De EU lost een langverwachte belofte in de transparantie te vergroten. Het is alleen jammer dat ze zelf nog steeds tekort schiet.
Na jaren van overleg hebben het Europese Parlement en de Europese Commissie deze maand een register van lobby-organisaties gepubliceerd. Het is voor het eerst dat de namen en gegevens van instellingen die het beleid in Brussel proberen te beïnvloeden systematisch in één openbare lijst worden geregistreerd. Hieronder vallen pr- en consultancy bureaus, maar ook vakbonden, NGO’s en advocatenkantoren die voor hun clienten lobbyen.
Op de site kan je zoeken op naam, ‘interesses’ en onderzoeksgebieden van de bedrijven. In sommige gevallen krijg je jaarcijfers te zien en een schatting van het budget dat gebruikt wordt om belangen te behartigen in Europa. Verder zijn er vooral adresgegevens te vinden. De argeloze onderzoeker krijgt op die manier op zijn best een indruk van schaal en grootte van het lobby-apparaat in Brussel (momenteel zijn er meer dan 3000 organisaties geregistreerd). Zonder verdere kennis is het echter lastig te zien waar en hoe invloed wordt uitgeoefend.
De lijst is niet compleet en het is de vraag of hij ooit volledig zal zijn. Kerken en religieuze organisaties zijn bijvoorbeeld vrijgesteld, maar ook de andere clubs hoeven zich niet verplicht te voelen. De EU heeft geen middel om registratie af te dwingen. Dat is jammer.
Opvallend genoeg heeft de EU zelf nog een lange weg te gaan. Uit een onderzoek naar de eigen toegankelijkheid is gebleken dat transparantie ook hier ver weg is. Op het register van de Europese Commissie moeten alle documenten die de Commissie ontvangt en publiceert vrij op te vragen zijn, maar dat lukt bij lange na niet. Volgens EU-waakhond Statewatch (niet terug te vinden in het lobby-register overigens) is nog geen tien procent van alle documenten van de Europese Commissie openbaar. Bovendien kan het vrij lastig zijn inzage te krijgen. Een kwart van alle verzoeken wordt geweigerd, om diverse redenen. Zowiezo krijgt de Europese Commissie maar weinig verzoeken tot inzage van documenten: ongeveer vijf duizend per jaar, niet zo veel voor het centrum van de Europese macht zou je zeggen. Hierbij moet overigens de hand in eigen boezem gestoken worden. Slechts drie procent van deze verzoeken is van journalisten afkomstig.
Reacties (1)
De hand in eigen boezem klinkt als mooi te ontginnen terrein voor jullie nieuwe WOB-journalist ;-)
Al is lang niet alles vrij, toch zijn er zaken waar ook Nederland een puntje aan kan zuigen op gebied van transparantie. Zo is bij veel herzieningen van milieurichtlijnen terug te vinden welke standpunten lobbyclubs of landen officieel hebben ingebracht. Natuurlijk kan dat hemelsbreed verschillen van wat er achter de schermen wordt ingestoken, maar voor de goede verstaander valt er veel informatie over standpunten terug te vinden in de officiële standpunten.
Soms komt er zoveel kritiek op een concept rapport dat het eindrapport het licht nooit ziet. Een blik op welke ‘groene ridders’ zo fors kritiek leveren geeft een goede indicatie van de standpunten die achter de schermen worden ingenomen…