Wat moet een echte feminist met ingesleten fatsoensrollen? Karin Spaink draait de rollen om en gedraagt zich gewoon als heer. Het artikel stond ook in het Parool.
De rollen omdraaien is vaak leerzaam. Wat je eerder vanzelfsprekend vond, is nu oneerlijk of ongemakkelijk; wat normaal scheen, is verwarrend. Zodra een rolwisseling iemands beleving van de situatie anders maakt, wijst dat erop dat die rollen niet neutraal zijn. Omdraaiing maakt ongelijkheid en machtsverschil zichtbaar.
Neem zoiets onschuldigs als iemands jas ophouden. Tegenwoordig zien we dat als een hoogst innemend, zij het licht ouderwets gebaar. De geste wordt geapprecieerd, ook wanneer de uitvoering ervan tot onbeholpen gestuntel leidt. (Niet elke in-de-jas-geholpene is op de galante interventie voorbereid, niet elke in-de-jas-helper weet hoe je een jas hándig kunt ophouden.) De waardering overheerst: wat attent dat iemand me in mijn jas wil helpen!
Maar er speelt meer dan beleefdheid en egards, hoe hard iedereen die voor een ander een jas ophoudt ook roept dat hoffelijkheid het enige motief is. De geste is immers niet neutraal, preciezer, hij is niet sekseneutraal. Nooit houdt een gastheer gedienstig de jassen van de vertrekkende heren op, nooit helpt de gastvrouw de afscheid nemende dames vriendelijk in hun jassen.
Alleen vrouwen worden in hun jas geholpen, alleen mannen houden jassen op. Het gebaar is daarmee onderdeel van een gewrocht onderscheid tussen de seksen, een reliek van de gedachte dat vrouwen door mannen moeten worden geholpen of beschermd.
Maar ja. Een man die een heer wil zijn bozig voor de voeten werpen dat-ie ‘dus’ een seksist is, is bepaald contraproductief. Goede intenties moet je nooit met wapengekletter beantwoorden. Daarnaast: elke ideologie die beleefdheid aanvalt, is kortzichtig en bijt uiteindelijk in zijn eigen staart. Beter te streven naar meer beleefdheid; beter te benadrukken dat iederéén beleefd kan zijn.
Daarom praktiseer ik de omdraaiing. Ik help bijvoorbeeld alle vertrekkende gasten (m/v) in hun jas. Vrouwen zijn eventjes verrast maar hernemen zich vlot; ze herkennen de oorspronkelijke bedoeling – egards, attentie – en kunnen die ineens fris van de lever waarderen. Al het kleinerende dat iedereen altijd ontkent maar toch aanwezig weet, is plots uit het gebaar gevallen.
Mannen wiens jas ik ophoud, raken altoos van slag. Ze kijken een paar seconden lang naar hun jas, die uitnodigend in mijn handen hangt, en dan naar mij En ze weten: ‘Wij zeiden altijd dat dit gebaar pure beleefdheid was.’ Soms proberen ze daarna mij hun jas af te pakken, soms steken ze aarzelend een arm achterwaarts in de door mij opgehouden mouw.
En dan lispel ik in hun oor: ‘Een echte feminist is óók een heer.’
Reacties (22)
*grinnikt*
Ab-so-luut.
Scherp als altijd. :-)
Mannen die de jas ophouden voor vrouwen zijn eigenlijk nogal vrouwelijk. Immers, haar als zodanig uit de kleren krijgen is nogal tegenstrijdig.
Staat daar nu echt 12 oktober 2011, ik zou zweren dat het een stukje uit 1981 was
Sja al laat ze al haar baarden staan..
Kul. Met name de arrogantie om te weten wat hoffelijke mannen denken, namelijk: ” ‘Wij zeiden altijd dat dit gebaar pure beleefdheid was.’”
Daarnaast ga je volledig voorbij aan de psyche van mannen en vrouwen. Mannen willen, door de bank genomen, niet geholpen worden. Hulp is een teken van zwakte, wat je enkel aan je naaste vrienden/familie laat zien. Vrouwen apprecieren hulp, omdat ze het beleven als een attent gebaar.
O, man; jij gaat zooooo over de knie gelegd worden met je ‘mannen-zitten-zus-maar-vrouwen-zitten-zo-in-elkaar’-schema’s.
Precies, je hanteert ze bijna net zo makkelijk als mevrouw Spaink!
Martine Delfos
Eigenlijk valt het hele stuk samen te vatten in “Vrouwen zijn eventjes verrast maar hernemen zich vlot;(…). Mannen (…) raken altoos van slag.”
En dáár ben ik het dan door de bank genomen wel weer mee eens :)
De man-vrouw tegenstelling is zo ouderwets.
Kunnen we het niet over vegetariërs en vleeseters hebben?
Of links-rechts ;)
Zal thuis eens vragen waarom ze nooit eens een bosje bloemen voor mij meeneemt :(
Mooi woord trouwens, altoos.
Het wordt tijd dat vrouwen de deur voor me gaan openhouden ipv vice versa!
Je bedoelt dat de deuren nu altoos de vrouwen voor je openhouden, of wat?
Tss, jij bent zeker zo’n seksistisch mannetje dat aanbiedt de rekening te betalen als je met ’n vrouw uitgaat :P
Pfft, je kan je maar ergens druk over maken.
Is het eten al klaar Karin? ;-)
Nooit houdt een gastheer gedienstig de jassen van de vertrekkende heren op, nooit helpt de gastvrouw de afscheid nemende dames vriendelijk in hun jassen.
Je moet eens wat meer erop uit met koud weer.
Klopt niet. Ik ben een man en ben door alle seksen wel eens in mijn jas geholpen, door vrouwen zelden, door mannen wat vaker.
Ook mijn ervaring. Het is soms gewoon reuze handig als iemand je jas ophoudt, zeker als er een groep mensen vertrekt die op z’n hollands allemaal tegelijk zijn of haar jas van de kapstok afhaalt, wat tot congestie bij de uitgang leidt. Een goede gastvrouw (m/v) beseft dat en stroomlijnt dit, onder het mom van beleefdheid.
Het gestuntel komt soms ook door een onhandige jasophouder, die niet beseft dat iemand ook zijn of haar arm in de mouw moet kunnen krijgen, anders heeft het hele gedoe natuurlijk geen zin.
“De rollen omdraaien is vaak leerzaam … Zodra een rolwisseling iemands beleving van de situatie anders maakt, wijst dat erop dat die rollen niet neutraal zijn.”
“Nooit houdt een gastheer gedienstig de jassen van de vertrekkende heren op, nooit helpt de gastvrouw de afscheid nemende dames vriendelijk in hun jassen.”
Wat een ontzettend jammer voorbeeld, dat is geen rol omdraaien. Ik zou overigens dezelfde beleving hebben bij een vrouw die de jas voor mij ophoudt als welke ik van een vrouw verwacht als ik dat voor haar doe.