De week van het geld

OPINIE - De afgelopen week vond de week van het geld plaats, een voorlichtingsweek voor basisschoolleerlingen over verstandig omgaan met geld. Maar wat hebben we in deze periode nog meer kunnen leren over geld? Allereerst dat openbaarheid en privacy geen prioriteiten zijn voor de grote mensen in de financiële wereld.

Zo kreeg de Volkskrant afgelopen week geen gelijk in een Wob-zaak tegen De Nederlandse Bank. De krant had twee verslagen willen zien over het handelen van DNB bij de nationalisatie van de ABNAmro bank en Fortis Nederland. Volgens de rechter is hier de Wet op het financieel toezicht van toepassing. Die wet bepaalt ‘strikte geheimhouding’ van gegevens die gaan over financieel toezicht. Met andere woorden, hoe De Nederlandse Bank toezicht houdt op een miljardendeal, mag op geen enkele wijze naar buiten komen. Is dat toezicht dan uiteindelijk geen algemeen belang. Namens ons, burgers?

Staatssecretaris Fred Teeven kwam de afgelopen week in het nauw door onthullingen over een miljoenendeal die hij in 2000 als vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie had gesloten met een crimineel, drugshandelaar Cees H. In ruil voor een bescheiden bedrag zorgde de Staat der Nederlanden voor het witwassen van miljoenen ten bate van de crimineel. De Belastingdienst was bewust niet geïnformeerd en liep dus inkomsten mis.

Ondanks deze dubieuze transactie, hield Teeven het vertrouwen van regeringspartijen VVD en PvdA. Zijn baas, minister Opstelten, leverde een buitengewoon knullige verdediging van de deal. Hij kon veel vragen van de oppositie niet goed beantwoorden, zodat onze volksvertegenwoordigers hun controletaak in feite niet goed hebben kunnen uitoefenen. Of er ooit nog klaarheid komt in deze zaak is de vraag. In elk geval niet op korte termijn, want de regeringscoalitie wil vlak voor de verkiezingen natuurlijk geen gedonder.

In het Europees Parlement werden deze week regels goedgekeurd voor het bestrijden van witwaspraktijken. GroenLinks Europarlementslid Sargentini die dit dossier onder haar hoede had, kreeg een meerderheid in het EP voor haar voorstel om de namen van de personen die uiteindelijk profiteren van deze praktijken openbaar te maken. Nu kunnen ze zich nog verschuilen achter de trusts die ze voor hun dubieuze deals hebben opgericht.

Het besluit van het EP moet nu verder uitonderhandeld worden met de Raad van Ministers van de lidstaten. Dwarsligger in dat gezelschap is onze eigen minister van Financiën die geen gedonder wil met alle trusts die zo’n belangrijke rol spelen bij de grootscheepse belastingontwijking die nog altijd plaats vindt via Nederland. Jeroen Dijsselbloem houdt dus ook al niet zo van openbaarheid.

De privacy van witwassende criminelen is een grote zorg voor bepaalde politici. Voor de ING-bank lijkt de privacy van klanten heel wat minder zwaarwegend. De bank wil een proef doen met de verkoop van klantgegevens aan adverteerders. Het land reageerde geschokt. ING-directeur Hagenaars moest toegeven dat de publiciteit rond zijn plan niet helemaal gelukkig was geweest. Gisteren kondigde ING aan het plan voorlopig niet uit te voeren. Het proefballonnetje past natuurlijk wel helemaal in de trend om marketing zo goed mogelijk te richten op de individuele klant. Persoonsdata zijn goud geld tegenwoordig en de bezitter ervan komt met alle technologie van tegenwoordig al snel in de verleiding om er zijn voordeel mee te doen. En voor een bankdirecteur die met geld geld moet maken is het natuurlijk extra aantrekkelijk allemaal.

Als burgers worden we steeds meer gevraagd, en soms gedwongen, openlijk of heimelijk, al onze persoonlijke gegevens, en vooral die waar geld mee gemoeid is, in te leveren. De openbaarheid van geldtransacties die in het algemeen belang plaats vinden wordt daarentegen door politici, autoriteiten en bankdirecteuren met een beroep op de privacy grondig afgeschermd.