Duopolie | Vergroot het internet politieke polarisatie?

COLUMN - Nieuwsvergaring op het internet wordt maar in beperkte mate gedreven door de wens om een bestaande mening te versterken, volgens een pas gelauwerde econoom.

Invloedrijke sociale wetenschappers beweren dat het internet een soort ‘echo-kamer’ is, waarin mensen elkaar versterken in hun (radicale) meningen en de tegenargumenten links laten liggen. Econoom Matthew Gentzkow deed empirisch onderzoek naar die claim en andere aspecten van de markt voor nieuws. Voor zijn werk won hij twee weken geleden de prestigieuze John Bates-Clark Medal, een onderscheiding die elke twee jaar wordt uitgereikt aan een econoom jonger dan veertig jaar.

In een artikel over echokamers, proberen Gentzkow en zijn collega Shapiro de mate van ideologische segregatie op het internet te meten. Daartoe kwantificeren zij eerst 119 nieuwswebsites in de VS op een schaal van 0% conservatief tot 100% conservatief. Zo wordt bijvoorbeeld foxnews.com als zeer conservatief, en nytimes.com als weinig conservatief ingeschaald. Vervolgens delen ze het zoekgedrag van internetgebruikers in een onderzoekspanel in als conservatief of liberal, op basis van de ideologische inhoud van de nieuwspagina’s die de gebruikers bezochten.

Hieruit berekenen de auteurs de zogenaamde ‘isolatie-index’ die de segregatie van het internet weergeeft. De index is het verschil tussen de ideologische nieuwsconsumptie van gebruikers die zichzelf als conservatief bestempelen, en gebruikers die zich als liberal omschrijven. Gentzkow en Shapiro schatten dat het nieuws dat de conservatieven in hun panel consumeren een gemiddelde inhoud van 60,6% conservatief heeft, terwijl dat voor liberals gemiddeld op 53,1% conservatief ligt. Op het internet bedraagt de segregatie, oftewel de isolatie-index, dus 7,5 percentpunt (pp).

Hoewel dit getal bescheiden is, is het internet gesegregeerder dan de meeste offline media, waarvoor de auteurs een soortgelijke analyse uitvoeren. Kabeltelevisie (waar bijvoorbeeld CNN toe behoort) heeft index van 3,3 pp, gevolgd door tijdschriften (4,7 pp) en lokale kranten (4,8 pp). Nationale kranten zoals de New York Times en de Wall Street Journal hebben de hoogste isolatie-index, namelijk 10,4 pp.

Blogs en activistische sites worden vaak als drijvende krachten van meningssegregatie gezien. De auteurs bevestigen dat blogs vaak een extremere ideologische inhoud hebben dan nieuwssites, maar ook dat blogs maar voor een klein deel van het nieuwsverkeer verantwoordelijk zijn. Bovendien bezoeken meeste lezers van extreme sites ook reguliere mediasites. Alles bij elkaar berekenen Gentzkow en Shapiro dat als het internet in de VS morgen zou worden afgeschaft, de gemiddelde ideologische nieuwssegregatie licht zou afnemen.

De auteurs onderzoeken ook de segregatie in persoonlijke netwerken met behulp van informatie uit de ‘Generalized Social Survey’, een grote database samengesteld op basis van persoonlijke interviews. Ze berekenen dat de isolatie-index van sociale netwerken vele malen hoger is dan die van het internet: 59,6 pp voor collega’s, 69,0 pp voor familie, en 67,5 pp voor ‘mensen die je vertrouwt’. Dat betekent dus dat conservatieven 67,5 procentpunten meer conservatieven in hun vertrouwenskring hebben dan liberals hebben.

Al deze analyses zeggen niets over hoe mensen omgaan met de informatie die ze tegenkomen. Het kan best zijn dat ze informatie van ‘vijandige’ bronnen op het internet minder serieus nemen, en er dus toch een echo-effect bestaat. Desalniettemin geeft het enig weerwerk aan de internetalarmisten; onze internetbronnen lijken diverser te zijn dan onze sociale omgeving. Het zou interessant zijn om deze analyse voor Nederland uit te voeren. Als de resultaten hier ook gelden, dan zwerven er meer VVD’ers rond op sargasso.nl dan je zou denken.