Goed, het is een heel flauw woordgrapje, maar Evelien (Tonkens) vraagt er ook wel een beetje om als ze boven haar column in de Volkskrant de kop plaatst “Maak je dik om de vettaks”. Nou doe ik dat ook, zowel hier als elders, maar zij bedoelt er iets anders mee: dat die vettaks er beslist moet komen.
Het is natuurlijk prima en ieders goed recht om daar een lans voor te breken, maar als je daarvoor gaat argumenteren op basis van feiten is het natuurlijk wel fijn als die feiten ook kloppen. En dat doen ze niet, of in elk geval niet allemaal. En in elk geval niet op het vlak van het hoofdargument.
Dat hoofdargument luidt namelijk dat er een einde moet komen aan de huidige situatie waarin de goedkoopste keuze ook de ongezondste is. Een kroket, stelt Tonkens, is goedkoper dan een appel. En dat is eenvoudig niet waar. Een modale appel kost momenteel bij de super nog geen twintig cent; voor zelfs een democratische kroket moet nog altijd circa het dubbele worden neergeteld. Een aardappel, een prima groente die vol zit met waardevolle bouwstoffen, kost in de schil een fractie van wat zo’n knol verwerkt tot supermarktfriet moet kosten, en dan hebben we het nog niet over de kiloprijs van snackbarfriet die ten opzichte van de ongejaste pieper wel een keer of tien over de kop gaat, als het niet meer is.
Dat het voedsel waarop de vettaks mikt goedkoper zou zijn dan “gezond” voedsel (ik zet het begrip opzettelijk tussen aanhalingstekens want bijvoorbeeld frieten zijn per definitie helemaal niet ongezond: veel hangt af van grondstoffen en bereidingswijze) is dan ook niets anders dan een fabeltje. Er is een heel andere reden dat dergelijk voedsel zo populair is, en dat is dezelfde reden als die waaraan de super zijn populariteit dankt: gemak.
Een appel eten is eenvoudig meer werk dan het leegeten van een zak chips. Die laatste prop je gedachteloos in je mond omdat elke hap van de eerste tot de laatste precies hetzelfde is; een appel moet je wassen of schillen en daarna moet je om een klokhuis heen eten, waarbij je ook nog eens flink moet kauwen. Frietjes mik je zó in de frituurpan of anders vanuit de snackbarzak in je mond; aardappelen moet je schillen, wassen en bereiden. Dat kost tijd en het vraagt enige gewenning cq. moeite. Juist daartoe zijn velen niet in staat of bereid. En dat is, zoals iedereen met een greintje boerenverstand zal inzien, de werkelijke reden dat mensen kiezen voor gemaksvoedsel–dat immers niet voor niets zo wordt genoemd.
Het oplossen van een probleem begint met de juiste diagnose. En de diagnose in deze zaak rammelt, niet alleen op het bovenstaande punt, maar ook op tal van andere. En daarom doen we er goed aan om ons flink dik te maken over al die plannen voor een vettaks. Die moet er namelijk vooral niet komen. Omdat hij niets, maar dan ook niets, zal oplossen.
Reacties (21)
Dus geen vettax, maar voorgesneden-groenten-subsidie.
mooie tijdelijke baan voor crisis-werkelozen… groente-en-fruit-voorsnijder.
Dat lijkt mij ook de onontkoombare conclusie van deze collumn. We moeten gezond processed food hebben. Blijkbaar bestaan er gezonde frieten, waarom zijn dan blijkbaar alle warme frieten die je ergens krijgt ongezond? En hoe ga je ervoor zorgen dat er juist gezonde frieten in de snackbar verkocht worden? En als je chips hebt, waarom dan geen (gezonde als dat kan) appelchips, die je gedachteloos uit een zak kan eten?
“Het oplossen van een probleem begint met de juiste diagnose. En de diagnose in deze zaak rammelt”
Hetzelfde kan je zeggen van dit artikel dat de voorkeur voor ongezond voedsel toeschrijft aan ‘gemak’. Dat de auteur vervolgens een vergelijking tussen een appel en een zak chips maakt en concludeert dat de laatste veel makkelijker te consumeren is, en dat dit het fundamentele probleem is achter de populariteit van vet voedsel, is wel heel erg vergezocht.
Twee alternatieve redenen van de populariteit van vet voedsel (er zijn meerdere redenen, maar deze zijn redelijk belangrijk):
A) In de trant van Tonkens: het is goedkoop. Niet zozeer dat de kroket nu goedkoper is dan de appel, maar als je het per calorie bekijkt dan is ongezond vet voedsel een hele kostenefficiënte manier om je dagelijkse hoeveelheid energie binnen te krijgen. Naast de appel zal je nog iets anders moeten vinden om aan de calorische waarde van de kroket te kunnen tippen. Daarom wijst onderzoek ook uit dat het verlagen van de prijs van bijvoorbeeld fruit en groenten niet zo veel nut heeft wanneer je overgewicht tegen wilt gaan. Uiteindelijk kopen mensen op deze manier naast de sinaasappel ook nog de kroket om de broodnodige calorietjes binnen te krijgen (een vettaks lijkt echter wat beloftevoller).
B) We zijn geprogrammeerd om vet voedsel fantastisch lekker te vinden. Ik krijg een ontzettende rush van een kroket en die appel kan me gestolen worden. Een saucijsje voedt mijn innerlijke primaat en een trosje druiven doet dat niet. Wie ’s avonds voor de tv een bakje wortelen op tafel zet doet dat niet omdat dit nu de favoriete keuze was.
Ik zou alleen voor zo’n belasting zijn (liever nog op geraffineerde suikers) als die één-op-één aangewend wordt voor voorlichting aan kinderen, op scholen. Zoals Jamie Olivers project in Groot-Brittannië. Veel ouders zijn niet in staat, of verzuimen, hun kinderen goed te voeden en goede eetgewoontes en -kennis bij te brengen.
Die suikers zijn ellendig, daar ben ik het mee eens. Maar je zou zo’n vettaks ook kunnen overwegen op verzadigde vetten en transvetten en de gezondere vetten zodat de industrie die zoveel mogelijk vervangt met alternatieven. dat heeft voor het overgewicht van de bevolking niet zozeer effect, maar wel op de gezondheid daarvan.
Even een correctie, want het bovenstaande bevat een cruciale fout.
Die suikers zijn ellendig, daar ben ik het mee eens. Maar je zou zo’n vettaks ook kunnen overwegen op verzadigde vetten en transvetten zodat de industrie die zoveel mogelijk vervangt met alternatieven. Dat heeft voor het overgewicht van de bevolking niet zozeer effect, maar verbetert wel de gezondheid.
Dat verzadigd vet ongezond is, is inmiddels ook al weer achterhaald.
En dat is misschien een reden om rustig aan te doen met *taksen. Straks blijkt dat je het verkeerde getakst hebt en zo juist consumeren von ongezond voedsel hebt bevorderd.
Al zou het misschien een idee kunnen zijn om alle “voedsel” dat niet meer dan een bepaalde hoeveelheid bewerkingen heeft ondergaan in het hogere btw-tarief te stoppen en alleen redelijk onbewerkt spul, zoals groente, fruit en vlees in het lage. Dat fabrieksspul slechter voor je is dan echt eten, is, dacht ik, al heel lang niet achterhaald.
Achterhaald zou ik niet direct zeggen, maar ik ben wel op de hoogte van de complexiteit van de kwestie. Verzadigde vetten, zelfs in hoge hoeveelheden, hoeven geen enkel probleem te vormen als je bijvoorbeeld weinig koolhydraten tot je neemt. Maar je maakt wel een goed punt: algemene wijsheden moeten soms grondig worden herzien en misschien is de kennis over dit onderwerp in algemene zin onvoldoende om bijvoorbeeld een vettaks te rechtvaardigen.
ik maak zelf wel uit wat ik eet, oprotten met die betutteling.
Gelijk heb je, ik onderschrijf het sentiment.
Toch een kanttekening: je kan natuurlijk alleen goed kiezen wat je eet als je ook precies weet wat er allemaal in zit, en wat daar de effecten van zijn.
En suiker stopt de voedingsindustrie werkelijk overal in tegenwoordig. Tot in blikken met bruinen bonen toen. Zo langzamerhand kun je alleen maar gezond eten door onbewerkte producten te kopen en daar zelf iets mee te doen. En dat kost meer tijd en moeite dan een pizza in de over schuiven.
Ga toch weg. Dik worden doe je vooral van teveel zoetstoffen eten/drinken en teveel bier zuipen. Vooral vruchtensap vind ik een mooie. En met friet en kroketten is niks mis. Je moet er alleen wel wat groenten bij eten en er niet teveel zout op doen. Maak je dan liever zorgen over het glas cola waarmee de friet doorgaans weggespoeld wordt.
http://www.youtube.com/watch?v=dBnniua6-oM
Ons gezin bestaat uit spijkers, krijgen wij dan korting op ongezond voedsel? Ik denk eerlijk gezegd dat mensen zich doorgaans ongezond dik eten omdat ze emotionele problemen hebben. Niet dat ik me er ook maar iets bij kan voorstellen, ik drink het liefst tomatensap als ik voor de buis hang. Maar het lijkt me nuttiger om ervoor te zorgen dat mensen leren hoe ze beter met hun emoties om kunnen gaan, zodat ze minder gaan eten.
Ken je iemand die mij kan leren met mijn emoties om te gaan? Stuur maar langs, die persoon zal ik eerst stevig uitlachen voordat ik ‘m de deur uitjaag.
Eetschrijver: aardappelen moet je schillen
Kleine correctie: dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Goed afborstelen onder de kraan, groene delen en uitlopers verwijderen, doorsnijden en dan zó de pan in.
Klinkt als evenveel werk en dat was juist het punt (zie ook een appel moet je wassen of schillen).
Aardappelen borstelen gaat sneller dan schillen, vraagt minder handigheid, je houdt minder afval over.
Sorry, maar de eerste vergelijking even googlen en ik kom uit op 89cent voor 4 kroketten (zie hier http://www.supermarktaanbiedingen.com/aanbieding/mora-kroketten-2-pakken-a-4-6-stuks-2e-halve-prijs-1/)
Verder gaat het hier niet om incidenteel de frietjes minder aantrekkelijk te maken, maar juist het slechte voedsel structureel duurder te maken (en dus minder aantrekkelijk) waardoor op termijn minder slecht zal worden gegeten.
Natuurlijk speelt gemak een rol als je een zak chips eten vergelijkt met een appel. Maar als de appel in stukjes gesneden 1 euro is en de zak chips 6 euro dan vergaat Smiths het lachen snel.
Belangrijker nog: op termijn verdient zo’n taks zich vanzelf terug door reductie in hartfalen, obesitas en suikerziekte.
Hou nou toch eens op met die zogenaamde keuzevrijheid; als je perse als intellectueel bewust slecht wilt eten, doe dat dan. Maar laat minder bedeelden met rust en zorg voor basisvoorzieningen. Goed, betaalbaar voedsel reken ik daartoe.
Tom (18): Hou nou toch eens op met die zogenaamde keuzevrijheid;
Jij wil toch zeker ook niet dat je wordt voorgeschreven wat je wel en niet mag eten? Nou dan.
Tom: als je perse als intellectueel bewust slecht wilt eten, doe dat dan.
Wat heeft “intellectueel” er nu weer mee te maken?
Tom: Maar laat minder bedeelden met rust
Minder bedeelden, zijn dat mensen die geen intellectuelen zijn? En je wil die mensen met rust laten, maar schijnbaar wel jouw keuzes opdringen? Lekker tegenstrijdig.
Tom: en zorg voor basisvoorzieningen. Goed, betaalbaar voedsel reken ik daartoe.
Sterker nog: ik zou het een mensenrecht willen noemen. Maar alle betuttelingsplannen zoals die er nu liggen sturen helemaal niet aan op het goedkoper en beter beschikbaar maken van goed voedsel, maar op het duurder maken of anderszins ontmoedigen van (in de ogen van moralistische betuttelaars) “slecht” voedsel.
Eetschrijver stelt dat het helemaal niet waar is dat ongezond voedsel goedkoper is dan gezond voedsel en baseert zich op supermarktprijzen. Bij ons in de kantine:
broodje kroket: een euro vijftien
veel te zoute soep: vijftig cent (zout is een echte killer)
saucijzenbroodje: een euro
portie salade: DRIE fucking euro vijftig.
en dan heb ik het nog niet eens over de schandalige prijzen van de vruchtensap.
Mensen eten helemaal niet zo ongezond dat is een mythe. En vetten die hebben we ook nodig.