OPINIE - De Nederlandse overheid wil criminele asielzoekers uitzetten, maar is vooral bezig ze te discrimineren, betoogt Jurriën Hamer op Bij Nader Inzien.
PvdA en VVD maken bij voorkeur ruzie over asielzoekers. Het kinderpardon, de strafbaarstelling van illegaliteit, bed, bad en brood – het is een klein wonder dat Rutte II nog in het zadel zit. Toch zijn de coalitiepartners op één punt heel eensgezind: criminele migranten moeten zo snel mogelijk worden uitgezet.
Die houding is begrijpelijk. De overheid en duizenden solidaire vrijwilligers hebben geen opvang gebouwd en slaapzakken uitgedeeld om geconfronteerd te worden met intimidaties, vechtpartijen en aanrandingen. Juist zij die geven om hun medemens hebben weinig geduld met onverlaten die het goede werk bederven en het imago van fatsoenlijke vluchtelingen kapot maken.
Maar helaas maakt alle terechte verontwaardiging ook blind. Het gaat namelijk niet om geschonden gastvrijheid, maar om het rechtvaardig bestrijden van criminaliteit.
Het lot van criminele vluchtelingen
In het najaar verscherpte Staatssecretaris Dijkhoff de regels: als je asielzoeker bent en veroordeeld wordt voor een zwaarder delict, zoals verkrachting, inbraak met recidive of een ramkraak, dient je verblijfsaanvraag afgekeurd of je verblijfsvergunning ingetrokken te worden. Daarmee lijkt de kous netjes af.
Maar veel criminele asielzoekers kunnen helemaal niet terug. Sommigen kunnen niet terug omdat het vaderland geen criminele asielzoekers terug wil nemen. Veel anderen kunnen niet terug omdat ze in het land van herkomst gemarteld of gedood zouden worden – en daartegen dient de Nederlandse overheid ze te beschermen. Gezien de grote vluchtelingenstroom uit Syrië, Eritrea, Irak en Afghanistan blijven criminele asielzoekers dus doorgaans hier. Alleen dan als illegaal.
Criminele asielzoekers worden natuurlijk eerst gestraft. Maar als de straf uitgevoerd is wacht de straat. Criminele asielzoekers ontvangen zo een dubbele sanctie. Waar een Hollandse verkrachter een tijdje moet zitten en verder gaat met zijn leven, belandt de Syrische verkrachter eerst in de cel en dan in de rechteloosheid.
Criminelen asielzoekers eerst straffen en vervolgens compleet aan hun lot overlaten – dat noemen ze dus ‘aanpakken’.
Vergelding, discriminatie en recidive
Dit regime is natuurlijk onrechtvaardig.
Een Nederlands geweldsmisdrijf lijkt me precies even walgelijk als een Syrisch geweldsmisdrijf. Toch wordt de Syriër veel harder gestraft. Als illegaal gaat hij behoren tot de verbannen mensen, die in de ogen van de overheid nauwelijks bestaan. In plaats van een ferme straf wordt een criminele asielzoeker gestript van al zijn waarde – als hij geen eten krijgt, ziek wordt of onder een brug moet slapen is dat zijn probleem. We behandelen gevangenen – zelfs gevangenen die de ergste misdaden op hun geweten hebben – een heel stuk beter.
Een criminele Syrische asielzoeker is een afgeschreven mens. En waarom? Omdat hij voor een oorlog is gevlucht.
Dat is grotesk.
Bovendien is het zeer te betwijfelen of dit beleid Nederland veiliger maakt. In plaats van resocialisatie en kans op werk krijgt de criminele vluchteling alleen een zwaard van Damocles boven zijn hoofd: want als zijn land van herkomst weer veilig is, kan hij ieder moment worden uitgezet. Zo’n behandeling lijkt me een ramp voor de recidivecijfers. Ex-delinquenten hebben namelijk begeleiding en zekerheid nodig om niet weer de fout in te gaan.
Dijkhoff schermt – zoals alle VVD’ers – met de onbewezen preventieve werking van harder straffen, maar de wet van de jungle lijkt me eerder van toepassing. Zijn verscherping biedt alleen maar schijnveiligheid. Echte veiligheid gaat juist hand in hand met het erkennen van de menselijkheid van daders en – na de straf – het bieden van een tweede kans.
De prijs van rechtvaardigheid
Het is natuurlijk geen gek idee om criminele asielzoekers terug te sturen. Maar dan moet er ook een land van herkomst bestaan dat hen terugneemt en veiligheid biedt. Wanneer die voorwaarden niet bestaan moet de Nederlandse overheid haar verantwoordelijkheid nemen – en dat betekent ook dat asielzoekers die hun straf hebben uitgezeten weer perspectief krijgen.
Maar welke politicus wil nog voor die boodschap staan? Het draagvlak voor het opvangen van fatsoenlijke mensen kraakt al aan alle kanten – wie weet is een pleidooi voor de rechten van criminelen wel de druppel. Vrouwe Justitia mag dan misschien blind zijn voor politieke overwegingen, maar politiek Den Haag, Henk, Ingrid en de massamedia zijn dat zeker niet.
Die zijn alleen blind voor de rechten die onze samenleving nog enigszins beschaafd houden.
Dit artikel verscheen eerder op Bij Nader Inzien, waar maatschappelijke kwesties worden voorzien van filosofische analyse en reflectie.
Reacties (33)
Het probleem had niet bestaaan als we ze uberhaupt niet hadden binnengelaten. Geen van allen.
Schrijver vergeet voor het gemak dat burgers rechten hebben die vreemdelingen niet hebben, namelijk het recht op (permanent) verblijf. Nederland bepaalt zelf welke vreemden het (tijdelijke) opvang wil bieden, en dit land wil geen criminelen opvangen. Dat een vreemdeling door zijn misdaad de kans op een beter leven verspeelt is zijn/haar eigen risico; Nederland is daar op geen enkele manier verantwoordelijk voor.
Nee omdat hij een crimineel is zonder een Nederlands paspoort, wat mij betreft krijgt hij ook niet eerst straf maar wordt hij gewoon direct na de veroordeling het land uitgekieperd, zonde van het geld om hem eerst op te sluiten
Aanvullend op @3:
Je hoeft ze niet terug te sturen; Ze kunnen ook verder. Maar hier hebben ze hun kans verspeeld.
Bovendien is dit niet een moment om hoogdravend over “onze” beschaving te doen. We zijn niet eens in staat om onze eigen onderklasse weg te werken, die wordt alleen maar groter; onze kinderen kunnen niet meer hoofdrekenen; de grootste witteboordencriminelen lopen vrij rond en wie iets aankaart wordt als klokkenluider grondig kapot gemaakt. Etc.
Als je in Europa aan hen die het hoofd amper of eigenlijk al niet meer boven water kunnen houden kunt uitleggen waarom zij kunnen barsten en je een criminele vreemde gaat pamperen, dàn is er hier misschien nog iets van beschaving over.
Maar ik vrees dat je dit aan hen die een fundamenteel deel van die beschaving wordt onthouden dit niet uit kunt leggen.
Je riskeert een bestorming van de Bastille en de meeste gewelddadige revoluties lopen slecht af.
@4
Juist in benarde tijden is het het moment om beschaving te handhaven. Mijn onderbuik zegt: pleur op met criminele asielzoekers. Mijn beschaving zegt dat in een land alle AANWEZIGEN bij geval van misdaad gelijk berecht dienen te worden.
Van zo’ n Utrechtse serieverkrachter of Holleeder ben ik ook liever af. Hup! Naar een strafkolonie op de maan of zo. Maar dat stadium is onze beschaving ontgroeid. We zijn gaan inzien dat dit eigenlijk betreurenswaardige lieden zijn. Wraak kan geen doel zijn van het strafrecht of maar zeer ten dele. Criminele asielzoekers dubbel straffen kan dus niet aan de orde zijn. Tenzij ze (oorlogs)misdaden hebben gepleegd in het land van herkomst uiteraard.
@5: Wat heeft wraak hiermee te doen? Je stelt dat onze beschaving een stadium is ontgroeid, maar je kunt evengoed stellen dat een criminele vreemdeling nog niet aan ons huidige beschavingsniveau toe is.
Al zie ik onze huidige westerse beschaving vooral als een uiterst geavanceerd systeem om onder tafel onbeschaafd te zijn. Acties die je uit fatsoen beter zou moeten laten worden juist gefaciliteerd.
@5:
Prima, dat gebeurt toch ook, en helaas voor die criminele asielzoeker staat ook in de regels van onze beschaving dat een crimineel niet in aanmerking komt voor de asielprocedure en/of het recht op een verblijfsvergunning verliest.
Dat is geen dubbele straf, er zitten gewoon regels vast aan een verblijf in Nederland en als je niet meer aan de regels voldoet door je eigen stommiteit dan is dat je eigen probleem.
Net zoals een vrachtwagen chauffeur zijn baan verliest als hij zijn rijbewijs verliest in privé tijd (en ja ik weet dat een rechter daar mee rekening kan houden, maar dat hoeft ie niet en dat doet ie ook lang niet altijd).
@6
Iedere crimineel mist beschaving, vreemdeling of niet. Hier hoeven we geen onderscheid tussen te maken. Zo geredeneerd moeten we ook van lieden als Holleeder zien af te komen. Bij gebrek aan strafkolonie roepen sommigen dan om de doodstraf. Of bij het telegraaf volk roept men om ‘strenger’ te straffen.
Een crimineel -bijvoorbeeld- uitzetten naar Syrie is een extra straf. Dat lijkt mij niet gepast. Ben je net ontsnapt aan IS of Assad en moet je als extra straf terug. Kennelijk is het dan in de visie van hen die dit voorstaan zo dat asiel aanvragen sowieso maar onzin is.
Uiteraard kan je wel bij criminele asielzoekers tijdens hun gevangenisstraf versnelt kijken of ze voor asiel in aanmerking komen. Mochten ze kunnen terugkeren naar een veilig land, dan kan dat het beste direct na hun straf plaats vinden. Maar de misdaad zelf mag het criterium niet zijn. Het criterium dient te zijn of ze vervolgd worden in het land van herkomst.
“Criminele asielzoekers ontvangen zo een dubbele sanctie.” Nee iets niet krijgen wat je niet hebt is geen sanctie. Je hebt alleen niet aan de voorwaarde voldaan om een verblijfsvergunning te krijgen.
Daarbij is het plegen van een criminele daad een eigen keuze. Ben je echt bang voor je leven dan doe je maar even geen ramkraak of aanranding.
@7
Nee, dat gebeurd in zo’ n geval juist niet. Als je een misdaad begaat in Nederland zit je daar een straf voor uit. Daarna ben je weer gewoon burger. Maar men wil als extra straf de desbetreffende persoon het recht op asiel ontnemen. Een straf die ik nooit zal krijgen als ik dezelfde misdaad bega. Het principe van gelijkheid onder gelijke omstandigheden wordt met voeten getreden.
En dan zit je nog met de omstandigheid dat velen niet uitzetbaar zijn. Die verdwijnen dan in de illegaliteit. Totdat ze weer opduiken in de misdaad natuurlijk.
We kunnen ons beter druk maken over het soort straf. Misschien heb je in een gevangenis wel meer afleiding dan in een AZC, maar hoe functioneel is het? Bij een veroordeling zal het ook gaan om iemands psychische toestand. Stichting 40 – 45 zou ingeschakeld dienen te worden. Tijdens behandeling of uitzitten van de straf zal er al goede resocialisatie ingezet dienen te worden. (Dat zou ik de andere gedetineerden ook gunnen.) Een adequate studie, gepaste huisvesting in de vorm van begeleid wonen tot andere vormen van wonen, goede gesprekken en het aanbieden van contacten met een geslaagde landgenoot van oorsprong.
Ik blijf me verbazen over de media en reacties in de media die niet verder gaan dan uitzetten.
@10:
Nee men ontneemt je niet het recht op asiel, je voldoet gewoon niet meer aan de voorwaarden voor asiel, exact dezelfde voorwaarden die voor elke andere asielzoeker gelden.
Dat is die asielzoeker ook, en die moet na zijn straf asiel aanvragen en door die veroordeling voldoet hij gewoon niet meer aan de eisen, staat geheel los van de misdaad en straf.
Wat jij voorstaat zou juist een ongelijkheid veroorzaken want asielzoekers die in het buitenland veroordeelt zijn voor dergelijke zaken krijgen ook geen asiel, M.A.W. asielzoekers die in Nederland veroordeelt zijn voor verkrachting mogen blijven maar een asielzoeker die in Duitsland is veroordeeld is voor verkrachting moet weg.
@8:
Niks Syrië. Gewoon buiten zetten. Kan hij het elders nog eens proberen en hopelijk heeft hij ervan geleerd. Waar komt dat beperkte denkraam toch vandaan dat ze altijd maar terug moeten? De wereld is groter dan het land van vertrek en dat van aankomst.
@13: In ieder geval niet naar de rest van west Europa omdat je praktisch in geen enkel west Europees land asiel krijgt met een dergelijke veroordeling op zak.
Sterker nog, als wij niet zulke regels zouden hebben dan worden wij het afvoer putje voor criminele asielzoekers.
@12
Duitsland en andere landen hebben hun eigen regels rond de asielprocedure. Daar naar verwijzen heeft geen zin.
@13
Er grenzen maar 2 landen aan Nederland, bedoel je die?
Of bedoel je een willekeurig land waar de desbetreffende criminele asielzoeker heen moet? En waarom zouden zij asielzoekers over nemen?
@15:
En ook die weigeren asiel aan criminelen, dus daar aan verwijzen heeft wel degelijk zin.
@15: Ineens speelt logistiek wel een rol? Al zet je ze in het niemandsland tussen de EU en een niet-EU-land neer en dan kunnen ze het daar verder uitzoeken. Of een ander land ze wel of niet opneemt, is niet relevant. Daar kun je een heel ethisch discours aan ophangen, maar ik denk dat de crimineel in kwestie het eerder als een beloning ervaart als hij na zijn wangedrag wel mag blijven en zelfs een hele cel voor zich alleen heeft in plaats van een brits in een overvolle slaapzaal.
In het geval van Syriërs: Er zijn intussen ook genoeg niet-criminele asielvragers die zich bedenken en teruggaan, dus waarom zouden wij de criminele wel moeten houden?
Ik lig vaak genoeg overhoop met Lutine, maar hier slaat hij de spijker op de kop. Het zijn van een rechtsstaat houdt ook in dat je de verschillende vormen van recht gescheiden weet te houden.
Strafrecht =/= asielrecht. Asielrecht mag dan ook niet ingezet worden als strafrecht, net zo goed als bijvoorbeeld het civielrecht niet als strafrecht gebruikt mag worden. Eigenlijk doodsimpel.
Zelfs als ik zou willen toegeven dat ik de onderbuikgevoelens (gedraag je of flikker op) wel snap, dien ik me er bewust van te zijn dat het slechts onderbuikgevoelens betreft, dien ik sterker te zijn dan dat en dien ik te begrijpen dat rechtsongelijkheid voorkomen moet worden.
@18: Dus we zouden asielzoekers verdacht van oorlogsmisdaden ook niet mogen weigeren?
@19: Onzin. Asielrecht voorziet in die rechten die in de VN afgesproken zijn. Ja, ook door Nederland.
Daarin is worden zij die verdacht worden van oorlogsmisdaden van dit recht verstoken.
De zogenaamde 1 F’ers.
http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/StatusOfRefugees.aspx
Edit: verdacht worden van is inderdaad te weinig. Genoegzaam aangetoond lijkt me prima. Ofwel is er dan vervolging in land van herkomst gewenst, ofwel Pietje of Marietje mag in Den Haag voor komen.
@20: Ja, en in plaats van straf krijgen ze uiteindelijk alzheimer…
De wereld is nog lang niet af.
@21: Ja, of zeurschurft. Wat wil je zeggen?
@22: Dat die processen in Den Haag ook irritant lang gerekt worden. En zolang Bush en Cheney er niet gedaagd worden is het eigenlijk een wassen neus. Maar we dwalen af.
@23: We dwalen niet helemaal af. Dat Den Haag het wat rustig aan doet, moet ook niet de reden zijn voor, terug on topic, het slechten van de scheiding tussen straf- en asielrecht. Rechtsongelijkheid propageren omdat bepaalde rechterlijke instanties de boel niet op orde hebben lijkt mij een slecht idee.
Idee: ze moeten hun proces in het land van herkomst afwachten… (Dit had een quizvraag kunnen zijn: Welke Nederlandse politicus zou dit in alle ernst kunnen voorstellen?)
@20:
Dat lijkt me óók discriminatie: burgers zijn onschuldig tot hun schuld voor een rechtbank is bewezen, maar bij vluchtelingen is verdachtmaking al genoeg…
En eigenlijk ben ik het daar wel mee eens. Als je vermoedt dat iemand een gevaar voor de samenleving is, laat die dan niet toe. Sneu voor de vreemdeling misschien, maar het belang van de burgers van het eigen land weegt zwaarder.
@26: Beter opletten. Ik las mijn eigen fout al en verbeterde die in de edit.
@6: We zouden ook kunnen zeggen dat Holleeder, een serieverkrachter enz. niet aan ons beschavingsnivo toe zijn.
(Holleeder lijkt mij typisch een calculerende crimineel, het moet toch mogelijk zijn te zorgen dat hij criminaliteit niet langer rendabel vindt).
@26:
Volgens de nederlandse overheid is iedere politie-agent enz. van het communistische bewind in Afghanistan een oorlogsmisdadiger.
Dat soort mensen hoeven nog geen gevaar voor de samenleving te zijn.
Sterker nog, na 1945 leefden in Duitsland duizenden oorlogsmisdadigers, en zij waren toen geen gevaar voor de samenleving meer.
Alleen een “vermoeden” vind ik te weinig om iemand terug te sturen.
@28
Beschaving is besef hebben dat de maatschappij er een van uitersten is. Tegenover de serieverkrachter staat de zorgzame vader die liefdevol is voor zijn omgeving.
En dat besef van die uitersten is er om ons niet te hechten aan die uitersten. Liefdevol heeft aan zichzelf genoeg en de ontspoorde crimineel verdient ons mededogen omdat hij zich kennelijk niet bewust is van wat liefde inhoudt.
@29:
Nou, dan kunnen we die gewoon toelaten (als we daar nog plek voor hebben). Maar ik zie nu helemaal geen discussie over de vraag of we van bepaalde categorieën vreemdelingen gevaren te duchten hebben. Kennelijk denken we dat iedereen, eenmaal in Nederland, spontaan een brave burger wordt. Of we nemen het risico gewoon. We zullen zien of onze kinderen en kleinkinderen deze onbezorgdheid op prijs zullen stellen.
@31: Ik denk niet dat iedereen een brave burger wordt.
Discussie is er trouwens wel m.b.t. de houding van vluchtelingen tegenover homosexualiteit en vrouwen.
Vluchtelingen niet opnemen, geeft ook een risico, namelijk: dat ze sterven in een kamp op de Balkan of in Turkije, of door een bom op hun hoofd in Syrië.
Voor mij weegt dat risico vandaag zwaarder.
@32: Voor mij weegt het leven in Nederland zwaarder, want daar woon ik namelijk toevallig. Dat leven extra in gevaar brengen door de import van criminelen past niet bij mijn idealen – wel bij die van jou?