De scheiding tussen lage en hoge kunst is minstens zo arbitrair als de scheiding tussen linkse en rechtse politiek. Wanneer een tekenfilm animator gaat samenwerken met een kunstschilder, is het product dat hieruit ontstaat verwarrend. Is Destino (1946) een kunstwerk of een tekenfilm? It’s in the eye of the beholder.
Kunst was altijd voor de elite geweest, een selecte groep liefhebbers die de tijd, kennis of financiële middelen middelen bezat om de kunstwereld te betreden. Hierdoor stond de kunst los van de dagelijkse werkelijkheid, deze gedachte heeft vele kunstenaar geïntrigeerd. Marcel Duchamp’s maakte in het begin van de twintigste eeuw de beroemde readymades, zoals een urinoir voorzien van zijn handtekening. Deze was net zo kunstzinnig als een olieschilderij, het is immers een product van de kunstenaar. Duchamp nam een loopje met de kunstelite, het ironische is echter dat zijn urinoir nog altijd als Hoge Kunst wordt beschouwd.
Popart kunstenaars uit de jaren vijftig en zestig, zoals Andy Warhol of Roy Liechtenstein, werden beroemd om hun kunstwerken waarin de fictieve grens werd opgezocht tussen ‘hoge’ schilderkunst en ‘lage’ toegepaste kunst als reclame (Campbell soepblik) of stripboek (Whaam!). En met succes: een reproductie van Liechtenstein is bijvoorbeeld vrij snel te vinden bij een IKEA of Xenos. En Andy Warhol is nooit ver weg, op een platenhoes van The Velvet Underground had hij een banaan afgebeeld. Decennia later is deze banaan nog steeds populair, nu als T-shirt print voor fucking hipsters. Hoge Kunst of Lage Kunst?
Terug naar Dali en Disney. De film is nooit uitgebracht om onduidelijke redenen, de reden achter de samenwerking tussen de twee grootheden is eveneens gissen. Nam Dali het initiatief, aangezien hij niet vies was van zelfpromotie graag flirtte met de filmwereld uit Hollywood? Misschien was de samenwerking helemaal niet ver gezocht, aangezien Disney geen vreemde was in surrealistische voorstelling, zoals te zien is in Pink Elephant on Parade.
Na de voltooiing belandde de film vrijwel direct in de archiefkasten. Misschien paste de extreme stijl van Dali moeilijk in het hoge moraal van Disney, misschien was de financiële malaise in de naoorlogse filmindustrie de oorzaak. Als deze laatste de reden is geweest, is dit een veelzeggend voorbeeld van de kwetsbaarheid van experimentele kunst. Prachtige, maar weinig originele animatiefilms als Alice in Wonderland (1951) of Peter Pan (1953) vonden in diezelfde economisch moeilijke tijden wel hun weg naar het publiek. Had de Markt meedogenloos besloten dat deze film geen breed publiek zou trekken daarom niet levensvatbaar was? Met andere woorden: had een subsidie systeem kunnen voorkomen dat dit soort innovatieve kunst in het archief zou verdwijnen? In Amerika staat niet op iedere hoek een mecenas klaar met een zak geld, zelfs wanneer je Walt Disney of Salvador Dali heet.
Ondanks de weinig succesvolle samenwerking bleven Disney en Dali levenslange vrienden, ontmoette elkaar nog vaak af in hun buitenhuizen en leefden uiteindelijk nog lang en gelukkig.
Reacties (6)
fucking hipsters. my words exactly.
mooi filmpje verder.
Hey, volgens mij heb ik Destino hier ooit al eerder langs zien komen? Of ergens anders..
Het onderscheid tussen hoge en lage kunst is verre van arbitrair (evenmin als de links/rechtsindeling in politiek), het is een intentieonderscheid. Hoge kunst is kunst die gemaakt is met de intentie te vernieuwen, veranderen, signaleren of onderzoeken. Lage kunst is gemaakt met de intentie te vermaken, amuseren of om faam of fortuin te genereren.
Natuurlijk onttrekt veel kunst zich aan deze strikte dualiteit, wat niet wegneemt dat Disney vooral een zakenman was met een artistieke inslag en Dali een “hoge”kunstenaar met een commercieel randje.
Duchamp behoort natuurlijk nu juist tot de canon van de moderne kunst *omdat* hij als een van de eersten een subiem loopje nam met de Hoge Kunst. Dit in tegenstelling tot zijn talloze epigonen.
Halbe c.s. zouden moeten begrijpen dat hoge kunst in analogie aan fundamentele wetenschap niet gedijt buiten een (in beide gevallen zwaar gesubsidieerd) laboratorium.
In plaats daarvan deelt de staatssecretaris kwistig chequejes uit op het zelffelicitatiefeestje van de NL “filmindustrie” (de zaal zou zonder subsidie nog voor geen kwart zijn gevuld) en alle aanwezigen applaudisseren beleefd…in plaats van met hun schoenen te gooien.
Er was heel lang geleden (een jaar of 20) Een mooie doucumantaire.
Over “kunst” tijdens en vlak voor wo 2.
Gezien toen, alles door de censuur kamers moest en dit zeer nauwlettend gebeurde,
met gevaar voor levens. Moesten de boodschappen toen subtiel gebracht worden.
En massaal richten velen, in die wereld zich, op het doorgeven van “anti propaganda”
Deze documantaire liet zien hoe dat in zijn werk ging.
Vooral walt disney was zeer actief,en diversen betrokkenen kwamen aan het woord,en ze lieten stukken zien..en uitleg etc./
Hij heeft enorme indruk op mij gemaakt.heb hem nog op video ik was al walt disney fan; en spaaarde alles ,als kind; tot en met de luciferpakjes,plaatjes toe.
Pas veel later, zag ik toen die docu, had er nooit bij stil gestaan,in dergelijke gruwelijke tijden,hoe grote rol;en hoe belangrijk; juist dan dergelijke medias, kunnen
(en moeten) zijn.
hoop niet,dat hier in het esten”nog eens nodig zou zijn..
Die docu, ging overigens uitsluiend over “anti propaganda” In tekenfilms..
( dus niet, zozeer,kunst in het algemeen; specifiek tekenfilms..)
En hoe ze dat daarin verwerkte.
Zoals b.v, ze mensen wilden waarschuwen voor “boobytrapswat op enig moment een groot probleem wwas;en mensen dat niet wisten,en dus niet voorbereid waren.
Ze lieten toen ,een koe zien; en een boer ging die melken;en bleken de uiers de booby trap..
Dat soort info; en ook over de japanse tacktieken etc…
het is al lang geleden, maar zeer indrukwekkend.