ANALYSE - De afgelopen maanden is er veel te doen over de betaalbaarheid van de klimaatplannen van het Kabinet. In augustus waarschuwde CDA-leider Buma al voor een Fortuijn-achtige revolte als de klimaatplannen niet betaalbaar zouden zijn voor de gewone man. Sinds de publicatie van het conceptklimaatakkoord in december hebben veel politieke partijen hun zorgen uitgesproken over de betaalbaarheid van de klimaatplannen voor burgers. Voor de milieubeweging en de FNV was de lastenverdeling tussen burgers en bedrijfsleven zelfs reden om een dag voor publicatie van het klimaatakkoord hun handen ervan af te trekken. Tijd dus om eens te kijken hoe de zorgen van politieke partijen zich het afgelopen half jaar hebben vertaald in voorstellen in de Tweede Kamer en in het stemgedrag van de verschillende politieke partijen als het gaat om de verdeling van de kosten van energiebelasting en opslag duurzame energie (ODE) over burgers en bedrijven.
Opbouw energierekening
De energierekening kent drie belangrijke posten waar de Tweede Kamer jaarlijks invloed op heeft. Op de eerste plaats zijn dit de energiebelasting en de vermindering hierop, op de tweede plaats de opslag duurzame energie, . Met deze laatste worden de kasuitgaven van de SDE+ gefinancierd (al zal het Ministerie van Financiën ontkennen dat er een rechtstreekse koppeling is). Over de hoogte van de tarieven van beide is eind 2018 gestemd in de Tweede Kamer. Bij het berekenen van het effect op de energierekening ben ik uitgegaan van het gemiddeld verbruik volgens Milieucentraal (1.470 m3 gas en 3.000 kWh elektriciteit per jaar). In 2018 betaalde mensen met een dergelijk verbruik zo’n 400 Euro aan energiebelasting en opslag duurzame energie, waarbij ik de korting op de energiebelasting en de BTW al heb verrekend. In 2019 wordt dit bij ongewijzigd verbruik 162 Euro meer.
Energiebelasting
Het belastingplan 2019 verhoogt de energiebelasting voor gas en verlaagt de energiebelasting voor elektriciteit. Ook de heffingsvermindering energiebelasting wordt verlaagd. Per saldo kost dat een gemiddeld huishouden 99 Euro per jaar extra. Bij de behandeling van het wetsvoorstel werden twee amendementen ingediend om de verlaging van de heffingsvermindering terug te draaien. In het voorstel van GroenLinks werd de dekking hiervoor gevonden door de tarieven van de hogere schijven van de energiebelasting voor gas en elektriciteit te verhogen. De SP stelde voor om dit te financieren door de tarieven in hoogste schijf van de energiebelasting te verhogen (de echte grootverbruikers). Beide amendementen werden verworpen. In beide gevallen had dit huishoudens Euro 62 per jaar gescheeld. Voor het voorstel van GroenLinks stemden GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS en Denk. Tegen het voorstel van GroenLinks stemden VVD, CDA, ChristenUnie, D66, PVV, SGP en Forum voor Democratie. De stemmingsuitslag van het voorstel van de SP verschilde weinig, enkel 50PLUS wisselde stuivertje en stemde tegen het voorstel van de SP.
Het wetsvoorstel werd uiteindelijk wel aangenomen, waarbij VVD, CDA, D66, GroenLinks, PvdA, ChristenUnie, PvdD, 50PLUS en SGP voor stemden. Tegen stemden PVV, SP, DENK en Forum voor Democratie.
Verder terugzoeken in de tijd levert een heel reeks amendementen op. In 2017 diende GroenLinks een amendement in om de tijdelijke verhoging van de energiebelasting uit het energieakkoord enkel ten laste van de korting op de energiebelasting voor het bedrijfsleven te brengen in plaats. Dit amendement werd verworpen. Voor stemden GroenLinks, SP, PvdD en DENK. De andere partijen stemden tegen.
In 2016 stelde GroenLinks voor om de energiebelasting voor het bedrijfsleven te verhogen en de opbrengst te gebruiken voor meer innovatiegelden en voor verhoging van de arbeidskorting. Voor stemden SP, D66, GroenLinks en PvdD. Tegen stemden VVD, PvdA, CDA, PVV, ChristenUnie, SGP, Groep Bontes/Van Klaveren, DENK (Groep Kuzu/Öztürk, 50PLUS, Houwers, Klein en Van Vliet.
GroenLinks diende in 2011 een amendement in dat een grote verschuiving van lasten van werknemers naar bedrijfsleven zou hebben betekend. Het amendement wilde de arbeidskorting in vier stappen met in totaal 508 euro in 2015 verhogen en de bezuinigingen op de uitkeringen terugdraaien. Dit zou betaald moeten worden door de kinderbijslag inkomensafhankelijk te maken en door in vier jaar tijd korting op de energiebelastingtarieven voor alle grootverbruikers in 4 stappen te verlagen tussen 2012 en 2015. Dit zou een lastenverschuiving van een paar miljard hebben opgeleverd. Voor stemden SP, D66, GroenLinks en PvdD. Tegen stemden VVD, PvdA, PVV, CDA, ChristenUnie en SGP.
Tarief Opslag duurzame energie
Op 20 november stemde de Kamer over het wetsvoorstel Wijziging van de Wet opslag duurzame energie, in verband met de vaststelling van tarieven voor het jaar 2019. Net als bij de energiebelasting wordt bij de opslag duurzame energie het uitgangspunt gehanteerd dat de helft van de jaarlijkse opbrengsten van kleinverbruikers komt en de helft van grootverbruikers. De tarieven in het wetsvoorstel leiden tot een stijging van de energierekening met 63 Euro voor een gemiddeld huishouden.
Bij de behandeling zijn twee amendementen ingediend. Het eerste amendement van de SP (kamerstuk 35004 – 9) stelt voor om de verdeling van de lasten van de ODE te verschuiven naar grootverbruikers, zodat een verhouding ontstaat van 20:80 in plaats van 50:50. Wanneer dit amendement was aangenomen was de energierekening voor een gemiddeld huishouden met 34 Euro gedaald in plaats van met 63 Euro gestegen. Voor stemden SP, PvdA, PvdD en Denk. Alle andere partijen stemden tegen. Het amendement van de SP was een extremere versie van een GroenLinks amendement uit 2017, dat voorstelde om de lasten van de opslag duurzame energie in een verhouding 40:60 te verdelen over huishoudens en bedrijfsleven. Ook dit voorstel werd afgewezen. In 2018 stemden GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS en DENK voor. Alle andere partijen stemden tegen, waaronder VVD, CDA, Forum voor Democratie en PVV.
Het tweede amendement dat in 2018 werd ingediend door GroenLinks en voerde een heffingsvermindering van 51 Euro in (Kamerstuk 35004 – 16) te bekostigen door het verhogen van de hogere schijven van de opslag duurzame energie. Als dit amendement was aangenomen waren de kosten van de opslag duurzame energie in 2019 voor een gemiddeld huishuiden met slechts 1 euro gestegen ten opzichte van 2018. Voor stemden GroenLinks, SP, PvdA, PvdD en Denk. Tegen stemden VVD, CDA, D66, CU, PVV en Forum voor Democratie.
Van de zijde van Forum voor Democratie, PVV, VVD, CU en CDA kwamen in 2018 geen voorstellen om de lastenverzwaring voor kleinverbruikers te beperken. Er lag ook geen amendement van PVV of Forum voor Democratie om de opslag duurzame energie af te schaffen.
De stemming over twee GroenLinks amendementen uit 2016 laat zien hoe belangrijk de coalitie is in het voorkomen van de verschuiving van lasten van burger naar bedrijfsleven. In 2016 werden door GroenLinks twee amendementen ingediend. Beide amendementen draaiden de verhoging van de ODE voor kleinverbruikers terug en dekten dit door de ODE voor grootverbruikers te verhogen. Het ene amendement deed dit voor de ODE op gas, het andere voor de ODE op elektriciteit. Voor stemden in 2016 de SP, ChristenUnie, GroenLinks, Denk (Groep Kuzu/Öztürk), PvdD, 50PLUS en Klein. Tegen de verschuiving van lasten van burgers naar bedrijfsleven stemden VVD, PvdA, CDA, D66, PVV, SGP, Bontes/Van Klaveren, Houwers, Monasch en Van Vliet.
Zoals te zien is hebben PvdA en CU hun stemgedrag sinds 2016 aangepast. PvdA steunt inmiddels het verzwaren van lasten voor het bedrijfsleven ten gunste van de burger, de ChristenUnie stemt hier inmiddels tegen. Vaste constante in het tegenstemmen zijn VVD, CDA en PVV. Wie verder terug zoekt komt een amendement van D66 tegen uit 2012, dit amendement stelt voor om bij de opslag duurzame energie te werken met een vlaktaks in plaats van met verschillende schijven met een aflopend tarief naarmate het energieverbruik hoger is. Dit amendement zou een veel groter deel van de kosten van de SDE+ regeling bij het bedrijfsleven hebben gelegd. Voor stemden SP, D66, ChristenUnie, GroenLinks, 50PLUS en PvdD. Tegen stemden VVD, PvdA, PVV, CDA en SGP.
Klimaatakkoord
In het ontwerp-klimaatakkoord zijn twee varianten opgenomen voor een lastenneutrale schuif in de energiebelasting:
A. Een verhoging van de energiebelasting van jaarlijks +1 cent op gas vanaf 2020 t/m 2029 i.c.m. de eerste vier jaar een verhoging belastingvermindering oplopend tot 65 euro, en daarna zes jaar verlaging van het elektriciteitstarief met -0,5 cent. Aangevuld met een extra ISDE budget van 50 miljoen euro/jaar t/m 2022.
B. Een verhoging van de energiebelasting op gas in 2020 met +4 cent en verhoging belastingvermindering met 65 euro met in de zes jaar daarna een verhoging van de energiebelasting op gas van jaarlijks +1 cent en een verlaging van de energiebelasting op elektriciteit van jaarlijks -0,5 cent tot 2030.
Beide varianten lopen door tot 2030. Uitgaande van hetzelfde gemiddelde verbruik van een huishouden leveren beide varianten een lichte daling van de kosten voor energiebelasting op ten opzichte van 2019. Ten opzichte van 2018 blijft het echter een forse stijging van de energiebelasting.
| Jaar | A t.o.v. 2019 | A t.o.v. 2018 | B t.o.v. 2019 | B t.o.v. 2018 |
| 2020 | -€1.88 | €97.15 | -€7.50 | €91.52 |
| 2021 | -€3.75 | €95.27 | -€7.87 | €91.16 |
| 2022 | -€5.63 | €93.40 | -€8.23 | €90.79 |
| 2023 | -€7.50 | €91.52 | -€8.59 | €90.43 |
| 2024 | -€7.87 | €91.16 | -€8.95 | €90.07 |
| 2025 | -€8.23 | €90.79 | -€9.32 | €89.71 |
| 2026 | -€8.59 | €90.43 | -€9.68 | €89.34 |
| 2027 | -€8.95 | €90.07 | -€27.83 | €71.19 |
| 2028 | -€9.32 | €89.71 | -€45.98 | €53.04 |
| 2029 | -€9.68 | €89.34 | -€64.13 | €34.89 |
| 2030 | -€9.68 | €89.34 | -€82.28 | €16.74 |
In bovenstaande tabel heb ik nog geen rekening gehouden met de stijging van de opslag duurzame energie van 2019, die naar ik verwacht de komende jaren verder zal stijgen door de realisatie van meer duurzame energieprojecten en uitbreiding van de SDE+ naar de SDE++ regeling. Door deze laatste uitbreiding komt er naar verwachting ook ruimte in de SDE++ regeling (die gefinancierd wordt vanuit de opslag duurzame energie) voor infrastructurele projecten, zoals biogasnetwerken, CO2 leidingen en warmtenetten, en voor CO2 afvang en opslag. Waarmee de opbrengsten van de opslag duurzame energie nog meer dan nu als subsidie naar het bedrijfsleven gaan.
Zodra de doorrekening van PBL beschikbaar is wil ik de effecten van het klimaatakkoord op de energierekening van een gemiddelde huishouden vergelijken met de tarieven die politieke partijen hebben gehanteerd in de doorrekening van hun verkiezingsprogramma.
Wat al wel te zeggen is is dat de verhoging van de belastingvermindering met Euro 65 weggestreept moet worden tegen de verlaging met 51 Euro van dit jaar. Per saldo levert het klimaatakkoord dus slechts 14 Euro meer belastingvermindering op dan u tot vorig jaar al kreeg.
Amendement kosten energietransitie
Een amendement dat apart vermeldenswaardig is betreft het amendement van de PvdA over € 500 miljoen voor koopkrachteffecten energietransitie. Dit amendement reserveert eenmalig 500 miljoen Euro om koopkrachteffecten bij burgers te repareren. Waarbij verwezen wordt naar een soortgelijke reserve die is opgenomen in de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, hetgeen volgens de PvdA waarschijnlijk ten goede zal komen aan bedrijven. Voor het amendement stemden PVV, GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS en DENK. Tegen stemden VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SGP en Forum voor Democratie.
Conclusie
Het is opvallend dat CDA en VVD, die afgelopen maand beide een nummertje maakten over de betaalbaarheid van de klimaatplannen voor gewone mensen, de afgelopen jaren consequent tegen het verschuiven van de lasten van burgers naar bedrijven stemmen. Dat speelt zowel bij de energiebelasting als bij de opslag duurzame energie. D66 heeft ergens tussen 2012 en nu een draai gemaakt. Waren ze in 2012 nog indiener van een voorstel om de opslag duurzame energie als vlaktaks in te voeren, waarmee een groter deel van de opslag duurzame energie door het bedrijfsleven zou worden betaald. Inmiddels stemmen ze al een aantal jaar consequent tegen voorstellen om de energiebelasting of de opslag duurzame energie voor bedrijven meer te laten stijgen dan voor burgers. Alleen een voorstel om voor hogere energiebelasting die ten gunste komt van innovatie in het bedrijfsleven kon op steun rekenen. De ChristenUnie heeft met het toetreden tot de coalitie stuivertje gewisseld met de PvdA. De ChristenUnie stemt sinds de toetreding tot de coalitie consequent mee met VVD en CDA.
Ook het stemgedrag van de PVV en Forum voor Democratie is opvallend, consequent stemmen ze tegen de wetsvoorstellen energiebelasting en opslag duurzame energie. Tevens stemmen beide op gebied van energie consequent tegen amendementen die lasten van burgers naar bedrijfsleven verschuiven.
Tot slot: De uitlatingen van politici in de media staan de komende maanden in het teken van de provinciale en Europese verkiezingen. Als u in de Eerste Kamer partijen wilt die rekening houden met de verdeling van lasten tussen burgers en bedrijven dan biedt hun stemgedrag de beste garantie op succes. De partijen die de afgelopen jaren het meest consequent gestemd hebben voor verschuiving van lasten van burger naar bedrijfsleven zijn SP en PvdD, gevolgd door GroenLinks. Een grotere midddengroep bestaande uit DENK, ChristenUnie en PvdA stemt nu eens voor, dan eens tegen. De partijen die consequent tegen stemmen zijn VVD, CDA, D66, PVV, Forum voor Democratie en SGP. Waarbij PVV en Forum voor Democratie zich nog kunnen verschuilen achter hun standpunt dat klimaatbeleid niet nodig is, al blijft onduidelijk hoe ze het eventueel afschaffen van energiebelasting en opslag duurzame willen dekken. De PVV heeft in een aantal gevallen zich over haar principes heen gezet en gestemd voor de portemonnee van haar kiezer, zoals bij het amendement voor koopkrachtreparatie van PvdA. Forum voor Democratie stemde ook hier tegen.
Update redactie 21-1-2018 16:45: Kort vervolgstuk op basis zelfde data, met handzame tabel.
Reacties (51)
Goed overzicht. Inhoudelijk is het onderscheid “burgers” en “bedrijfsleven” fictief. Het gaat om “lage inkomens” en “hoge inkomens”: bedrijfsleven is geen anonieme huls waar subsidie ingaat en belasting uitkomt. Zie ook de tekst in het eerste amendement:
Het CPB heeft berekend dat lagere inkomens er in 2019 door het
energiebeleid 0,2% extra op achteruit en hoge inkomens er 0,2% extra op
vooruit gaan ten opzichte van de MEV. Dit amendement is bedoeld om het
koopkrachtbeeld evenwichtiger te maken ten gunste van huishoudens.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2018Z20160&did=2018D52789
lees: “ten guste van huishoudens met lagere inkomens”.
het is verhelderend maar niet verrassend dat de rechtse partijen ook waar het gaat om klimaatbeleid tegen nivellering stemmen.
@1: oneens. Het bedrijfsleven is voor meer vervuiling verantwoordelijk. Die (meer) aanspreken op hun aandeel zou evenwichtiger zijn. Bovendien kunnen (soms verassend goedkope) veranderingen in productie, processen, e.d. tot vermijding van vervuiling leiden. Zo zouden koelmotoren op het dak van vrachtwagentrailers tot een geringer verbruik kunnen leiden omdat de plaats zorgt voor een betere koelluchtverdeling in de trailer. Probleem is deels de hoogte van de trailer of een vermindering van laadvolume.
@2: kosten die het bedrijfsleven daarvoor maakt komen “gewoon” bij burgers terecht. alleen niet bij het type burger dat op groenlinks/sp stemt.
@3: als je eenmalig investeert waarna je kosten dalen: nee.
@2/4: ik snap wat je probeert te zeggen maar je voorbeeld is slecht gekozen: een vrachtwagen verbruikt geen gas/elektra maar diesel.
het onderscheid burgers/bedrijfsleven (of lage/hoge inkomens) is sowieso een slechte. nuttiger is onderscheid sectoren – zoals PBL doet. dus:
->gebouwde omgeving (huishoudens/kantoren)
->elektriciteit
->industrie
->vervoer
de energiebelastingverhoging treft de eerste twee sectoren; links wil de industrie laten mee betalen zodat de inspanning van de gebouwde omgeving (isolatie, verhoging energie-efficientie, etc) omlaag kan.
Als de bedragen in de tabel euro’s per jaar zijn kan men onmogelijk beweren dat het onbetaalbaar zou zijn. We praten hier over Nederland en niet over een extreem arm derde wereld land waar mensen moeten zien rond te komen van dit soort bedragen per maand. Als men vindt dat dit te duur is voor alleenstaanden op bijstandniveau dan kan men ze compenseren door naast de bestaande toeslagen een energie-heffingstoeslag uit te keren van een paar tientjes per maand. Bovendien bedenk dat bedrijven extra lasten gewoon zullen proberen door te berekenen naar de consumenten.
@3:
Of ze verliezen klanten aan snuggere bedrijven.
Energiezuinige glastuinbouw kwekers kunnen goedkoper leveren.
Bedrijven als dit hebben minder kosten dan] hun concurrenten.
Toevallig exporteert dit bedrijf bijna alles, maar het gaat me om de mogelijkheden.
“In het voorstel van GroenLinks werd de dekking hiervoor gevonden door de tarieven van de hogere schijven van de energiebelasting voor gas en elektriciteit te verhogen.”
Als je de glastuinbouw hogere energiebelasting op gaat leggen wordt gewoon de tomaat voor de consument duurder (en maar piepen over duurdere groenten door het hogere BTW tarief) of de tomaat wordt voortaan uit Marokko gehaald. Wat schiet de consument en het milieu hier mee op?
“GroenLinks diende in 2011 een amendement in dat een grote verschuiving van lasten van werknemers naar bedrijfsleven zou hebben betekend.” Idem als bij 1 maar dan voor de andere producten. Dat bedrijfsleven is tevens de inkomstenbron van die werknemer, de leverancier van zijn producten en de spaarpot voor zijn pensioen de verschuiving die GroenLinks hier suggereert is in de praktijk een gecamoufleerde omweg. De consument betaald uiteindelijk de rekening alleen niet uit zijn vestzak, maar uit zijn broekzak.
“In 2016 stelde GroenLinks voor om de energiebelasting voor het bedrijfsleven te verhogen en de opbrengst te gebruiken voor meer innovatiegelden en voor verhoging van de arbeidskorting.” Om ook maar een beetje het klimaatdoel te halen zullen alle extra inkomsten en een aanzienlijk deel van de huidige inkomsten naar het milieu moeten voor leuke dingen als arbeidskorting is dan geen geld. In 2018 stemde GL trouwens tegen het verlagen van de arbeidskorting en voor de verhoging van de belasting op consumptie, dus precies het tegenovergestelde.
“Het is opvallend dat CDA en VVD, die afgelopen maand beide een nummertje maakten over de betaalbaarheid van de klimaatplannen voor gewone mensen, de afgelopen jaren consequent tegen het verschuiven van de lasten van burgers naar bedrijven stemmen.” Goed dat er nog partijen zijn die er niet aan meedoen om de burger te belazeren door de milieubelasting indirect te heffen.
“Dit amendement reserveert eenmalig 500 miljoen Euro om koopkrachteffecten bij burgers te repareren.” Een druppel op de gloeiende plaat bij kosten tussen de 2 en 3 miljard per jaar. Bovendien ook hier geld weer waar gaan we het geld vandaan halen met teruglopende opbrengsten uit fossiele brandstof en miljarden subsidie en investeringen voor het klimaat. Meer waarschijnlijk is dat de overheid aanzienlijk zal moeten bezuinigen op alle andere uitgaven.
https://www.pbl.nl/nieuws/nieuwsberichten/2018/kosten-energietransitie-tussen-2-en-ruim-3-miljard-euro-per-jaar-in-2030
“In bovenstaande tabel heb ik nog geen rekening gehouden met de stijging van de opslag duurzame energie van 2019” Grootschalige opslag van energie is technisch ook nog niet eens mogelijk en kleinschalige peperduur. Even afgezien van het feit dat de zeldzame metalen die nodig zijn om accu’s te maken op een gegeven moment gewoon op zijn. Warmtenetten draaien op afvalwarmte, en als je de industrie dwingt om zuiniger te zijn zullen ze minder restwarmte produceren, dit is dus ook geen lange termijn oplossing. Daarnaast is de hogere energiebelasting maar een klein deel van de kosten, het huis moet verbouwd worden, er moet een nieuwe auto gekocht worden ruimte voor enige koopkrachtstijging tot 2030 kan de burger wel op zijn buik schrijven, laat de FNV dat maar eens aan zijn achterban uitleggen.
@3: Dat de kosten aan de klant doorberekend worden, is geen probleem.
Die klant kan namelijk besluiten of hij/zij het produkt nog steeds de moeite waard vindt, als het duurder wordt.
Of het wordt lonend voor een bedrijf om te investeren in energiebesparing.
Het is verkeerd als de overheid de burgers gaat voorschrijven op welke manier de burger energie besparen moet. Bijvoorbeeld doordat warm douchen zwaarder belast wordt dan, bijvoorbeeld, de brandstof voor een vliegreis.
Als we eens de belasting schijven erbij pakken:
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/overige_belastingen/belastingen_op_milieugrondslag/tarieven_milieubelastingen/tabellen_tarieven_milieubelastingen?projectid=6750bae7-383b-4c97-bc7a-802790bd1110
dan zien we dat er GEEN ENKELE drive in zit voor bedrijven om energie te besparen. Zit je eenmaal in de hoogste staffel, dan maakt een besparing nauwelijks verschil. Sterker nog, het tarief voor zakelijke grootverbruikers is de HELFT van het tarief voor particuliere grootverbruikers!!
Als men de staffels doorrekent:
https://prnt.sc/m7g8hh
dan valt op dat 4.000.000 kWh in de hoogste schaal voor een grootverbruiker net zoveel kost als 40.000 kWh in de 2e staffel. Een besparing van 1.000.000 kWh levert een bedrijf 500 euro op…. Zodra je boven de 10.000.000 kWh verbruik per jaar komt boeit de rest niet echt meer..
gewoon schandalig zoals de staffels ingericht zijn. Zoals ik al zei, mooi verhaal voor de bühne, maar een energiebesparing gaan we hier niet mee realiseren…
@5: klopt. Het ging mij om een voorbeeld waar het ging om een eenvoudige ombouw die tot besparing voert.
De lasten van het grootkapitaal verschuiven naar de burger en dan gaan schermen met de gewone man, stelletje VVD en CDA ratten.
https://beweging.groenlinks.nl/eerlijkerekening
“Op de eerste plaats zijn dit de energiebelasting de vermindering hierop, op de tweede plaats de opslag duurzame energie, .”
Ligt het aan mij, of zijn hier delen van de zin weggevallen?
@9: Het is verkeerd als de overheid de burgers gaat voorschrijven op welke manier de burger energie besparen moet. Bijvoorbeeld doordat warm douchen zwaarder belast wordt dan, bijvoorbeeld, de brandstof voor een vliegreis.
verhoging energiebelasting zijn ook kosten die het bedrijfsleven doorberekent aan de klant….
@14: Als die wordt verlaagd wordt er niks doorberekend maar verdwijnt de extra winst in de zakken van de aandeelhouders.
Verder kan “de klant” overal ter wereld zitten, nu mag de Nederlandse burger opdraaien voor de export; de klant in het buitenland.
@14 nauwelijks. Zie mijn post bij 10. Die extra kosten vallen in absolute zin erg mee. Voor 500 euro gaat bedrijfsleven niets doorberekenen.
De extra inkomsten zullen met name van de particulieren afkomen..
De energiebelasting wordt enerzijds door de consumenten betaald en anderzijds door de bedrijven voorgeschoten en daarna alsnog door de consumenten betaald. Ook als de bedrijven investeringen doen en uiteindelijk minder energiebelasting betalen, dan worden de gemaakte kosten opgehoest door de klanten.
Je kunt de energiebelasting vergelijken met een hogere olieprijs (of kolenprijs, of gasprijs). Uiteindelijk wordt die hogere prijs betaald door degene, die profiteert van de verbruikte energie… en dat zijn de eindgebruikers / consumenten.
De opbrengst van een hogere olieprijs komt terecht bij de oliemaatschappijen, die daarmee moeilijk winbare olie kunnen gaan winnen.
De opbrengst van de energiebelasting komt terecht bij de overheid, die daarmee projecten voor duurzame energiewinning kan subsidieren. Ik heb daar wel vertrouwen in, maar hoop wel dat het uitgeven van de energiebelasting nog scherper in de gaten gehouden wordt (door onze vertegenwoordigers) dan het innen van de energiebelasting.
Er is ook nog andere manier om de energietransitie te bewerkstelligen: eigen initiatief. Zelf je eigen gasverbruik en elektriciteitsverbruik verlagen. Zelf je huis isoleren of wennen aan een lagere kamertemperatuur. Geen elektrische auto kopen, maar zorgen dat je zonder auto kunt.
Mooi overzicht, waarvoor dank! Opmerkelijk is dat Dijckhoff en Buma zich in de media kunnen profileren als degenen die zich zorgen maken om de kosten van de burgers. Kent men bovenstaande berekeningen niet of is men alleen geïnteresseerd in mogelijke spanningen binnen de coalitie op basis van grootspraak?
@14: Dat is echt niet per se waar. Bedrijven die niet verduurzamen prijzen zichzelf uiteindelijk uit de markt. Een CO2-heffing is echt veel effectiever dan de subsidies die nu worden uitgedeeld.
@13: daar is inderdaad het woord ‘en’ weggevallen. Inmiddels hersteld.
@1 wat is er fictief aan het onderscheid burgers en bedrijfsleven? Methodologisch is het wellicht beter om te spreken van kleinverbruikers in de eerste schijf van de energiebelasting en de overige energieverbruikers. Bekt niet zo lekker, ken dan ook geen politicus die het zo heeft geformuleerd en ik ben niet roomser dan de paus in mijn woordkeuze.
@5 je indeling klopt niet. In de eerste schijf van de energiebelasting vallen ook veel kleine winkeliers, kleine ondernemers en sport- en cultuurinstellingen.
@6
Heb je link naar een voorstel van dien aard bij de begrotingsbehandeling van 2018? Het laatste voorstel in die richting dat ik tegenkom stamt uit 2011 en is van GroenLinks.
Je vergeet voor het gemak dat een groot deel van het Nederlandse bedrijfsleven export gericht is (zie bv voorbeeld uit 7). Zeker in de energie-intensieve industrie. Een kostprijsverhoging daar komt dus niet een op een terug bij de consument. Daarbij vergeet je ook nog dat bedrijven energie kunnen besparen. Bij hogere tarieven zijn meer maatregelen rendabel. Waar een particulier momenteel 12,1 Eurocent aan belastingen betaald per kilowattuur betaald een grootverbruiker (>10 miljoen kWh zakelijk) 0,088 Eurocent per kilowattuur aan heffingen en belastingen. Heel wat maatregelen die voor huishoudens rendabel zijn (denk bv aan zonnepanelen), zijn dat voor grootverbruikers niet simpelweg omdat het tarief te laag is. Waardoor er weer SDE+ subsidie nodig is om grootverbruikers toch te stimuleren om maatregelen te nemen, waardoor de opslag duurzame energie weer omhoog moet. En van die verhoging moeten huishoudens weer de helft ophoesten….
@8 je maakt dezelfde denkfout als @6 door te stellen dat de burger linksom of rechtsom betaald. Zie ook @9 en @15
Het uitblijven van positieve koopkrachteffecten voor veel burgers is al decennia aan de gang. Dat is niet aan klimaatbeleid of energiebeleid te wijten, dat zijn politieke keuzes om winst boven mensen te plaatsen.
@17 de energiebelasting wordt niet ingezet voor duurzame projecten. Dat gebeurt enkel met de opslag duurzame energie.
@18 goede vraag. Heb ik geen antwoord op. Lijkt me er een voor journalisten om te beantwoorden.
@14: verhoging energiebelasting zijn ook kosten die het bedrijfsleven doorberekent aan de klant….
… en dan kan de klant zelf kiezen, voor welk produkt ‘ie energiebelasting betaalt.
@16: de energiebelasting wordt in rekening gebracht bij energieproducenten – de eneco’s en nuon’s. het bedrijfsleven. dat is wat ik bedoel. deze wordt direct doorgeschoven naar de consument – daar komt de weerstand vandaan.
@19: ik had het over de energieproducerende bedrijven.
@21: wat is er fictief aan het onderscheid burgers en bedrijfsleven?
omdat kosten die bij het bedrijfsleven terecht komen uiteindelijk door burgers betaald worden.
@23:
Dat is niet vanzelfsprekend. Veel energieslurpende bedrijven produceren voor een internationale markt. Er zal dus een veel sterkere incentive zijn om energiebesparende maatregelen door te voeren bij de allergrootste gebruikers. Dat is effectiever dan het te doen bij burgers.
@24:
Wedden dat je geen normaal antwoord krijgt en hij er weer omheen probeert te zeilen.
;-)
@23 je maakt dezelfde denkfout als @6 en @8 door te stellen dat de burger linksom of rechtsom betaalt. Zie ook @9 en @15 @21 @22 en @24. Bedrijven exporteren (dan betaal je de extra energiebelasting niet als Nederlandse burger), je kan kiezen iets niet te kopen of een minder energie-intensief alternatief te kopen (dan betaal je de energiebelasting niet of je betaalt minder), bedrijven kunnen in een markt zitten waarin ze niet in staat zijn de volledige kostenstijging door te berekenen, bedrijven kunnen energiebesparende maatregelen nemen die de stijging van de kosten te niet doet.
@24/26:
Jij maakt denkfout dat de burger voornamelijk consument is. De burger kan ook werknemer, eigennaar/ondernemer of aandeelhouder zijn.
Bedrijven exporteren (dan betaal je de extra energiebelasting niet als Nederlandse burger),
Je betaalt hem als Nederlandse eigenaar/aandeelhouder/werknemer van het exporterende bedrijf. Hogere kosten -> lagere marge/afzet want hogere prijzen -> minder inkomen voor arbeid/kapitaal. Groenlinks/SP-stemmers zijn in overgrote meerderheid consumenten of werknemers in niet-concurrerende sectoren (overheid, zorg, onderwijs) dus zij hebben er geen last van. Maar de marktsector wel.
Mijn ergenis zit in het “free lunch” gehalte van de redenering. Bedrijven kan je belasten ten gunste van “de burger” zonder nadelige gevolgen.
Bekijk het zo: als dit echt een free lunch is, waarom is alles rechts van de PvdD er tegen? Heeft de PvdA dit nog niet ontdekt? En daarnaast: waarom niet alleen de energiebelasting door het bedrijfsleven laten opbrengen? Dezelfde redenering kan je toepassen op de BTW, loonbelasting, etc. Als exporterende bedrijven geen belasting kunnen of willen ontwijken, waarom niet alleen die belasten? Win-win.
@26: bedrijven kunnen energiebesparende maatregelen nemen die de stijging van de kosten te niet doet
waarom doen ze dat nu niet: als je bij hogere belastingen winst kan maken op investeringen (tov de huidige situatie) kan je dat ook bij de huidige tarieven. het idee dat bedrijven massaal geld laten liggen, maar bij hogere belastingen gestimuleerd worden om zo veel meer efficienter te werken dat ze geld overhouden vind ik onzinnig.
want: waarom geldt dit alleen bij energiebelastingen? waarom niet de lasten op arbeid verhogen, dat prikkelt bedrijven tot arbeidsbesparende innovatie waardoor wij allemaal tegen hetzelfde salaris om 12 uur naar huis kunnen. waarom niet de belasting op voeding omhoog, om de verspilling van eten in de horeca tegen te gaan?
anders gezegd: een hardloper met schoenen van lood krijgt misschien wel meer kracht in zijn benen (innovatie) maar gaat niet sneller lopen (meer waarde toevoegen).
@27:
Dus ALLE mensen in Nederland moeten méér betalen zodat een klein clubje ontzien wordt? Je klinkt als een VVD-er.
@29: ik zeg waarom er geen meerderheid is voor bovenstaande plannen. Dat is geen “denkfout” zoals Kris blijft volhouden. Noem het “klassenbewustzijn”: rechts gaat niet de achterban van links bedienen.
@28: stel dat een burger €1000 moet uitgeven aan verbouwingen om 10 eenheden CO2 per jaar te kunnen besparen en een bedrijf €100. Wat zal de burger dan het minste kosten per eenheid CO2 (Inc. doorberekenen kosten)?
@31: bedrijf uiteraard. maar in de praktijk zijn de kostenverschillen geen factor tien. volgens het PBL zitten de laagste kosten en de grootste reductiecapaciteit in de sector elektriciteitsopwekking
(https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2018-kosten-energie-en-klimaattransitie-in-2030-update-2018_3241.pdf pagina 6).
@32 die tabel geeft toch juist aan dat aanpassingen die de burger kan doen erg veel €/ton CO2 kost t.o.v. de industrie of de elektriciteitsopwekking (dus beide)?
@33: nou de burger staat er niet in volgens mij. wel “gebouwde omgeving”, waar de aanpassing inderdaad relatief duur is. maar de belasting op elektra is niet alleen een belasting op “gebouwde omgeving” maar ook op “elektriciteit”. de belasting op elektriciteit wordt gedragen door beide producent en consument. de producent heeft een prikkel om meer duurzaam te produceren (want onbelast), de consument heeft een prikkel om minder (niet-duurzame) te verbruiken (want belast).
het probleem van groenlinks/sp is dat zakelijke consumenten van elektriciteit de dans ontspringen. vanuit milieu/klimaat bezien is dat onlogisch, vanuit het huidige belastingstelsel niet zo: alleen eindgebruikers worden belast (om dubbele belastingheffing te voorkomen, zie btw). het probleem van de energiebelasting sec is dat er naast een milieucomponent ook een heffingscomponent in zit (je betaalt namelijk btw over de belasting).
wat mij betreft is het ideaal een zuivere co2 heffing over alle activiteiten (geen onderscheid zakelijk/particulier), waarvan de opbrengst gebruikt wordt om alle tarieven te verlagen (dus geen politiek geinspireerde herverdeling naar “burgers” lees lagere inkomens).
@23 @34
Kleine cursus energiebelasting voor u van de rijksoverheid:
Nadere toelichting van de belastingdienst:
Oftewel: energiebelasting is in de praktijk een belasting voor de energieverbruiker. De prikkel voor verduurzaming van elektriciteitsproductie gaat niet verder dan dat het elektrisch rendement boven de 30% moet liggen.
Dan wat betreft uw voorkeur voor wereldvrede, oh sorry, uniforme CO2 prijs. Lijkt me mooi plan. Begin bv. met inschuiven van het gasverbruik van woningen in ETS, waarbij energiebelasting dan vervalt. Wordt gas alleen wel veel goedkoper van…
Als je werkelijk de energiebelasting niet wil gebruiken voor herverdelen dan spreekt het vlaktaks voorstel van D66 u ongetwijfeld aan.
@28 Wat betreft dat prijsverschil tussen particulier en grootverbruiker. Even terug naar @12. Zoals daar gezegd betaalt een particulier 12,1 Eurocent aan belastingen per kilowattuur en een grootverbruiker (>10 miljoen kWh zakelijk) 0,088 Eurocent per kilowattuur. Zet bij beide 6 Eurocent leveringstarief er op en je krijgt 18,1 Eurocent voor de particulier versus 6,088 Eurocent voor de grootverbruiker. Bij een kostprijs van zonnepanelen van 10 Eurocent is toch meteen zichtbaar dat dit voor de particulier interessant is en bij de grootverbruiker niet? Heeft niks te maken met het laten liggen van geld door de grootverbruiker, maar juist alles met het te goedkoop zijn van stroom voor de grootverbruiker. Trek de prijs van de grootverbruiker stapsgewijs op naar 12 Eurocent en verlaag die van de particulieren naar datzelfde niveau en beide gaan investeren in zon.
En wat betreft uw analyse met betrekking tot arbeid: is dat niet juist precies wat er aan de hand is en waarom er al zo’n 20 jaar gepoogd wordt om de arbeidskosten voor bedrijven te verlagen (met name aan de onderkant van het loongebouw)? En dat is ook precies de reden dat er gezocht wordt naar andere grondslagen voor de belasting. Bv. milieu, zodat de lasten op arbeid om laag kunnen en er meer mensen aan de slag kunnen?
@35: Kleine cursus energiebelasting
Het is een feature, geen bug van ons belastingstelsel dat de eindgebruiker betaalt. Dit om dubbele belastingheffing te voorkomen. Zo werkt het bij de BTW, vermogensbelasting, dividendbelasting, etc. Als jij gas koopt om stroom op te wekken is het logisch dat er alleen belasting zit op de stroom (de energiebelasting). Probleem is als je gas koopt om stroom op te wekken die wordt gebruikt in een industrieel proces: ben je een eindgebruiker of een intermediaire gebruiker? Onthou dat aan het eind van het proces weer BTW wordt geheven. Belasten van gas in dat geval is weer dubbel.
@36
In #23 schrijf je:
In #34:
en in #36 heet het:
Wie betaalt nou de energiebelasting volgens jou? En als het alleen de eindgebruiker is, zoals je in 36 stelt hoe kan dat dan een prikkel voor de producent zijn om duurzamer (onbelast te produceren), zoals je in #34 stelt? En hoe verhoudt zich dat dan tot het belasten van de energieproducent die dat direct naar de consument doorschuift uit #23?
Alle verhogingen van de energierekening in #0 zijn inclusief btw. Tariefveranderingen zijn exclusief btw, zodat je kan nazoeken of de genoemde bedragen juist zijn.
@37: ja maar “links”!
@37: Wie betaalt nou de energiebelasting volgens jou? En als het alleen de eindgebruiker is,
Ok. Belasting wordt geheven bij het eindgebruik: dat is om dubbele belastingheffing te voorkomen. Waar de belasting valt hangt af van de relatieve elasticiteiten van vraag en aanbod. Voor de consument gaat de brutoprijs omhoog en voor de producent gaat de nettoprijs omlaag. Afhankelijk van de mate waarin de producent de belasting (niet) kan doorrekenen aan de consument betaalt de producent de belasting. Dat is wederom een generieke beschrijving van hoe belastingheffing werkt in een vrije markteconomie en niet specifieke aan deze situatie.
hoe kan dat dan een prikkel voor de producent zijn om duurzamer (onbelast te produceren)
Stel dat energiebedrijf en consument de hogere gasbelasting 50/50 delen. Het tarief voor de gas gaat van 26 naar 29 cent per kuub. De consumentenprijs stijgt door het hogere tarief met anderhalve cent, de procentenprijs daalt met anderhalve cent. Netto gezien maakt de belasting op gas het minder aantrekkelijk voor het bedrijf om gas te leveren aan de consument.
@39:
En wat gebeurt er als energiezuinig buitenlandse producenten goedkoper worden en goedkoper gaan leveren?
Wat gebeurt als hun van energiebelasting voorziene exportproducten in het buitenland te duur worden?
Zouden die bedrijven dan energiezuiniger gaan produceren?
@39
Ok, dus ik begrijp dat je weergave in #23 en #34 onjuist was?
Waar de belasting valt hangt af van de relatieve elasticiteiten van vraag en aanbod.
Die prijselasticiteit van de vraag naar gas en elektriciteit is zeer beperkt. Energie is geen high interest product voor mensen en aanpassingen om minder gas te verbruiken vergen vaak behoorlijke investeringen (isoleren, nieuwe cv ketel). Dalend gasverbruik heeft meer van doen met regelgeving voor zuinigere apparatuur.
Minder elektriciteit is makkelijker, al zijn de quick wins zoals A+++ apparatuur en led-lampen daar na een tijdje ook wel op.
Ehm… ik dacht dat je in #39 begon met de opmerking dat de belasting bij energie geheven wordt bij eindgebruik. Dus wat kan een producent dan door belasten?
Wat heeft dit verhaal te maken met de vraag hoe enerigebelasting op eindgebruik een producent prikkelt om een duurzamer product te maken? De energiebelasting op groen gas en groene stroom is namelijk net zo hoog als op hun fossiele evenknie.
’t begint pijnlijk te worden… Hoe vaak kan iemand de mist ingaan?
Waarom is ons gas zo duur?
Is dat vanwege de Groningers of vanwege het klimaat?
Lees: https://robheus.home.xs4all.nl/Bestanden/waaromisgaszoduur.pdf
Paar onwaarheden die vaak opduiken in dit soort discussies:
#1 Of je nu de rekening neerlegt bij de burgers of bij het bedrijfsleven maakt niets uit, want de bedrijven rekenen dat toch weer door aan de burgers.
Tegenwerping:
1- Als je bijv. een algemene CO2 heffing zou doorvoeren, dan worden sommige producten inderdaad duurder. Maar vaak zijn dat producten waarvoor een duurzamer alternatief bestaat of waar je zonder kunt.
Dus die ga je dan mijden. Is vliegen te duur, dan vlieg je niet of pak je de trein. Is vlees te duur, dan eet je minder vlees, en neemt een alternatief. Zijn boontjes uit egypte te duur, dan eet je boontjes uit Nederland. Etc.
2- Bedrijven zullen dit merken en dus op zoek gaan naar productie processen die schoner, duurzamer zijn en minder CO2 uitstoot tot gevolg hebben.
3- Bedrijven beschikken over meer alternatieven en meer financiële armslag om in dat soort veranderingen te kunnen investeren dan de meest burgers.
#2 Vanwege de uitfasering van de gaswinning moeten we Nederland ‘gasloos’ maken.
Tegenwerping:
1- We kunnen gas importeren, en dan sneller de gaswinning reduceren. Of we het nu zelf winnen of uit het buitenland halen maakt voor de Co2 reductie niets uit.
2- Gas is van alle fossiele brandstoffen het schoonst en stoot (per Mjoule) het minste CO2 uit.
3- Je kunt veel huizen (oudbouw voor ’85, maar ook veel nieuwe woningen niet) niet gasloos maken met een warmtepomp omdat die niet goed genoeg te isoleren zijn. Helemaal dichtsmeren van dit soort woningen (met koude bruggen) levert vocht- en condensproblemen op.
4- Als we ook nog electrisch willen rijden en alles willen verwarmen met warmtepompen dan is er stroom tekort, kan het netwerk het niet aan, en is de duurzaam opgewekte stroom veel te weinig om daarin te voorzien. Je verlegt dan slechts het probleem naar elders.
5- Warmtenetten met industriële restwarmte zijn ook maar beperkt beschikbaar en volstaan niet om alle woningen te verwarmen.
#3 Warmtepompen besparen gas en worden goedkoper
Tegenwerpingen:
1- Warmtepompen voldoen alleen in zeer goed geïsoleerde woningen. Je gasbesparing zit dus in de isolatie. Alleen het restantje aan gas wordt dan door de warmtepomp bespaard, tegen zeer hoge kosten. Die had je beter en rendabeler in warmte-isolatie elders kunnen steken, dan was er meer gas bespaard.
2- Het economisch nut (wat vaak al te laag is waardoor er subsidie bij moet) van een warmtepomp is niet zozeer de gasbesparing maar dat het de gasbuizen uitspaart (vastrecht). Maar anders dan bij nieuwbouw is dat geen besparing want die buizen lagen er al. De vaste kosten van het gastransport net moeten dan door minder mensen worden betaald, waardoor die duurdere gasaansluitingen krijgen.
3- Wamtepompen zijn qua onderdelen precies hetzelfde als airco installaties die over de hele wereld verkocht worden. De prijs ervan gaat dus niet naar beneden als Nederland wat warmtepompen afneemt.
@44:
Je hebt warmtepompen die gasloos kunnen verwarmen.
@45: Ja, slimmerik, maar hoe denk je dat die energie voor de warmtepomp wordt opgewekt? Nog steeds kolen en gas en bruinkool!
Je moet je investering beoordelen op het criterium hoeveel investeringen het kost om een ton CO2 te reduceren (of eq. kuubs gas). Dan is de warmtepomp veel te duur. De besparing in economische zin is niet het gas, maar de gasaansluiting. Maar die lag er al (uitzondering: nieuwbouw) dus dat is geen besparing. Je hevelt die kosten dan gewoon over op de andere gasgebruikers die dan meer moeten betalen voor diezelfde aansluiting.
Heeft dus geen nut en is contra-productief.
@46:
Wat denk je van zonnecollectoren?
Surplus aan dagstroom leveren aan aan het net en ’s avonds stroom van het net.
Meer terugleveren dan ontvangen is meer dan Co2 neutraal.
Andere (wat duurdere) mogelijkheid is accuopslag v.d. zonnestroom.
@47: Als je heel Nederland electrisch wilt verwarmen en electrisch rijden heb je een ernstig stroomtekort, en die is bovendien voor meer dan 80% niet duurzaam. Je boert dan dus flink achteruit.
Je moet dat soort voorstellen gaan doorrekenen voor heel Nederland (raadpleeg MacKay) en dan kom je wel achter dat het onhaalbaar is. Overschakelen op hoogcalorisch is wél haalbaar, en dan kun je een algemeen CO2 reductie beleid gaan voeren, en tegen de laagste kosten CO2 reduceren.
@48:
Men zou dus kunnen inzetten op het versnellen van duurzame energie:
Wind-, zonne-, geothermische-, ”blauwe”-energie en getijdencentrales.
Stroom uit stromend water kan ook het een en ander aan kilowatts op.”blauwe”-energie en getijdencentrales.eworld.nl/powerswitch/blauwe-energie-zoet-water-zout-water-en-beetje-scheikunde/]”blauwe”-energie en getijdencentrales.
Stroom uit stromend water kan ook het een en ander aan kilowatts op.[url=https://www.startpage.com
Stroom uit stromend water kan ook het een en ander aan kilowatts op.[url=https://www.startpage.comguage=nederlands] (zoek hier maar even.)
Maar Nederland kan er natuurlijk ook voor kiezen een van de achterlijkste landen van West-Europa te blijven.
;-)
Correctie van #49 ging helemaaln fout
blauwe energie moet [url=https://www.oneworld.nl/powerswitch/blauwe-energie-zoet-water-zout-water-en-beetje-scheikunde/deze link zijn[/url]
betreft #49 en #50
Sorry, ik ondervind ergens storing en kan geen goede berichten meer plaatsen:
Foute links verminken berichten.
Dus maar even geen commentaar.