De onzin van Teeven – deel 2: het Kamerdebat

ANALYSE - Staatssecretaris Fred Teeven blijft hardnekkig onzin debiteren over aantallen asielzoekers – nu ook in de Tweede Kamer.

65.000 Asielzoekers zouden er volgens Teeven dit jaar naar ons land komen. Ik heb over die uitspraak dit artikel geschreven onder de kop: De onzin van Teeven over duizend asielzoekers per week.

Dit stuk gaat over het Kamerdebat wat daar meteen donderdagavond op volgde. Hoe zelfs tijdens het debat Teeven de Kamer misleidde en hoe de Kamer daar intrapte en zelfs aan meedeed. Hoe het NOS-journaal in de leugens trapt en de Volkskrant. Natuurlijk ook Wilders. En over een brief vol onjuiste informatie die Teeven naar de Kamer stuurde.

Ik schreef dat het ging om de gegevens van april volgens Teeven en daarom schreef donderdag al dat we dat al twee weken geleden wisten.

Teeven zei in het debat echter het volgende:

In de maand april was dat 40%. In de eerste twee weken van mei is ruim de helft, tussen de 56% en de 62%, van de asielstroom afkomstig uit Eritrea.

Dat is dus iets anders want twee weken geleden en bij Eén op één had hij het over eind april. Maar hoe komen we dan aan 65.000?

Als er nu in de rest van het jaar iedere week duizend bij zouden komen dan komen uit op een 42.000 over het hele jaar, maar dat doet Teeven niet. Hij ziet een stijgende lijn en die trekt hij door naar de rest van het jaar en dan rolt daar ergens een getal uit van 65.000.

Wat een rekenkunde. Je kan niet op grond van drie weken waarneming maar doortrekken naar de rest van het jaar.

Teeven had helemaal niet hoeven te komen met die 65.000, maar een brief kunnen sturen naar de Kamer waarin hij de nieuwe cijfers naar voren brengt. Als je echter met 65.000 aan komt zetten dan krijg je precies het effect wat je wilt krijgen. Je weet dan dat je zelden een vraag krijgt van de journalist van hoe je dat dan wel berekend hebt, maar die gaat meteen in op hoe erg dit wel niet zou zijn en dat is precies wat er gebeurde.

De eeuwige leugen

De kop van het verslag van het Kamerdebat is Instroom van asielzoekers. Het woord instroom komt dertig keer voor in het stuk. Ook Teeven gebruikt het. Daar wordt toch mee bedoeld asielzoekers die hierheen komen? Voor heel Nederland ja, maar niet voor Teeven en zijn IND. Asielinstroom is het aantal aanvraagformulieren dat is ingevuld. Maakt het wat uit? Jazeker wel. In 2013 was de asielinstroom 17.200 en het aantal asielzoekers dat hierheen is gekomen iets boven de 14.000. Teeven en zijn IND laat dat ook zien in bijvoorbeeld in dit stuk. Op blz. 18 staat:

We hebben dus twee typen aanvragen: eerste aanvragen (dat zijn unieke mensen) en ‘extra aanvragen’. Iedere asielzoeker die naar ons land komt – en de kinderen geboren in Nederland zolang er nog geen verblijfsvergunning is – dient een ‘eerste aanvraag’ in. In bepaalde omstandigheden kan een asielzoeker een tweede of vervolgaanvraag indienen.

Ook Eurostat (‘new’ en ‘total’) en het CBS (totaal en eerste aanvraag) geven cijfers over de twee verschillende begrippen. Van de cijfers van het CBS heb ik onderstaand figuur gemaakt:

Links de aantallen en rechts de percentages. In 2013 waren er 14.400 asielzoekers (inclusief in Nederland geboren kinderen van asielzoekers) die een aanvraag voor asiel hebben ingediend. Daarbovenop 2.800 tweede en volgende aanvragen.

Wat zie je echter in de Nederlandse pers verschijnen? Er zijn 17.200 asielzoekers naar ons land gekomen of de instroom is 17.200 hetgeen natuurlijk iedereen vertaalt naar 17.200 mensen. Het is de IND die deze desinformatie verspreidt en dat wordt klakkeloos overgenomen ook al schrijft het CBS: ‘In 2013 kwamen er 14,4 duizend asielzoekers naar Nederland…’

Donderdag nog in het NOS-Journaal:

Wat zei Teeven in de Kamer? Zodra het om aantallen asielzoekers gaat, gebruikt hij het woord instroom. Die 65.000 is de asielinstroom en als we uitgaan van dezelfde percentages als in 2013, is het aantal asielzoekers dat dit jaar naar ons land komt 54.500.

Ook in internationale vergelijkingen gebruikt de IND het totaalcijfer:

Er wordt niet apart over eerste en tweede en volgende aanvragen gerapporteerd omdat een aantal EU-lidstaten daartoe nog niet in staat is.

Dat de cijfers niet helemaal compleet zijn, beaam ik, maar dat kan je ondervangen door of te schatten of het desbetreffende land weg te laten. Al onze buurlanden rapporteren inmiddels ook eerste aanvragen en het is vooral de vergelijking van de landen in Noordwest Europa die zinvol is.

Waarom doet de IND dan zo moeilijk? Dat wordt duidelijk als we een EU vergelijking maken tussen totaal aantal aanvragen (formulieren) en eerste aanvragen (mensen/asielzoekers):

Absoluut Europees kampioen in 2013 is België. Van het totaal van 21.230 aanvragen waren er slechts 12.080 (57%) eerste aanvragen. Na enkele Oost-Europese landen – met maar heel weinig asielzoekers – volgt op eerbiedige afstand Nederland met 84% eerste aanvragen. De EU heeft gemiddeld in 2013 87% eerste aanvragen.

Zoals we in figuur 2 hebben kunnen zien, verschilt het percentage van Nederland nogal jaar op jaar. Ook andere landen kennen verschillen. Niettemin lees ik in Kamerstukken dat er serieus gepraat over welke positie Nederland nu inneemt in de ranglijst. Knap veel onzin dus, want je ziet alleen al aan dit figuur hoezeer er een verschil is in administratie.

In figuur 4 de ranglijst 2013 van totaal aantal aanvragen en eerste aanvragen per 1 miljoen inwoners:

In totaal waren er in 2013 in de EU totaal 435.000 aanvragen waarvan 396.000 eerste aanvragen (asielzoekers) (*). Aangezien Oostenrijk geen cijfers aanlevert voor eerste aanvragen, heb ik verondersteld dat die gelijk zijn aan het totaal aantal aanvragen.

Voor België verschilt het nogal fors of je nu het aantal formulieren neemt of het aantal asielzoekers: 1.902 tegen 1.082 per 1 miljoen inwoners. Voor Nederland zijn die cijfers 1.023 en 857. Ook Nederland komt op een lagere plek binnen de EU uit: tiende bij het aantal aanvragen en twaalfde bij het aantal asielzoekers.

De Volkskrant van zaterdag geeft op pagina 4 ook een figuur met cijfers. Asielaanvragen staat erbij en dat klopt volgens de cijfers hierboven met het linker figuur. Ook de Volkskrant vindt formulieren blijkbaar belangrijker dan mensen.

Teeven jokt tegen de Kamer

De IND maakt dus Europese vergelijkingen niet over het aantal mensen, maar over het aantal formulieren zoals blijkt uit de rapportages van de IND (en de Kamer vindt dat prachtig). Wie schetst dan ook mijn verbazing dat staatssecretaris Teeven in een brief van afgelopen december aan de Tweede Kamer ineens wel in staat blijkt te zijn om die cijfers te leveren. En hoe! Ik citeer:

Zo werden in 2012 EU-breed 276.630 eerste asielaanvragen geregistreerd, hetgeen een stijging betrof van 80 procent ten opzichte van het jaar 2008.

Het CBS levert de Eurostat-cijfers ook en wat overzichtelijker. In 2008 leverden minder landen cijfers aan Eurostat over hun aantal eerste asielaanvragen dan in 2012. Zo kunnen we ook een 80% stijging krijgen. In 2012 inderdaad 277.000 (zonder Oostenrijk en Hongarije). In 2008 was dat 128.000, maar geen cijfers over dat jaar van onder andere de belangrijke landen Griekenland en Frankrijk die in 2008 samen bijna 25% van het totaal aantal aanvragen uitmaakten.

De cijfers van die totaal aantallen waren 259.000 in 2008 en 335.000 in 2012. Dat is een stijging van 30%, niet van 80%. Als je bij de eerste aanvragen in 2012 alleen die landen telt die in 2008 ook cijfers leverden dan kom je op 196.000 tegenover 149.000 in 2008. Dat is een stijging van 25%. Nederland daalde in die periode van 15.000 naar 13.000 bij de totale aanvragen en van 13.000 naar 10.000 (-28%) bij de nieuwe aanvragen (asielzoekers), maar dat vertelt de IND er niet bij (in België overigens steeg het aantal aanvragen van 11.100 naar 18.340, +65%).

Die Teeven durft, zou je misschien zeggen. Maar daar is echt geen moed voor nodig als toch niemand die cijfers controleert.

Geert Wilders: ‘Neem voorbeeld aan Zwitserland’

RTL interviewde Wilders afgelopen donderdag:

“Zwitserland is hét voorbeeld”, vindt de PVV-leider. Ook wat betreft immigratiebeleid heeft het land geen ‘last’ van andere landen, zo stelde hij. “Het is echt niet zo dat dat je daar rijen voor de grens hebt staan.”

Dan is het toch grappig om te weten dat Zwitserland – 8 miljoen inwoners, de helft dus van Nederland – in 2013 meer asielzoekers trok dan Nederland: 19.440 tegen 14.375. Dat betekent bijna drie keer zoveel per hoofd van de bevolking!

Zwitserland heeft zich met ziel en zaligheid verbonden aan de EU op asielgebied. Zo heeft Zwitserland het Verdrag van Dublin ondertekend. Als zij dat niet zouden hebben gedaan, zou een asielzoeker die in Nederland is afgewezen naar Zwitserland kunnen gaan om daar asiel aan te vragen. Dat kan hij nu ook doen maar hij wordt dan direct teruggestuurd naar Nederland. Zonder Dublin kan Zwitserland dat niet doen.

Wilders is vermoedelijk in de war met Moldavië. Dat land kan beter als voorbeeld dienen als Wilders zijn plannen worden uitgevoerd.

Teeven geeft mij gelijk

De wonderen zijn de wereld nog niet uit. In de Tweede Kamer maakte Fritsma de volgende opmerking:

In Nederland wordt ongeveer 60%, namelijk 57%, van de asielaanvragen ingewilligd, terwijl dat in de omliggende landen ongeveer 27% tot 30% is. Dat is toch een gruwelijk groot verschil? Met andere woorden: wees niet meer gekke Henkie van Europa en ga het toelatingsbeleid meteen aanscherpen.

Vorige week publiceerde ik een artikel waarin ik felle kritiek uitte op de IND die die cijfers aan de pers verstrekte. Alle media publiceerde die cijfers en de Telegraaf maakte er een groot nummer van. Hun columnist Paul Jansen mocht zelfs bij P&W optreden om de onzin – onweersproken – verder te verkondigen. Hoofdpunt van mijn kritiek is dat de asielstromen naar de verschillende landen onvergelijkbaar zijn.

Wie schetst mijn verbazing dat Teeven Fritsma antwoordde met:

De heer Fritsma weet net zo goed als ik dat er vertekeningen zitten in de internationale vergelijkingen van Eurostat, als het gaat om de cijfers en zeker als het gaat om het onderwerp “nareis”. Andere landen administreren het op een andere manier. Daarom geven de inwilligingspercentages een vertekend beeld ten opzichte van de feitelijke situatie. De heer Fritsma weet ook dat de inwilligingspercentages voor Syrië en Eritrea hoog zijn in alle Europese landen, niet alleen in Nederland. Je moet dus niet doen alsof wij gekke Henkie zijn of alsof ik gekke Henkie ben. We moeten realistisch zijn. Als je de vertekeningen eruit haalt, zie je geen grote verschillen tussen de inwilligingspercentages. Dat moeten we hier vandaag wel met elkaar vaststellen, denk ik.

Precies dus wat ik in mijn artikel betoogde! Dan rest er een belangrijke vraag waarom de IND dan met de kale cijfers naar buiten komt. In de Tweede Kamer werd die vraag niet gesteld. Ook in de pers zie je de opmerkingen van Teeven niet terug. Ik verbaas me er niet meer over. Overigens was mijn eindconclusie in het artikel, na een uitgebreide analyse, dat nu juist het strenge asielbeleid in Nederland zorgt voor een hoog toekenningspercentage.

Zo goed is Teeven in het rekenen

In dit artikel van 30 januari van dit jaar schreef ik over het aantal asielzoekers dat het jaar daarvoor naar ons land is gekomen. De IND kwam in oktober 2013 met rampspoedverhalen over het aantal asielzoekers (zie dit artikel). 17.000 en zelfs 18.000 (mailde COA mij op 18 november) zouden er in 2013 naar ons land komen. Dat berekende ze dus bijna op het eind van 2013. Het werden er 14.400 (en zelfs nog minder als je in NL geboren kinderen niet meetelt). Op 18 november zaten ze dus 3.600 personen, 25% te hoog, in hun voorspelling. Dat is knap.

Conclusies

• Het is natuurlijk van de zotte dat Teeven op grond van een paar weken monitoren een conclusie voor een heel jaar trekt. In de geschiedenis van het asiel zijn er wel vaker pieken geweest van mensen afkomstig uit bepaalde landen. Bij Eén op één had hij het over cijfers van eind april, maar in de Kamer betrok hij ook begin mei erbij. Bij elkaar zijn het drie weken. Daar kan je niets mee voorspellen. Alsof je de hoeveelheid regen voor de rest van het jaar wilt voorspellen op grond van wat de afgelopen drie weken is gevallen.
• Teeven heeft het een ombuiging van de asielstromen, maar geeft toe dat hij nog geen cijfers heeft van andere landen. Dan is ook dit dus borrelpraat.
• Het is echter een uiterst handige zet van Teeven. Als de instroom van asielzoekers zo hoog blijft, kan hij roepen dat hij dat dus gezegd heeft en als die weer daalt – wat ik verwacht – dan kan hij zeggen dat het komt omdat hij persoonlijk voor de grens is gaan liggen.
• Het is lachwekkend dat Wilders Zwitserland als voorbeeld van asielbeleid voor Nederland laat dienen. Zwitserland had in 2013 per hoofd van de bevolking bijna drie keer zoveel asielzoekers als Nederland. Bovendien heeft Zwitserland zich gecommitteerd aan allerlei afspraken binnen de EU over de behandeling van asielzoekers. Daarnaast is Zwitserland ook nog een Schengenland. Wilders is vermoedelijk in de war met Moldavië. Dat land kan beter als voorbeeld dienen als Wilders zijn plannen kan doorvoeren. Honderdduizenden asielzoekers zouden er volgens Wilders naar ons land komen. Nog geen half jaar geleden werd door hem een tsunami van Bulgaren en Roemenen voorspeld. Daar hoor je niemand meer over en zo hebben we om de zoveel tijd weer wat nieuws.
• Voor mij was echter het belangrijkste punt de opmerking van Teeven dat je de toekenningspercentages van asielzoekers binnen de EU moeilijk kan vergelijken omdat de asielstromen zo verschillend zijn. Bovendien administreert ieder land anders. Ik schreef daar een week geleden over. Dat er in de Kamer niet werd gereageerd met waarom de IND dan die cijfers kort geleden heeft verstrekt zonder toelichting en dat de pers niets heeft gedaan met de opmerkingen van Teeven is iets dat mij niet verbaast.
• Teeven kan rustig telkens beweren dat het aantal asielzoekers binnen de EU moeilijk te tellen is, maar tegelijkertijd ook gruwelijk foute cijfers naar de Kamer sturen die nu juist die telling wel maken.
• Feiten spelen een zeer geringe rol in de Nederlandse discussie en dat is een uitermate trieste constatering. Fact free politics is in Nederland de norm. Ook bij de pers is er niemand die verstand heeft van migratie- en asielcijfers. Klakkeloos schrijft men over wat door bijvoorbeeld de IND wordt gedicteerd. Alleen al het verhaal van de toekenningspercentages bewijst hoe fout dat is.
• Radiocommentator Kees Boonman kwam afgelopen vrijdag met een commentaar (zie hier). Volgens hem is het framing van de VVD om de aandacht van het kinderpardon weg te halen. Interessante gedachte.
• Boonen zegt ook nog dat Teeven en zijn IND niet expres aan foute berichtgeving zouden doen. Hoe aandoenlijk.
• Heeft iemand wel eens uitgerekend hoeveel schade dit soort doemverhalen de Nederlandse economie toebrengt? Nederlanders zijn al uiterst pessimistisch en dit is een prima onderwerp om nog somberder te worden.
• Teeven kan dan wel stoer doen en roepen dat hij er wat aan gaat doen, maar hij kan maar weinig doen. Die grenspatrouilles houden geen asielzoeker tegen. Het enige is dat Noordwest-Europa Italië op z’n donder geeft, maar dan heb je het wel gehad.

En dan nog dit

In mijn vorige blog gaf ik al aan dat ik zou stoppen met bloggen. Dat blijft zo. Dit was een extraatje

(*) De cijfers van de asielzoekers verschillen in geringe mate met de cijfers in mijn vorige artikel. Dat komt omdat ik nu ook Kroatië heb meegenomen en de nieuwste Eurostat dataset heb genomen van de bevolking.