Detailpolitiek (4): Brandon in de boeien

Het was zeker een prikkelend onderwerp, afgelopen week bij Uitgesproken EO. Een verstandelijk gehandicapte jongen zou al drie jaar geboeid in een soort isoleercel in een inrichting zitten, zonder dat hij ooit buiten komt. De video-opnamen lieten een jongen zien die een beetje heen en weer liep en zei dat hij niet wist waarom hij ‘vast zat’. Ook werd een filmpje getoond hoe ingewikkeld het was voor Brandon om in een andere kamer televisie te gaan kijken.

Boeien verwijderen
De aangrijpende beelden speelden in op de gevoelens van veel Tweede Kamerleden. Sabine Uitslag (CDA) en Agnes Wolbert (PvdA) spraken in de uitzending hun afschuw uit, en Wolbert kondigde een spoeddebat aan. Want Kamervragen, dat zou in deze situatie echt te lang duren: dan zou Brandon nog weken geboeid in de inrichting moeten zitten. Het uitgangspunt voor Wolbert was dat Brandon nog dezelfde avond uit de boeien moest worden bevrijd.

Het spoeddebat kwam er een dag later en weer sprak iedereen zijn afschuw uit over de situatie. De staatssecretaris kondigde aan zelf met Brandon te gaan praten. Dat gebeurde donderdag. En toen gebeurde waar experts ongetwijfeld al op hadden zitten wachten: de waarheid bleek net anders dan iedereen had verondersteld. De zorg voldeed aan de regels, wat niet verbaast omdat de inrichting door allerlei instanties wordt gecontroleerd. Tevens bleek dat Brandon soms zelf vastgebonden wil worden als hij voelt dat hij agressief wordt. Er waren ook wel pogingen gedaan de situatie te verbeteren, maar die waren mislukt.

Nooit vastbinden
Wat moeten we dan met de uitspraken van Renske Leijten (SP) in het Kamerdebat dat vastbinden nooit zou mogen en van Wolbert in de uitzending dat het vastbinden onmiddellijk moet stoppen? De staatssecretaris zei toe dat vastbinden alleen een uiterste maatregel mag zijn en geen norm, maar garanties kon ze niet geven. Dat was verstandig, want wat zou er gebeuren als Kamerleden als Leijten en Wolbert hun zin krijgen? Je zou maar in zo’n instelling werken. Alsof de medewerkers daar patiënten om niets vastbinden? Dat is natuurlijk een uiterste stap.

Kamerleden gaan bij hun zoektocht naar daadkracht graag op zoek naar schokkende, maar unieke voorbeelden, laten zich weinig gelegen liggen aan de feiten en maken geen analyse van een zekere afstand. Er zou als het aan Leijten en Wolbert lag inmiddels een onwerkbare wet liggen: nooit vastbinden. Wat zouden ze zeggen als na de invoering van die wet wekelijks in dit soort instellingen verzorgers in elkaar worden geslagen?

Er was een tijd dat de politiek vond dat ze zich niet met dit soort details moest bemoeien en dat juist de mensen in de zorg zelf dit soort beslissingen moeten nemen. Terug naar dat ideaal dus.