De groene kansen van de kredietcrisis

Deze week kwam het rapport “The Economics of Ecosystems and Biodiversity” [.pdf] wederom in de belangstelling te staan. Hierin wordt gesteld dat de jaarlijkse kosten van ontbossing (en vernietiging van andere ecosystemen) de kosten van de financiële crisis ‘klein bier’ doen lijken. “At between $2 trillion and $5 trillion per year it dwarfs the cost of the current financial crisis which economists gauge at about $1.5 trillion” (DerSpiegel).

Ondertussen ontstaat er wel het idee dat nu overheden voor miljarden moeten bijspringen om de bankwereld overeind te houden dit ten koste zal moeten gaan van beleid op klimaatverandering en duurzame energie. De Financial Times kopte vorige week nog “EU: saving the economy or saving green dreams?”. Ontkenners van climate change en peakoil verkneukelen zich nu al bij het idee dat de financiële crisis groene ambities van de politieke agenda zal stoten. Maar het tegendeel zou wel eens waar kunnen zijn.

De eerste reflex van politici zal waarschijnlijk zijn om te snijden in (zogenaamd kostbaar) beleid op duurzame energie en klimaatverandering. Maar nu het roofkapitalisme haar einde nadert is er juist meer ruimte voor verduurzaming en dat besef zal op den duur ook bij beleidsmakers doordringen (BlogActiv.eu). Het roofkapitalisme dat verantwoordelijk is voor de enorme overshoot in consumptie stond verduurzaming altijd in de weg. Flitskapitaal vloog van oliepalm plantage naar kopermijn terwijl de natuur en lokale bevolking berooid achterbleven. De ecologische en maatschappelijke schade werd nooit meegerekend in de prijs. Vraag naar goederen werd gecreëerd met geleend geld, net zo goed dat ontwikkelingskosten van nieuwe ontbossende en vervuilende projecten werden gedekt met geleend geld. Investeren en projectontwikkelen: gewoon omdat het kan! Het leek een aardig zichzelf versterkend concept als je geen oog had voor de grenzen van wat onze aarde aankan. Nu de motor achter het roofkapitalisme is weggevallen zal ons economisch handelen weer gebaseerd moeten worden op de werkelijke economie en dat biedt perspectieven voor verduurzaming. Of zoals oud Wereldbank econoom professor Herman Daly zegt: “To keep up the illusion that growth is making us richer we deferred costs by issuing financial assets almost without limit, conveniently forgetting that these so‐called assets are, for society as a whole, debts to be paid back out of future real growth.” (TheOilDrum).

De kosten van een transitie naar duurzame energie vallen in de miljarden. Tot nu toe werd al heel snel geroepen dat zoiets onbetaalbaar was. Maar in die paar weken dat particuliere banken dreigden om te vallen waren de miljarden snel gevonden. Nu ook doordringt dat de kosten van niet-duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen velen malen hoger zijn dan de kosten van de financiële crisis is een herzien kosten-baten plaatje snel gemaakt.