Europees energiegevecht over schaliegas

Schaliegas is aardgas dat wordt gewonnen uit gesteente. Het is een nieuwe fossiele energiebron die alleen ten koste van ernstige vervuiling aangeboord kan worden. In veel landen is er dan ook hevig verzet tegen de winning van schaliegas. In Nederland zijn proefboringen in de Brabantse gemeente Boxtel omstreden. Minister Verhagen besloot proefboringen tot dit najaar op te schorten en kondigde een onafhankelijk onderzoek aan, maar onlangs bleek dat dit niet geldt voor alle soorten boringen. Deze maand werd bekend dat Frankrijk, Bulgarije, Roemenië en Tsjechië om milieuredenen hebben besloten het boren naar schaliegas op te schorten. In Tsjechië is een moratorium afgekondigd om de nodige maatregelen ter bescherming van het milieu te kunnen nemen. Maar de milieubeweging hoopt op een definitief verbod. Polen staat voor een groot dilemma. Het land heeft enorme voorraden van schaliegas en zou op den duur minder afhankelijk worden van Rusland als dat gas gewonnen zou kunnen worden. Maar als de anti-schaliegas stemming in Europa doorzet zou Brussel daar wel eens een stokje voor kunnen steken. Oekraïne, dat voor zijn energievoorziening ook graag wat minder afhankelijk is van grote broer Rusland zal geen last krijgen van de EU. Onlangs sloten Shell en Chevron in dit land contracten voor de exploitatie van schaliegas in 2018. Shell hoeft voor zijn reputatie als milieuvervuiler niet te vrezen. Die is toch al kapot. Wat gaat Europa doen? Er worden rapporten geschreven, zegt men. In het Europees Parlement heeft het Poolse lid van de milieucommissie Boguslaw Sonik, partijgenoot van premier Tusk, het standpunt ingenomen dat er geen aanvullende regelgeving nodig is. Zijn Nederlandse collega Bas Eickhout van de Groene fractie vindt het echter onverantwoord dat er bij de boringen naar schaliegas chemicaliën de grond in worden gespoten waarvan de effecten op mens en milieu vooralsnog onbekend zijn. Hij vond vorig najaar al dat de Europese Commissie een moratorium op de winning van schaliegas moet afkondigen. De Commissie is in elk geval tegen een verbod, met steun van Eickhout’s CDA-collega in het Europees Parlement Van Nistelrooij.

Een eerste rapport van de Europese Commissie van februari j.l. riep geheel tegengestelde reacties op. Een vertegenwoordiger van Exxon maakte er uit op dat de bestaande regelgeving voldoende is. Hij relativeert de gevaren van de gebruikte chemicaliën. Het gaat op de eerste plaats slechts om 1% van het materiaal dat ingespoten worden (de rest is zand en water). En de aard van de chemicaliën is onschuldig: dezelfde stoffen zitten ook in wasmiddelen en voedseladditieven. Reinhard Bütikofer, Europarlementslid voor de Duitse Groenen, meende in het rapport duidelijk gelezen te hebben dat de wetgeving moet worden aangepast vanwege de risico’s bij de winning van schaliegas . Twee weken geleden riep de Europese Groene Partij op tot onmiddellijke stopzetting van de boringen naar schaliegas. De EGP wijst op de risico’s van zowel lucht- als watervervuiling, het vrijkomen van radio-actieve stoffen en methaangas, het risico op aardverschuivingen, en de bijdrage die de schaliegaswinning levert aan de CO2-uitstoot. Europa moet geen gehoor geven aan de druk van de grote maatschappijen die in plaats van de plundering van de aarde voor fossiele energie meer zouden moeten investeren in hernieuwbare energiebronnen.

Intussen lijkt Gazprom in Oost-Europa de lachende derde. In Bulgarije ging het moratorium op de winning van schaliegas vooraf aan de start van de  onderhandelingen voor een nieuwe gaspijpleiding vanuit Rusland.