door Clinton Peter Verdonschot (PhD, University of Essex)
In een blogpost over het waarderen van kunst/films van moreel bezwaarlijke figuren, schrijft Kathleen Stock over haar liefde voor Woody Allen films zoals Annie Hall en Crimes and Misdemeanors. Ze vraagt zich af: waarom heb ik geen problemen om deze films te waarderen, terwijl ik erken dat Allen zelf een akelig persoon is en mogelijk zelfs een pedofiel? Ze beargumenteert dat ons inlevingsvermogen niet noodzakelijkerwijs geblokkeerd wordt, zolang maar de voorgestelde wereld van de film gescheiden kan worden van de persoonlijke overtuigingen van de artiest.
Op grond hiervan, trekt Stock de wat snelle conclusie dat het geen esthetische reden is om kunstwerken te verwerpen simpelweg omdat ze gemaakt zijn door (of met medewerking van) moreel slechte personen. Neem het geval van Kevin Spacey: het lijkt me duidelijk dat Spacey moreel verwerpelijke dingen heeft gedaan. Er kunnen daarom morele of politieke redenen zijn om niet meer naar House of Cards te kijken (bijv. omdat je Spacey niet langer financieel wil ondersteunen). Maar zolang House of Cards niet zelf propaganda is voor seksueel misbruik, zijn er vooralsnog geen esthetische redenen om de serie te verwerpen, aldus Stock:
even people with very bad characteristics can sometimes make and produce enjoyable, pleasant, good, true, or otherwise life-enhancing things.
Stock’s post is onderhoudend (en grappig!) en dit lijkt een mooie, optimistische conclusie, maar toch denk ik dat deze conclusie niet helemaal klopt. Het klopt natuurlijk dat, voor sommige kunst, het belangrijk is dat we de persoon van de maker buiten beschouwing laten. Het is alom bekend dat de componist Wagner een akelig mens was, maar zijn persoon lijkt me niet relevant voor het esthetisch waarderen van zijn opera’s. De vraag is of deze scheiding ook opgaat voor het genre film/televisie, en dat betwijfel ik eigenlijk ten zeerste: zelfs als er sommige kunstwerken zijn die hun maker kunnen overstijgen, zijn er teveel films en series waarin het onmogelijk is om deze scheiding aan te brengen, omdat de persoon van de maker (of de acteur) een cruciale rol speelt in het waarderen van de werken.
Laat me, ten eerste, een voor de hand liggend voorbeeld geven van een werk waarin de persoonlijke geschiedenis van een acteur expliciet meespeelt in het plot van de film. In de film Birdman (2014, door Alejandro G. Iñárritu) speelt Michael Keaton een afgetakelde acteur die ooit een superheld speelde en zichzelf nu opnieuw probeert uit te vinden. Oftewel: Michael Keaton speelt een persoon wiens carrière opmerkelijk overeenkomt met zijn eigen carrière. Een slimme zet van de regisseur: één van de thema’s van de film is het vage onderscheid tussen werkelijkheid en fictie, een thema dat nu herhaald wordt in de perceptie van bioscoopgangers die Keaton nog kennen van zijn rol als Batman.
Aura en acteur
Birdman gaat echter expliciet over het opheffen van het onderscheid tussen persoon en personage. Is het daarmee niet gewoon een unieke uitzondering op de regel dat we wel degelijk moeten onderscheiden tussen de film en de werkelijke wereld? Ik denk van niet: films uit het klassieke tijdperk van Hollywood werden expliciet verkocht door de kijkers te wijzen op de sterren die erin speelden. Een filmposter voor Sabrina (1954, door Billy Wilder) laat dit goed zien: tot twee keer toe (!) wordt Audrey Hepburn’s naam in koeienletters vermeldt naast een tekening van haar die het grootste deel van de poster in beslag neemt. Slechts één keer, onderaan en een stuk kleiner, wordt de titel van de film vermeldt. Natuurlijk is het mogelijk om deze film te waarderen zonder veel waarde te hechten aan Hepburn’s aanwezigheid, maar evengoed is het mogelijk (en, gezien de marketingstrategie veel waarschijnlijker) dat men in de film vooral het aura van Hepburn waardeert en bijv. minder let op het verhaal, cinematografie, etc. Beide vormen van het kijken naar de film lijken me correcte uitgangsposities.
Het is natuurlijk een bekend punt van kritiek: de persoonscultus die alles een allesdoordringende walm om Hollywood heen hangt. Maar even los gezien van de vraag of deze praktijk zelf goed of slecht is: binnen de praktijk van Hollywoodfilms is het nu eenmaal zo dat er tenminste één correcte esthetische beleving van Sabrina bestaat, die zich niet zozeer focust op het verhaal, maar vooral op het aura van Hepburn.
Wat bedoel ik met aura? Men zou kunnen denken dat de mensen die naar een film willen vanwege Hepburn, vooral gaan vanwege haar uiterlijk. Immers: “the fairest lady of all” wordt er trots verkondigd op de poster. Maar het uiterlijk van een persoon staat natuurlijk los van haar karakter: in dat geval zouden we nog steeds het beoordeelde werk los zien van Hepburn’s persoon. Met aura bedoel ik echter iets anders dan het uiterlijk van een persoon, ik bedoel zoiets als haar imago, of de manier waarop ze bestaat in het collectief bewustzijn. Neem een andere acteur om wie ook een aura hangt: Arnold Schwarzenegger. Ook in zijn films is zijn uiterlijk van belang, maar als dat echt het enige was, dat we zouden beoordelen, dan had het eigenlijk niet uitgemaakt in wat voor films hij speelt. Maar dat doet het wel: wat Jingle All the Way (1994, door Brian Levant) onderscheidt van andere kerstfilms, is dat de rol van de incompetente huisvader hier grappig genoeg door een stoere macho als Schwarzenegger wordt vervuld. Hier wordt duidelijk dat er wel degelijk iets van de persoon Schwarzenegger terugkomt in de waardering van de film: dat is niet per se de ‘echte’ Schwarzenegger (de persoon die we zouden leren kennen als we persoonlijk met hem bevriend raken), maar zijn aura, de Schwarzenegger die bestaat zowel buiten de privésfeer, als ook buiten zijn films.
Als een kaartenhuis
Dat brengt me terug bij Kevin Spacey. Het lijkt me mogelijk om naar House of Cards te kijken, op zo’n manier dat je niet de (mis)daden van Frank Underwood volgt, maar vooral het aura van Spacey waardeert. Dat lijkt me niet alleen mogelijk, dat lijkt me ook één van de correcte manieren om naar de serie te kijken (zelfs als het een erg beperkte vorm van kijken is). Belangrijker: zelfs als we niet alleen naar House of Cards kijken omwille van Spacey’s aura, dan lijkt het me tenminste een belangrijk onderdeel van het waarderen van de serie. Een acteur als Daniel Radcliffe zien we niet vaak terug in films en dat komt mede omdat het voor ons erg moeilijk is om naar hem te kijken en iemand anders te zien dan Harry Potter. Radcliffe’s nieuwe films hebben (in ieder geval in principe) niets te maken met zijn oude, maar toch blijft Radcliffe’s aura (het ‘feit’ dat hij Harry Potter is) een esthetische reden die mag meewegen in het waarderen van zijn films. Maar dan geldt ook: wanneer we, vanwege Spacey’s gedrag, House of Cards plotseling een misselijkmakende serie vinden, dan is dit niet per se een onjuiste vorm van toeschouwerschap. Dat is niet slechts een categoriefout waarin we morele redenen laten meewegen in een esthetisch oordeel: als Spacey’s aura een mogelijk esthetisch object is, dan kan oordelen erover zowel moreel als esthetisch tegelijkertijd zijn.
Betekent dat, dat het onmogelijk is geworden om House of Cards positief kunnen waarderen? Dat denk ik nou ook weer niet: het lijkt me nog steeds mogelijk dat er andere esthetische redenen zijn die de films en series met Spacey nog steeds de moeite waard maken. Aan de andere kant, moeten we ook niet denken dat het in alle gevallen correct is om een werk los te zien van de maker. Soms is het niet alleen mogelijk, maar ook noodzakelijk om een kunstwerk te evalueren binnen de context waarin het tot stand is gekomen, niet alleen omdat sommige films daar expliciet naar verwijzen, maar ook omdat deze context structureel door het werk heen schijnt, met name voor hyperrealistische media zoals film en fotografie. Het gaat daarom te ver om te zeggen dat we Spacey’s misdaden moeten wegdenken uit zijn acteerwerk: als een film of serie gedragen kan worden door het aura van een acteur, dan kan deze een serie ook doen laten instorten. Daar bestaat nou juist een passend spreekwoord voor.
Verscheen eerder op Bij Nader Inzien.
Reacties (25)
Wat een religieus aandoende moeilijkdoenerij! Een redelijk, volwassen mens is de baas over zijn innerlijk leven. Hij is niet bang van zijn gedachten en kan gewoon alles tot zich nemen, ongeacht of hij het met welk aspect van het gemaakte dan ook eens is of niet. De enige consideratie die er aan het besteden van zijn tijd ten grondslag zou moeten liggen als hij iets nieuws te verwerken krijgt, is: zou het het, grosso modo en qua ervaring, waard kunnen zijn?
Ik ben ook wel eens uit films weggelopen, maar dat was omdat ze slecht waren. Jezus, ik herinner me nog Highlander 2…
Toch … House of Cards is een remake van een BBC serie (die ik zelf ook beter vind, maar dat is een kwestie van smaak). Natuurlijk zal de aanwezigheid van Spacey hebben bijgedragen aan het succes ervan, maar ik denk dat de plotlijnen en karakters net zoveel, zo niet meer, hebben bijgedragen. De serie was volgens mij geen “star vehicle”; het verhaal zelf had al voldoende aantrekkingskracht.
https://en.wikipedia.org/wiki/House_of_Cards_(UK_TV_series)
@1: Dank voor je reactie, KJH. Ik ben benieuwd wat je zo religieus vind aan mijn moeilijkdoenerij. Ik was namelijk zelf onder de indruk dat ik redelijk seculier te werk ben gegaan.
Wat betreft je opmerking dat een redelijk en volwassen mens de baas is over zijn/haar innerlijke leven ben ik het met je eens. De vraag is of dat betekent dat je ‘alles tot je kan nemen, ongeacht of je het eens bent met bepaalde aspecten of niet’. Dat lijkt me te sterk. Ongetwijfeld heb je wel eens gehoord van zogenaamde ‘snuff films’, films waarin personen écht worden vermoord of zelfmoord plegen. Of denk anders aan de beruchte onthoofdingsfilmpjes die IS zo graag verspreidde, een aantal jaar terug. Ongetwijfeld zullen er mensen zijn die zulke films zonder problemen kunnen uitkijken, maar anderen (mijzelf incluis) zullen dat liever niet willen doen. Maar ik denk niet dat ik of die anderen daarom onredelijk of onvolwassen zijn. Jij wel?
Viespeuk of niet: The Usual Suspects blijft een meesterwerk.
Ik dacht dat het ‘star revenue’ heet: De manier waarop Hollywood de baten van een film of serie voorspelt aan de hand van de koppen op het scherm. Europa heeft daar gelukkig minder last van, daar kun je nog wegkomen met een goed verhaal.
@2: De Britse House of Cards uit 1990-95 leunt niettemin vooral op het door Ian Richardson subliem vertolkte havikenkarakter. Wie daar geen genoeg van kan krijgen, kan eens op zoek naar het obscuur gebleven The Gravy Train uit dezelfde periode. Zelfde laken een pak, maar dan vanuit Brussel.
@3: Ongetwijfeld heb je wel eens gehoord van zogenaamde ‘snuff films’, films waarin personen écht worden vermoord of zelfmoord plegen.
Dat is niet de definitie van snuff films. Er zijn tal van sites met filmpjes (voor de liefhebbers is er bijvoorbeeld Death Addict) waarin mensen op de meest gruwelijke wijze om het leven komen (al dan niet door hun eigen hand), maar dat is geen van allen snuff. Die term is specifiek voor filmpjes waarin mensen voor financiële redenen omgebracht worden. Vraag is of die uberhaupt bestaan. De Dnepropetrovsk Maniacs zouden naar eigen zeggen een aantal filmpjes hebben gemaakt van hun moorden met de bedoeling om te verkopen maar ook bij hen is geen bewijs gevonden dat ze die filmpjes daadwerkelijk hebben verkocht. Ze zijn wel uitgelekt tijdens hun proces (wellicht doet de naam 3 Guys 1 Hammer een belletje rinkelen), maar dat had andere oorzaken.
Ook zijn er diverse seriemoordenaars die (film/audio)opnames hebben gemaakt van de dood van hun slachtoffers (Charles Ng en Leonard Lake of Jeffrey Dahmer bijvoorbeeld), maar die deden dat voor eigen gerief, niet met de intentie om ze te verkopen.
@5: Of ze echt bestaan weet ik niet, maar er is wel een hele goede film over snuff movies gemaakt:
http://www.imdb.com/title/tt0117883/
@3: Van een nachtelijke, door wijn en tabak doordrenkte (zo deden wij dat toen), keukentafeldiscussie in een studentenkamertje staat me de stelling bij dat degenen die Salò van Pasolini helemaal uit kunnen zitten nog eens goed bij zichzelf te rade moeten gaan.
@4: Ja, maar er is een verschil tussen een acteur die een film draag omdat hij zijn rol zo goed neerzet, en een film waarbij de acteur eigenlijk een soort marketingmechanisme is. Ian Richardson lijkt me geen marketingmechanisme, maar wel een uitstekende acteur.
@8: “You might well think that … I couldn’t possibly comment” ?
@6: goede film inderdaad, maar Mute Witness (over hetzelfde onderwerp) vind ik net een graadje beter. Zitten een paar bijzonder goed gefilmde, spannende scenes in.
@10: Die kende ik nog niet, bedankt voor de tip !
@9: Yep ;)
https://www.youtube.com/watch?v=Oz8RjPAD2Jk
Toen het stuk op BijNaderInzien werd gepubliceerd heb ik daar gereageerd maar die reactie kwam niet door de ballotage. Ik kreeg ook geen reactie op mijn vraag naar de redactie. Ik vermoed, dat het gaat om mijn nick (geen volledige eigen naam, ik heb ze dat al een keer uitgelegd maar daar willen ze blijkbaar niet aan) en wellicht ook om de laatste zin. Ben wat dat betreft ook wel beetje klaar met BijNaderInzien. Maar goed, hier dan toch nog maar even mijn reactie. Voor wat het waard is.
————
Dat zijn heel veel woorden om een soort inversie van ‘guilt by association’ goed te keuren.
“House of Cards” is fout omdat Spacey fout is (zonder rechtszaak trouwens, ga het daar ook eens over hebben in de context van al die #metoo zaken), is een foute redenatie.
De zin “Maar dan geldt ook: wanneer we, vanwege Spacey’s gedrag, House of Cards plotseling een misselijkmakende serie vinden, dan is dit niet per se een onjuiste vorm van toeschouwerschap.” maakt ons klaar voor een heksenjacht op basis van – godbetert – aura.
Dit stuk gaat om de verdediging van een “logical fallacy”, ik heb daar een hekel aan dus Clinton Peter Verdonschot is een eikel, een hufter. Zoiets?
@13: het is maar goed dat je daar geweigerd werd (eikel, hufter), en niet zoals ik (jankmuil) op dit weblog, hedenavond nog, wegens verantwoord schelden.
@14: Ik vond mijn laatste zin redelijk functioneel eigenlijk. Een prima voorbeeld van het verkeerd leggen van associatie. Iets wat hij zelf verdedigt.
@0
Welke misdaden? Heb ik iets gemist? Volgens mij is de man nergens voor veroordeeld, en strict gezien gaat het dus louter om geruchten.
@16: misdaden is misschien te sterk verwoord ja. Eén gevolg van onderzoek doen in het buitenland is dat je woorden uit verschillende talen door elkaar gaat halen. In dit geval ‘misdaad’ en ‘misdeed’, het laatste woord bedoelde ik eigenlijk. Dat woord heeft, geloof ik, een bredere betekenis dan criminele overtredingen. Spacey heeft, geloof ik, zelf toegegeven spijt te hebben van zijn daden. In die zin refereerde ik naar ‘misdaden’. Sorry voor de verwarring.
@13: Ik heb ook moeite om te reageren op mijn eigen stuk op BNI. Ik denk dat dat komt omdat de hoofdredactrice nog steeds vakantie heeft (vergeef het de drukke academici, dat zij af en toe zich ook even afsluiten van het web). Dan nu je bezwaren: ik probeer in mijn stuk de these te verdedigen dat de persoonlijke geschiedenis van een acteur soms kán meewegen als een _esthetische_ overweging in het appreciëren van een film/serie. Ik zeg dus niets over welke _morele_ houding we jegens Spacey moeten aannemen, dat is een compleet andere vraag. Ook zeg ik niet dat we nu opeens alle films en series met Spacey negatief móeten waarderen, dat is ook een misrepresentatie van mijn positie. Ik denk dus dat je mijn stuk verkeerd hebt gelezen. Maar goed, als je iemand een eikel vind dan ben je natuurlijk geneigd om minder aandacht aan z’n gedachtegang te besteden. Dat snap ik dan ook wel weer.
A propos de vermeende ‘politiek correctheid’ waaraan ik me schuldig zou maken: het is natuurlijk schaamteloze zelfpromotie, maar ik schreef vorig jaar ook een stuk op BNI, “Empathie en Lolita (1955)”. Daar verdedig ik juist de these dat er ook redenen kunnen zijn om je juist wél in te leven in moreel verdachte personen. Mocht je nog een stuk van deze hufter willen lezen, dan raad ik je deze van harte aan! https://bijnaderinzien.org/2017/05/05/empathie-en-lolita-1955/
@17: OK. Dank voor je reactie, ik neem aan – ik proef – dat je mijn laatste zin begrijpt en dat ik je niet echt een hufter vind, zelfs niet kan vinden, omdat ik je niet ken. Ik neem aan dat je de zin als voorbeeld van mijn argument begrijpt en zelfs kunt waarderen.
Ik wil je best geloven, dat je bedoelt, dat de persoonlijke geschiedenis soms KAN meewegen en dat dat zou moeten kunnen. Je verdedigt dat KAN (zie de zin die ik refereer in mijn #13). Mijn punt is juist dat dat niet mag. Onze samenleving en ons denken, onze filosofie en onze wetenschap, is gebaseerd op logica. Als je die logica soms wel en soms niet toe hoeft te passen ontstaat er een verwarrende, onbegrijpelijke, onduidelijke referentieschaal.
Ik snap je wel denk ik. Ik denk ook, dat de werkelijkheid van de negatieve relatie tussen Spacey en de beoordeling van de serie soms – of zelfs vaak na #metoo – bestaat bij individuen.
Maar ik denk dat filosofen – auteurs op filosofieblogs – niet de volkse roddelrelaties moeten gaan goedpraten, ik denk dat ze juist moeten wijzen op de onjuistheid van die relaties tenzij anders aangetoond (al weet ik even niet hoe).
En los van dat al denk ik, dat dat hele #metoo gebeuren uit de zone van beschuldiging moet worden getrokken en dat er daadwerkelijk rechtszaken plaats moeten gaan vinden. Het vernietigen van carrières op basis van een faux pas of geroddel gaat heel erg ver, los van het feit dat, zoals het nu gaat, persoonlijke afrekeningen plaats kunnen vinden.
Als ik me anders uitdruk: zolang Trump blijft zitten vind ik het allemaal hypocriet geleuter.
En los van dat al zal ik erkennen, dat ik soms ook bij mezelf een correlatie ontdek tussen mijn beoordeling van een film – van een kunstwerk iha – en de persoon (acteur, kunstenaar enz). Ik herken dat dan zelf als een foute beoordeling en ga opnieuw kijken. Dat ben ik verplicht aan de filosofische basis van onze samenleving, waar die kunst in ontstaat.
@17: En ik heb je stuk over empathie en Lolita ook gelezen maar ik denk dat daar toch iets anders aan de orde is: om het boek te begrijpen heb je inlevingsvermogen nodig in de persoon die het vergrijp pleegt (de oudere man die een seksuele relatie met een twaalfjarige begint). Ik ben het daar mee eens.
Dat is iets heel anders dan een relatie leggen met Nabokov en te stellen: iemand die zo’n boek schrijft is zelf crimineel (de relatie kunstenaar/kunstwerk is een op een). En dat is eigenlijk wat je in #0 doet: je argumenteert, dat die redenatie soms toegestaan is. Ik vind dat onjuist.
Overigens ben ik het wel met je eens, dat je empathie nodig hebt om het kunstwerk te begrijpen. Dwz dat het erotische effect van spelende 12 jarige meisjes, die in je kruis tegen je aan gaan zitten rijden, wel invoelbaar moet zijn om de roman en de hoofdpersoon te begrijpen.
Dat zegt echter niets over Nabokov en niets over de lezer. Het kan, maar we hebben niet genoeg informatie en dus kun je geen conclusies trekken. Als we dat standpunt verlaten, verlaten we de basis van onze samenleving, van onze rechtsstaat.
@18 Werkelijk? Onze samenleving is gebaseerd op logica? Welke logische formule verklaart dan bijvoorbeeld dat we kinderen zo’n vijftien jaar lang naar school sturen om hen kennis en vaardigheden bij te brengen die ze vervolgens grotendeels toch weer vergeten?
Of denk jij dat al die meesters in de rechten nog een wiskundesom kunnen maken of een gesprek in het Frans kunnen voeren over hoe het met hun neefje is gesteld?
En welke logische formule verklaart de sterrenstatus die veelgevraagde Hollywood-acteurs hebben. Welke logische formule verklaart dat naarmate ze bekender worden, en in films met een groter budget voor een breder publiek komen te spelen, hun rollen oppervlakkiger worden?
Kijk, ‘logica’ is weliswaar in de kringen van zelfbenoemde vrijdenkers en internetatheïsten een begrip waarmee men ‘redelijk denken’ aanduidt, maar binnen de filosofie is het een technische term, ter aanduiding van een scala aan quasi-algebraïsche gereedschappen om argumentaties door te lichten op geldigheid en interne contradicties.
Dat allemaal even vooraf. Waar het in bovenstaand stuk om te doen is, is dat heel veel mensen de consumptie van films en tv-series af laten hangen van de sterrenstatus van een bepaalde acteur of actrice. Dat hangt aan een combinatie van charisma, camerageniekheid, ‘screen presence’, acteervaardigheden, faam, etcetera.
In bovenstaand stuk wordt die combinatie, die mensen naar het theater lokt of verleidt om deze of gene serie op Netflix of HBO te bekijken benoemd met de term ‘aura’. Kun je wat van vinden, van die term, maar zolang we ongeveer begrijpen wat daarmee bedoeld wordt, volstaat die.
Is dat ‘logisch’, dat mensen zo handelen? Nou nee, het is veeleer gevoelsmatig en intuïtief – zoals heel veel van wat we als individuen en als samenleving doen gevoelsmatig en intuïtief is. Sterker nog, vanuit de hersenwetenschappen wenkt de suggestie dat vrijwel al onze beslissingen reeds genomen zijn vóórdat we ons bewust worden van de beslissing, en dat ons breind ons pas achteraf wijsmaakt dat we die beslissing bewust nemen.
Hoe het ook zij: mensen nemen de beslissing om het volgende seizoen van House of Cards te bekijken niet rationeel, ze zetten niet eerst een redenering op waarin ze de uiteenlopende pro’s en contra’s van het al dan niet kijken waarderen met cijfers, en dan beslissen op basis van een rekensommetje.
Veeleer denken ze: ha, Kevin Spacey, da’s een goede acteur! (en daar bedoelen ze dan doorgaans meer mee dan dat hij overtuigend een karakter weet neer te zetten), en denken ze terug aan het esthetisch genot dat het vorige seizoen of zijn eerdere films wisten op te wekken, en besluiten vervolgens een kleine tijdsinvestering te doen in de hoop op een herbeleving van een dergelijk genot.
De wetenschap dat Spacey bij herhaling met z’n jatten aan tienerjongens heeft gezeten, en hen in sommige gevallen zelfs heeft aangerand, bederft dat genoegen in bepaalde mate.
Sommige mensen kunnen die zaken helemaal los van elkaar beleven (Spacey is als privépersoon misschien een schurk, maar als acteur levert hij kwaliteit); voor anderen sijpelt wat Spacey in z’n privéleven uit heeft gespookt door in de beleving van zijn performance en ‘screen presence’.
Kun je wel suggereren dat het eerste volgt uit een ‘logische analyse’ en het tweede niet, maar dat is een vorm van zelffelicitatie. Beide houdingen volgen niet uit een logische analyse, maar hoe je zelf als persoon in elkaar zit, en hoe je films en tv-series beleeft.
Ah, maar jij doet dat natuurlijk op de juiste, ‘logische’ manier, of niet?
@20: Ik geloof dat ik m’n punt wel duidelijk heb gemaakt. Jij bent het daar blijkbaar niet mee eens zoals je het nooit met me eens bent. Prima hoor, maar ik ben wel klaar met jou. Daaag prediker.
Oh, en NB: ik geef dacht ik ook aan dat ik ook wel snap dat er heel veel mensen zijn, die een verband leggen tussen de serie en de mens Spacey. Moet kunnen hè? Maar ik verwacht niet van een filosoof dat die ‘guilt by association’ goed gaat praten en dat doet hij echt. Zie mijn citaat in #13.
En flikker op met je logische formule, als je niet beter kunt zeiken dan dat, hou dan gewoon je kop.
@21 Zucht. Het is geen ‘guilt by association’. Die mensen bekijken die tv-serie nou eenmaal vanwege Spacey, dus is het niet zo gek dat ze ‘m vervolgens ook niet bekijken wegens Spacey.
Dat kun jij ‘fout’ vinden, maar het is dan aan jou om te beargumenteren waarom het überhaupt ‘fout’ is om een film te bekijken vanwege de faam en sterkwaliteit van een acteur, en dat laat je compleet na.
Verder doet het er nogal toe dat je compleet voorbij gaat aan hoe het begrip ‘logica’ in de hedendaagse filosofie gebruikt wordt, aangezien je je in je argumentatie beroept op ‘logica’ en ‘filosofie’, waar onze samenleving op gebaseerd zou zijn. (zie #18).
Da’s nogal een forse uitspraak, die je daar voor je rekening neemt. Alleen vallen daar dus nogal wat gaten in die pretentie te schieten. Ik gaf in #20 alvast wat schoten voor de boeg.
Probleem is een beetje dat je zelf niet door hebt dat je de kennis ontbeert om je eigen beweringen staande te houden.
Een fraaie illustratie van het Dunning-Kruger effect: mensen die de kennis ontberen die hen zou kunnen doen beseffen dat ze niet goed weten waar ze het over hebben, zijn juist door hun eigen onkunde des te zelfverzekerder over hun expertise (terwijl ze die dus juist níet hebben).
Dat verklaart meteen hoe het kan dat je zo’n grote scheur opentrekt tegen een beroepsfilosoof, doodleuk door z’n argumentatie heenfietst en vervolgens allerlei quatsch voor je rekening neemt.
Waarom zou ik – of wie dan ook maar die dit ziet gebeuren – je daarmee weg moeten laten komen? Fok die shit, ik zorg wel dat die broek op je enkels komt te hangen als het moet, hoor. Geen enkele scrupules, wat dat betreft.
@22: Dunning-Kruger effect
Ja! Dat moet het wel zijn.
@23 Als iemand de begrippen ‘logica’ en ‘rationaliteit’ met elkaar vermengt in sweeping statements over waar de Westerse samenleving, filosofie en wetenschap op is gebaseerd, dan is de kans inderdaad vrij fors dat ‘ie..
(a) niet goed weet waar ‘ie het over heeft;
(b) zelf niet door heeft dat ‘ie niet goed weet waar ‘ie het over heeft.
Bovendien is maar de vraag of het allesbepalend maken van het beginsel van rationaliteit ook leidt tot uitkomsten die wij werkelijk redelijk vinden.
Horkheimer & Adorno betogen in de Dialectiek van de Verlichting, dat juist de rationalisering van de werkelijkheid op zeker moment terugslaat op de mens zelf. Niet alleen de werkelijkheid wordt inmiddels gezien in termen van mechanismen, nut en kwantificeerbaarheid, maar ook mensen zelf.
De ene pool van dat liedje bestaat uit Taylorisme (waarbij de mens gereduceerd wordt tot een radertje in een machinaal proces) en vandaag-de-dag: verplegend personeel dat een precies aantal minuten afgemeten krijgen om iemand te behandelen; de andere pool eindigt in concentratiekampen en de verwerking van mensen op industriële schaal.
Weet u wie ook heel rationeel tot hun besluiten komen? De machines in The Matrix. Die Westerse, moderne rationaliteit is daarmee een reductie, nl. tot instrumentele rationaliteit.
Ik las – nota bene bij Karen Armstrong – dat de klassieke Griekse opvatting van rationaliteit nog veel meer een mystiek element in zich droeg. ‘Theorie’ is afgeleid van het werkwoord ’theorizein’, dat wil zeggen: schouwen. En dan niet enkel dat je een idee in haar samenhang voor je ziet, maar mystiek schouwen: zoals Plato meende dat concepten afschaduwingen waren van een hogere werkelijkheid, waar je af en toe al denkend en schouwend een glimp van kon opvangen.
Maar toe, vertel nog eens hoe dat zit met die logica waar onze Westerse samenleving, filosofie en wetenschap op gebaseerd is…
Het is wel een typisch Amerikaans fenomeen, dat films op de aanwezigheid van bekende acteurs worden vermarkt. In Europa hebben (hadden?) we meer de traditie dat films omwille van hun onderwerp/het verhaal worden bekeken. Worden hierom Amerikaanse voorbeelden aangehaald?
Terzijde, een nuttige wandtegelspreuk: ‘geniuses are jerks’.