REPORTAGE - …riep een toeschouwer op de publieke tribune tijdens het verhoor van Erik Staal, de oud-directeur van woningcorporatie Vestia. De man werd verwijderd van de tribune, Staal bleef zitten.
Staal wordt verantwoordelijk gehouden voor het bijna-faillissement van de grootste woningcorporatie van Nederland enkele jaren geleden. Slechts met erg grote inspanningen wisten de rijksoverheid, andere corporaties en ook de eigen huurders Vestia in 2012 van de ondergang te redden.
Het kostte ongeveer twee miljard om de overeenkomsten ter waarde van meer dan twintig miljard(!) euro die Vestia met verschillende banken was aangegaan, af te kopen. Staal betreurde het dat hij niet de kans had gekregen de gerezen problemen op te lossen. Hij stelde dat het dan allemaal nog wel eens anders had kunnen gaan en de verliezen niet zo hoog hadden hoeven op te lopen.
Volgens Staal had de corporatie in het verleden niets verkeerd gedaan en was niet alleen zijn eigen Raad van toezicht de huurders, de corporatiewereld, maar waren ook externe toezichthouders als het ministerie en het waarborgfonds woningbouw altijd zeer te spreken over het (financiële) beleid van de corporatie.
Toch bleek tijdens het verhoor van Staal dat al in 2009 de eerste scheurtjes in het vertrouwen in de financiële handel en wandel van de woningcorporatie optraden. ING, één van de twee huisbanken van Vestia, vond dat de corporatie anders met leningen en de handel in financiële beleggingsproducten (derivaten) zou moeten omspringen. De bank schreef hierover een brief aan de corporatie. Na een mondeling overleg tussen bank en corporatie en de negatieve reactie van het Vestiabestuur op het bankstandpunt, zegde de ING de bankrelatie op. Overigens ook twee andere banken hadden Vestia in dezelfde tijd van hun bezorgdheid deelgenoot gemaakt.
Staal vond het toen – en ook nu nog niet – nodig daarover zijn Raad van toezicht te informeren. Hij stelde tegenover de enquêtecommissie, dat niet de bank, maar Vestia de relatie met ING had beëindigd. Uit een door Staal ondertekende brief van Vestia aan de ING bank bleek overigens het tegenovergestelde, stelde commissievoorzitter Van Vliet. Volgens laatstgenoemde wordt dit voor de commissie een punt van nader onderzoek.
Opvallend in het verhoor was ook Staals opvatting over de verantwoordelijkheid voor het financiële debacle. Voortdurend verwees hij naar Marcel de Vries, die verantwoordelijk was voor het treasury-beleid.
De Vries, Staal en de financieel directeur vergaderden regelmatig over de te nemen beslissingen betreffende het financiële investeringsbeleid en de handel in derivaten. Daarvan werden volgens Staal ook verslagen gemaakt. De enquêtecommissie kan die verslagen echter nergens terug vinden. De boekhouding van alle beleggingsproducten – met een omvang van 20 miljard! – stonden overigens op een spreadsheet van één A-viertje. Over sober en doelmatig corporatiebeleid gesproken.
Opvallend was de verklaring van de voormalige corporatiedirecteur, dat hij alle financieringscontracten ongezien tekende. De controle of het allemaal goed zat, liet hij over aan een medewerkster van De Vries. Op de vraag van commissievoorzitter Van Vliet of, en vooral ook vanaf welk moment, hij op de hoogte was van de enorme verplichtingen die Vestia was aangegaan, bleef Staal vaag.
De Vries werd steeds weer door hem als de verantwoordelijke man, waarin hij alle vertrouwen had, naar voren geschoven. De Raad van commissarissen werd jaarlijks globaal van de investeringsplannen op de hoogte gesteld. Daar bleef het echter bij. Bijzondere zaken werden niet gemeld. Zo ook niet de ontvangst van een brief van de Deutsche Bank.Van een aan Staal persoonlijk gerichte brief van de Deutsche bank – deze gaf hierin aan verheugd te zijn over de derivatensamenwerking met Vestia – kon Erik Staal zich niets herinneren.
Het commissieonderzoek is nog niet afgerond en het Vestiadossier is nog bij lange na niet gesloten. De toekomst zal het hopelijk uitwijzen: had de spreker op de tribune wel of geen gelijk: zat Erik wel of niet te liegen?
De verhoren gaan met (oud-)Vestia medewerkers en bestuurders gaan vandaag verder…
Reacties (14)
Of de man was verregaand incompetent (gezien de gevolgen van z’n beleid niet denkbeeldig), of hij liegt dat hij barst. Of allebei.
De ervaring die ik heb met een aantal corporatie-directeuren doet het laatste vermoeden, het is een boevengilde.
Normaliter zou het stoom uit me oren zijn gekomen maar onderhand raakt het me niet meer. In de weekend krant stond ook al een fraai artikel over bobo’s en politici (over hoe het mogelijk is dat een lobby-hoer van de ANWB de nieuwe ombudsman wordt… maar dat terzijde).
Ik accepteer onderhand dat er een kleine groep egocentrische, arrogante, zelfingenomen mannen (en in mindere mate vrouwen) zijn die altijd boven aan de top komen drijven en die meer kwaad dan goed doen op de lange termijn. Zo zit de wereld in elkaar, altijd al zo geweest en zal altijd wel zo blijven. Zo werkt het bij deze apensoort nu eenmaal.
@1 – “Schrijf nooit toe aan boosaardigheid wat eenvoudig verklaard kan worden door incompetentie” gaat het gezegde. Dat gaat ook hier op.
Aangezien niemand (ook veel financieel experts niet) precies doorzagen hoe die derivaten nu precies in elkaar staken en hoe groot de risico’s eigenlijk waren die dergelijke derivatenpakketten met zich meebrachten, ligt het wel voor de hand dat Staal gewoon echt dacht probleemloos investeerdertje te kunnen spelen met het kapitaal dat was bijeengebracht uit gemeenschapsgelden.
En waarschijnlijk dacht hij ook nog dat hij goed bezig was. De opbrengsten waren een tijdlang ongetwijfeld spectaculair. Vandaar natuurlijk dat hij dat dikke salaris ook waard was. En je zou wel gek zijn om, als iedereen ergens instapte, inclusief gerenommeerde banken, daar géén graantje van mee te pikken!
Geld moet werken tenslotte! Je laat zo’n enorm reservekapitaal toch niet op de bank staan? Nee joh. En als je het echt slim aanpakt, gebruik je al dat onroerend goed dat je in bezit hebt als onderpand om geld te lenen teneinde risicovolle beleggingen met extra rendement aan te gaan zodat je nog meer winst kunt maken.
Winst! Winst! Winst! Kijk toch eens naar die jaarcijfers! Het rendement schiet omhoog! Bestuur blij, raad van toezicht blij, kun je weer nieuwe bouwprojecten van financieren. Jaja, wat is die privatisering toch een zegen.
Ik denk dat het zo wel ongeveer gegaan zal zijn. Vooral dat Staal steeds verwijst naar zijn financiële man – die begreep dat soort dingen allemaal – en dat hij stukken tekende zonder ze te lezen, suggereert dat hij gewoon echt niet wist waar hij mee bezig was.
@3
Dat klinkt heel leuk, maar we hebben het niet over pre-2008. In 2011 wist de hele (ook niet-financiële) wereld dat derivaten risicovol kunnen zijn.
@3, daar kan ik het niet mee eens zijn. Op een bepaald niveau is nalatigheid ook kwade wil. Als je expliciet de verantwoordelijke bent, en dat is hij want dat is exact de reden dat hij moest tekenen, en je wilt het niet zien, dan is dat geen incompetentie maar bewust verantwoordelijkheid ontlopen. Een beetje zoals topfiguren in andere duistere zaakjes niet willen weten dat hun ‘mannetjes’ met boksbeugels aan de gang gaan, maar die heel best weten dat als ze een mannetje ergens op af sturen om iemand te overtuigen, dat echt niet gaat over een ‘he toe, je zou het echt moeten doen, alsjeblieft’ vriendelijk gesprekje.
Ook in dit stuk blijft de Raad van Toezicht weer uit de wind!
€ 20.000.000.000,00 is zo’n slordige €1.250,00 per Nederlander = pakweg 5 maal de jaarbijdrage per Nederlander aan de EU.
Waarom is huur-wonen toch zo duur ;-)
Het ergste is nog, dat die lui er meestal nog zonder enige noemenswaardige averij afkomen ook.
@3: Hybris, kent u die uitdrukking?
Juist dat meer en meer winst willen maken tegen elke prijs, tegen het medemenselijke in, is vragen om zulke ontsporingen. Een leider moet niet alleen op de winstcijfers worden beoordeeld. Een goed competent leider of zijn toezichthouders zijn ook geinteresseerd of dit op een menselijke manier tot stand is gekomen. Ik gun iedereen een enorme winst, maar als dat ten koste gaat van je medewerkers of dat je je eigen of maatschappelijke belangen uit het oog verliest, dat maakt je incompetent.
Staal wist dan misschien niet waar hij mee bezig was,een ding wist ie verdomd goed; zijn zakken moesten gevuld worden
@1 De ervaring die ik heb met corporatiedirecteuren is dat ze zich kapot schamen voor dat geklooi en gegraai van sommige van hun collega’s. Die ervaring heb ik trouwens ook met Marokkanen.
Die schaamte zie ik maar zelden bij mensen die hele groepen op één hoop gooien.
Hij wist nu anders precies waar hij mee bezig was,een berekenend mannetje als ik het verslag bij FTM lees.
http://www.ftm.nl/exclusive/erik-staal-vermoorde-onschuld-vestia/
Staal: “Spijt vind ik een moeilijk begrip, maar als u dat spijt noemt, wil ik u dat wel aanreiken”. En ik moet denken aan ‘gewetenloos’.
Mbmb @10, het gros van de woningcooperatiedirecteuren had een bovenmodaal loon zeg maar en stonden er op dat ze dat betaald bleven krijgen. Ze hebben zich als groep nooit publiekelijk afgezet tegen grootgraaiers maar wel pogingen om hun salaris onder de Balkenendenorm te krijgen geprobeerd te dwarsbomen. Ik vind je verhaal dat het gros zich zou schamen voor onethisch gedrag van anderen dan ook niet erg overtuigend.
@12: Voor dat soort lui is spijt überhaupt een moeilijk te vatten fenomeen. En laat dat nu ook precies het probleem zijn van dit alles.