Duterte praat met rebellen

NIEUWS - De nieuwe president van de Filippijnen voert niet alleen een oorlog tegen drugs. Hij heeft ook de vredesonderhandelingen met communistische rebellen hervat.

Crimefighter Rodrigo Duterte (71) won in mei de presidentsverkiezingen vooral dankzij de steun van het armste deel van de Filippijnse bevolking voor zijn aanpak van de drugshandel die het land al jarenlang ontwricht. Sinds Duterte’s aankondiging van een onverbiddelijke oorlog tegen de drugs zijn al 1900 moorden op druggebruikers en drugshandelaren geteld. Die melden zich nu uit vrees voor schietgrage politie en doodseskaders vrijwillig bij inmiddels overvolle gevangenissen. Duterte maakte begin deze maand de namen openbaar  van ruim 150 politici, rechters, militairen en politie-officieren die betrokken zijn bij drugshandel. Hij heeft beloningen uitgeloofd voor het ontmaskeren van corrupte politiechefs.

Duterte breekt ook met het beleid van zijn voorgangers door de onderhandelingen met de communistische rebellen van het Nationaal Democratisch Front (NDFP) weer op gang te brengen. In Oslo hebben besprekingen van regeringsvertegenwoordigers met het NDFP vorige week geleid tot overeenstemming over verdere onderhandelingen die moeten leiden tot een vredesregeling. Aan de besprekingen wordt deelgenomen door in Nederland verblijvende Filippijnse ballingen waaronder Luis Jalandoni, de voorzitter van het NDFP en zijn adviseur professor José Maria Sison. In een gezamenlijke verklaring hernieuwden beide partijen allereerst oude overeenkomsten uit de jaren negentig die achtereenvolgende Filippijnse regeringen sindsdien hadden genegeerd. Een lastig punt daarbij was dat een lijst met namen van mensen die een veiligheidsgarantie hadden gekregen niet kon worden hersteld omdat gegevens verloren zijn gegaan toen de Nederlandse politie op verzoek van de Filippijnen in 2007 een inval deed bij een van de ballingen in Utrecht. Het NDFP krijgt drie maanden de tijd de lijst te herstellen. Daarnaast binden beide partijen zich aan een staakt-het-vuren en wordt er gewerkt aan de vrijlating van politieke gevangenen. Daarvoor zal het parlement eerst nog toestemming moeten geven.

NDFP-voorzitter Jalandoni prees Duterte en zijn onderhandelingsdelegatie voor dit initiatief. Het conflict met de communistische rebellen zit al decennia muurvast. Het NDFP is een klassieke bevrijdingsbeweging onder leiding van de communistische partij met het National People’s Army (NPA) als gewapende tak. In de strijd met het dictatoriale, door de VS gesteunde, regime van Marcos, heeft het NPA eind vorige eeuw voet aan de grond gekregen in delen van Mindanao. De bevrijdingsbeweging steunt arme boeren tegen de grootgrondbezitters en buitenlandse mijnbouwbedrijven. Onder Marcos’ opvolgster Aquino startten vredesonderhandelingen, eerst in Den Haag, later in Oslo. Die onderhandelingen leverden geen blijvende resultaten op. Achtereenvolgende regeringen van Ramos, Estrada, Macapagal-Arroyo en Benito Aquino kozen voor de vervolging van NDFP en NPA. Een van de slachtoffers was de Nederlander Willem Geertman die werkte voor een boerenorganisatie. Hij zette zich in voor landrechten en milieubescherming, in het bijzonder van de bossen in Aurora, Pampanga en Zambales, en tegen de houtkap en mijnbouw.

De Filippijnse regering kreeg in de burgeroorlog de steun van de VS, de EU en Nederland. Zij plaatsten José Maria Sison in 2002 op de terroristenlijst naast Osama bin Laden c.s. Sison, schrijver, hoogleraar literatuurwetenschap en oprichter van de Filippijnse communistische partij, woont sinds 1987 als balling in Utrecht en verloor met zijn veroordeling als ’terrorist’ alle middelen van bestaan. In 2007 werd hij door de Nederlandse politie op verzoek van de Filippijnse regering gearresteerd wegens vermeende betrokkenheid bij een politieke moord, enkele jaren eerder op de Filippijnen. Na een langdurig proces is zijn naam in 2009 van de terroristenlijst verwijderd.

Duterte werkt ook aan vredesbesprekingen met het islamitische Moro National Liberation Front. Zijn leider Nur Misuari heeft laten weten terug te willen keren naar de onderhandelingstafel.