Klokkenluiders en Persvrijheid]