illustratie: Woningvoorraad Nederland (bron:VROM), klik voor volledig beeld.
Dezer dagen presenteert de regering Rutte zich aan de Kamer en zijn algemene beschouwingen. De nieuwe regering hergroepeert een aantal taken van departementen en spaart daarmee een paar bewindslieden uit. Dat is mooi en krachtdadig, maar is het ook doordacht? Dat is de vraag: is b.v. de combinatie van veiligheid en justitie niet vooral gericht op het verstoren van een balans tussen burgerrechten en opsporingsbevoegdheden, ten gunste van de veiligheid? Het zou kunnen dat onder de bezielende leiding van Opstelten onze liberale vrijheden achter de horizon verdwijnen. Waakzaamheid is geboden.
Wonderlijk is ook de combinatie van WWI (Wonen, Wijken en Integratie) en Binnenlandse Zaken. De volkshuisvesting was ooit een taak voor een “hamer en nijptang- ministerie”, met technische problemen en planning en productie van woningen als taak. Dat veranderde geleidelijk, toen de decentralisatie de zorg voor de productie van woningen bij de gemeenten neerlegde en de technische zorg voor kwaliteit als een achterhaalde zaak werd gezien waar de samenleving zelf maar op moest letten.
Zo groeide een vreemde situatie waarin VROM geld bij de woningcorporaties weghaalde, teneinde die middelen voor sociale doelen in de wijken in te zetten. (de Vogelaar heffing) Daar houden we nu maar mee op. Misschien nog vreemder was de toepassing van de vennootschapsbelasting, die de schatkist 500 miljoen moest opleveren, geld waarvoor woningcorporaties prima bestemmingen hebben en hadden. Een woningcorporatie uit Ommen voelt zich hierover zo getreiterd dat zij wil uittreden uit het bestel: als het Europese Hof daarin mee gaat, kan dat het einde inluiden van ruim 100 jaar sociale woningbouw in ons land. Het is een onzinnig risico, maar de vorige regering heeft het willens en wetens genomen. Die 500 miljoen moest naar de schatkist, ondanks alle nuttige dingen die met het vermogen van de corporaties zouden kunnen. Een voorbeeld is het energiezuiniger maken van de woningvoorraad.
In Duitsland is daarover een interessante discussie aangesneden door Minister Peter Ramsauer. Hij vindt dat huizen beter kunnen worden afgebroken als ze niet op een kosteneffectieve wijze energiezuiniger kunnen worden gemaakt. Ongeveer 50% van de Duitse woningvoorraad zit in de jaarring 1945 – 1975; daarvan moet tussen de 10 en 20% gesloopt worden, circa 900.000 woningen. Daar is met de bouwwereld goed over te praten.
Massaal slopen is slecht, maar het is een boeiende benadering. Minder energiegebruik, minder CO2 uitstoot, modernisering van de woningvoorraad. De Duitsers doen meer opmerkelijks als het over energie gaat. Wie de grens over gaat ziet overal molens en vrijwel geen dak zonder zonnecollectoren. Kleinschalige energieproductie en verkoop daarvan, terwijl wij schaalvergroting nog modern vinden, is bij onze oosterburen al heel gewoon.
Ik heb even gekeken naar de woningvoorraad bij ons; die wijkt in geringe mate af: de voorraad van voor 1945 is wat groter, de naoorlogse productie tot circa 1980 is ook ongeveer 50% van het totaal. De vuistregel dat 10-20% van die voorraad niet meer tot een energielabel op te krikken valt, dat kostenefficiënt mag heten, durf ik, ook voor ons land, wel te onderschrijven. Dat komt, over de duim, neer op tussen de 300.000 en 600.000 woningen. Hallo, meneer Brinkman, bent u daar nog?
Terug naar mijn opening: ik ben bang dat het “hamer en nijptang” karakter van deze redenering bij BZK geheel zal zoek raken. De laatste brief (14 sept. Inzake EnergyClaim)van de Minister van WWI aan de Kamer, geeft te denken: er komt een herziene Richtlijn Energieprestatie van gebouwen, met een bijpassend handhavings- en sanctioneringssysteem. Maar van enige dapperheid, van een visie op de woningvoorrad blijkt niets. Let wel: ik pleit niet voor een sloopgolf in het belang van het klimaat. Wat mij bezig houdt is hoe we met het oog op de toekomst met onze woningvoorraad om gaan. Zoals Rutte heeft gezegd: we gaan Nederland sterker uit de crisis laten komen. Dat lijkt me een goede doelstelling. Dat betekent dat we moeten investeren in de kwaliteit van onze woningen.
Reacties (3)
de duitsers draaien wel de zonne energie subsidies terug wegens te hoog oplopende kosten dacht ik
Eerst nadenken en doorrekenen voordat we Brinkman zijn sloop en bouwmanie laten botvieren.
“Het duurt makkelijk 50 jaar eer een nieuw, goed geïsoleerd gebouw een energiebesparing oplevert.
Oude gebouwen worden steeds vaker afgebroken met het argument dat nieuwe gebouwen dankzij groene technologie veel minder energie verbruiken en dus een pak milieuvriendelijker zijn. Maar die vlieger gaat niet op, zo blijkt uit een aantal recente onderzoeken. De afbraak van het oude gebouw en de constructie van het nieuwe gebouw vragen zoveel energie dat het vele decennia duurt eer een nieuw huis een milieuvoordeel oplevert. Een milieuvriendelijk gebouw is een gebouw dat er al staat.” meerrr http://www.lowtechmagazine.be/2008/04/afbreken-huis.html
Maar waarom zou een bouwer/architect/planner 1 keer een duurzaam kwalitatief en iets duurder een gebouw bouwen als je op hetzelfde punt ook 3x een huis/stad kan verkopen. (Denk tot 3x/4x recente massasloop Bijlmer / Lelystad) Een oude stad is een duurzame stad.
Op zich klopt dat wel. In termen van duurzaamheid doe je natuurlijk vreemd door te slopen wat nog voldoet.
Bovendien moet je niet systematisch slopen, omdat je dan niet alleen gebouwen vernielt maar ook sociale structuren.
Maar de gebouwen die van label Z niet meer naar label A te tillen zijn, die moeten tegen de vlakte. Daarmee investeer je in de toekomst. De reden dat wij er nu betrekkelijk goed voorstaan heeft alles te maken met onze slimme volkshuisvesting. Dat hebben we nu ruim 100 jaar gedaan. Moeten we volhouden.
En de renovatie van de Bijlmermeer vind ik een geweldig geslaagde terugkeer van een dwaalspoor.