De vraag binnen de politiek of je staat voor je principes of dat je concessies doet is er een van alle tijden. De laatste tijd is deze vraag weer volop in het nieuws, zeker door de zwierende en opzwepende tango die de heren Bos en Tichelaar voor ons opvoeren. Ze zijn bijna niet bij te houden, denk je net dat ze de ene kant op zwaaien, dan staan ze alweer 180 graden gedraaid aan de andere kant.
Wat dan? Standvastig aan je idealen en principes vast houden? Dan krijg je, zoals men vaak over de SP zegt, al snel het verwijt dat er niet met je te regeren valt. Dat het wel heel gemakkelijk is om jezelf altijd maar in de oppositie te manoeuvreren. Maar wat wil de kiezer dan?
Misschien is het in deze zaak interessant om te kijken naar een stukje lokale politiek. Binnen de gemeente Leiden is namelijk recent de SP om principiële overwegingen uit de raad gestapt. De SP heeft het vertrouwen in het college opgezegd vanwege de zogenaamde RijnGouweLijn. Misschien zegt u dit niet zoveel, daarom een klein stukje historie.
De SP en de RGL
Ooit was er een D66-wethouder in Leiden die een prestigeproject nodig had voor zijn klim op de politieke ladder. Hij zag het idee van een grote mooie glimmende tram door Leiden wel zitten. Niemand had er om gevraagd en de tram voegde niets toe, maar ja hij glom zo mooi. Erger nog, uit studies bleek dat het tot meer verkeersdoden en een ontregeling van het verkeer zou leiden. De betreffende D66-wethouder promoveerde tot leider van zijn partij en mocht in de Tweede Kamer gaan spelen. De toenmalige gemeenteraad bleef ook na zijn vertrek een groot voorstander. Maar het verzet tegen de lijn groeide, onder andere vanuit de SP.
De SP maakte het nee tegen de “trein door de stad” tot een van haar belangrijkste verkiezingsthema’s bij de gemeenteraadsverkiezingen. De SP, net als andere partijen die tegen waren, wonnen zetels terwijl de partijen die voor waren zetels verloren. Succes, dacht men bij de SP! Maar helaas, om mee te mogen doen in het college moest men concessies doen. Een daarvan was de RijnGouweLijn. Tot ongenoegen van de kiezers bleek de SP de lijn niet direct te kunnen tegenhouden. Men deed een concessie; er zou een referendum komen. Een die de gemeente zou respecteren bij voldoende opkomst. Een hoge opkomst en 69% tegenstemmen bracht de gemeente, onder meer door een campagne van de SP, op haar knieën. Men kon niet anders dan tegen zijn. Succes dacht men bij de SP! De SP lanceerde ook een alternatief plan waarbij er meer aandacht kwam voor de bestaande openbaar vervoer.
De breuk
Helaas, de provincie had hier andere gedachten over. Die tram glom immers nog steeds zo mooi. Een klein dorpje dat nog moedig weerstand biedt was uit den boze, SP-toverdrank of niet. De wil van de kiezer (en ook de NS en Connexxion) werd verworpen en men besloot dat de gemeente Leiden moest meewerken. Met de provincie achter zich besloten de coalitiepartners het referendum ineens anders uit te leggen en waren weer voor! Misschien de weerspiegeling van de glans van de tram?
De SP heeft nu aangeven dat dit haar positie in het college onmogelijk heeft gemaakt en men er daarom uit stapt. De SP valt terug op wat de SP het beste kan, oppositie en actie voeren. Nu is natuurlijk de vraag, maakt de SP zichzelf hiermee onmogelijk? Of is het juist recht door zee en trouw blijven aan wat je de kiezer beloofd hebt? Waren de principes belangrijker dan het gemeentelijke pluche? Of heeft men voor de gemakkelijkste weg gekozen en bewezen dat de SP nog niet klaar is om op welk niveau dan ook mee te regeren?
Reacties (24)
Van mij mogen meer partijen op deze manier principieel zijn. Als je campagne voert met als speerpunt geen tram en je gaat in het pluche zitten en toch een tram bouwen, ben je als partij geen knip voor de neus waard.
Daarnaast ben ik wel benieuwd naar het referendum (en de draai in de uitleg daaraan, jammer dat daar nou net geen linkjes van zijn). Mij lijkt dat geen enkele partij een duidelijke referendumuitslag naast zich neer kan leggen, dus zou de hele coalitie het college moeten droppen.
Ik geloof dat het verhaal van (de rest van) het Leidse college is dat het referendum ging over een specifieke straat (de Breestraat), en dat de tram door een andere straat in de binnenstad laten rijden wel recht aan de referendumuitslag zal doen. Dat klinkt mij eerlijk gezegd een beetje in de oren als het (kul)argument “dit Europees verdrag is niet meer grondwettelijk want er zit geen vlag in” van de PvdA.
Een ander, beter argument is dat door onderhandeling het College in Leiden er nog het beste van kan maken met de Provincie. Maar aangezien de Province vrij vastbesloten lijkt Leiden te dwingen vraag ik me af hoeveel dat concreet kan opleveren. Dan lijkt principieel ervoor gaan liggen, zoals de SP wilde, me effectiever. Bovendien, Zuid-Holland is waarschijnlijk de minst door de bevolking gedragen provincie van het land, dus je kunt je ook wel afvragen waar zij het lef vandaan halen een democratische genomen beslissing (nota bene zowel door referendum als door gemeenteraad)te willen terugdraaien.
Wat mij betreft dus hulde voor de SP, de andere partijen hebben de Leidenaren wel wat uit te leggen.
In het nederlandse poldermodel zijn consessies belangrijker dan confessies. Dat zijn de regles van het spel hier en dat zou de kiezer ook wel moeten weten. Monopoly-politiek: geef mij de Breestraat dan krijg jij Sation West.
Hooguit kan een partij duidelijkheid verschaffen door voor verkiezingen aan te geven welke punten uit het eigen program men onderhandelbaar vindt en welke beslist niet.
Maar een referendum moet je natuurlijk nooit voor piet-snot houden. Wie daar mee sjoemelt hoeft zelf niet te vertrekken. De kiezer zorgt daar wel voor, tenzij het geheugen van de kiezer in erbarmelijke staat is.
Dit stukje is wat mij betreft iets te gekleurd om voor de ongeïnformeerde lezer een helder beeld van de situatie te geven. Zo staat er niet in dat het besluit om de RGL aan te leggen reeds voor het referendum vast lag, en dat de vraag die in het referendum gesteld werd iets was als “Vindt u dat Leiden met de provincie mee moet werken aan de RGL?”
Voor een betoog voor de andere kant, zie het commentaar in de Mare van afgelopen week.
Ik ben geen fan van SP maar dit soort acties kan ik wel waarderen. Als je wat je belooft hebt niet waar kunt maken, opstappen. Dan weten mensen dat ze je beloftes kunnen vertrouwen. Slim en eerlijk.
Klinkt als een lijn die er niet moet komen, ook uit het stukje van Mare (dat trouwens schandelijk politiek gekleurd is). Lijkt me dat iedereen en alles zich daar met hand en tand tegen moet verzetten, zeker B&W en raad van Leiden. Traineer het maar een paar jaar, dan gaan anderen misschien ook het onnut inzien en wordt uitstel alsnog afstel.
Rare conclusie van Mare: het is een waardeloos plan maar het is een schande dat de SP tegen is.
@7: Ik kan ook niet anders concluderen dan dat dat stukje door iemand geschreven is met een PvdA-lidmaatschapskaart op zak, die een gebrek aan ruggegraat in de eigen partij wil goedpraten.
Geen lid, wel stemmer, zegt hij.
Mijn eigen mening staat op http://iknik.blogspot.com/2007/10/kiezen-2.html
@1, wat ik begrepen heb van de draai is wat Jaap ook al in 2 noemt. Ik ben echter ook het argument gehoord dat men zou vinden dat hier enkel de Leidse kiezer is geraadpleegd en het traject is groter dan alleen Leiden; dus zou het niet re presentabel zijn.
@4, Ik geef eerlijk toe dat ik geen fan ben van de RGL. Ik vind zelf ook dat de SP in deze zaak goed gehandeld heeft.
Je hebt gelijk dat er reeds besloten was dat de RGL er moest komen, dat was voordat bijv. de SP in de gemeente raad kwam te zitten. Men heeft toen via een referendum af proberen te dwingen dat de gemeente Leiden alsnog weigert mee te werken; wat men dus overduidelijk te horen kreeg. Men wou dat Leiden haar mee werking stop zette. De Provincie dwingt de gemeente, helaas tonen nu de Leidse partijen in de gemeente raad geen ruggengraat, behalve de SP. Tenminste in mijn visie.
@10: Bij een democratie hoort dat je ook rekening houdt met de minderheid (Leidenaren), met name als die minderheid moet lijden. Of zou jij het democratisch vinden om als je wilt besluiten om alle afvalverbrandingsinstallaties naar Texel te verplaatsen een referendum te houden in heel Nederland, in plaats van alleen Texel?
@11, Ik ben het volledig met je eens. Ik ben in het geval van de redenen om het referendum anders te interpreteren alleen maar de boodschapper. Zelf vind ik het ook nog al drogredenen.
Ik heb echt heel erg het gevoel dat dit vooral een prestige project is. Of het daadwerkelijk ook echt handig is, is een tweede. En volgens mij dus niet. Leiden bijv. is ook naar mijn weten juist met het openbaar vervoer altijd al heel goed te bereiken geweest. Het is de auto waarmee je de stad niet in of uitkomt of ook maar ergens kan parkeren.
Maar goed, de SP organiseert een referendum waarvan bij voorbaat al vaststaat dat de uitslag niet gerespecteerd gaat worden?
En dan vervolgens gebruiken ze de uitslag van dat referendum om goede sier te maken bij de kiezers, terwijl ze weigeren om gewoon hun werk te doen?
@BartB: nee, een nieuw college kon niet beslissen over RGL,omdat SP en Christenunie tegen waren en GroenLinks en PvdA voor. Daarom is gekozen voor een referendum (door alle collegepartijen en iig een deel van de oppositie), om dus de houding van het college te bepalen. De uitslag was duidelijk “nee”, nu wil de SP dat het college zich maximaal blijft verzetten tegen de RGL.
@13, Nee, de gemeente heeft het referendum georganiseerd en bij voldoende opkomst gecommiteerd om zich aan het referendum te schikken. De SP was een van de coalitiepartners die deze commitment maakte. Het referendum spak zich uit dat de gemeente niet meer verder zou meewerken aan de RGL. De gemeente moest zich vervolgens aan dit referendum houden.
Omdat de provincie ineens haar gewicht in de strijd gooide hebben alle coalitiepartners behalve de SP besloten het referendum toch te negeren en weer gewoon te gaan meewerken.
Als het referendum voor medewerking was geweest dan had de SP zich daar aan moeten committeren en denk ik ook dat ze niet uit de gemeente raad waren gestapt.
Hun probleem is uiteindelijk niet zozeer dat de provincie de RGL doordrukt. Tja, dat is ook hun probleem. Maar daarom zijn ze zover ik weet niet uit de raad gestapt. Ze hebben dit gedaan omdat de overige coalitiepartners het door hun allen georganiseerde referendum (met commitment om zich er aan te houden) spontaan negeren.
De wil van Leidse volk was dat de gemeente niet meer zou meewerken met de bouw. En dit was een referendum vanuit de gemeente, niet de SP. De SP heeft het wel afgedwongen dat er een referendum zou komen bij de onderhandelingen.
@ 15: de SP stapt neem ik aan alleen uit het college, niet gelijk uit de gemeenteraad?
Oeps.. ja, zover ik weet alleen uit het college. Termen in mijn reactie in 15 iets te gemakkelijk door elkaar gebruikt.
Het College in Leiden is gevallen.
Aan de ene kant is het mooi dat het college gevallen is. Dat is de kant van het principe en het gesol met de Leidse burgers. Wist je trouwens dat Pechtold, toen hij nog D’66 wethouder was een referendum over de RGL tegenhield. En dan kun je toch nog voorzitter van die partij worden die democratie zo hoog in het vaandel heeft. Onthutsend toch!!
Aan de andere kant is het wel erg dat partijen geheel met de hakken in het zand tegenover elkaar staan. Dat kost zowel geld als bestuurswijsheid en dat laatste is hard nodig. Aan het eerste is kennelijk gebrek, vooral bij de provincie, die daarom een kwalijk partijtje meeblaast. Niet zo lang geleden was Eelco Brinkman in een praatprogramma op tv te gast. De voorzitter van bouwend Nederland en de meest invloedrijke bestuurder van Nederland volgens Elsevier. In dat programma ging het absoluut niet over details als gemeentelijke zaken, maar over zijn macht. Brinkman liet toen uit de blauwe lucht de opmerking vallen dat “ze” in Leiden die RGL “nu maar gewoon door de Breestraat moeten laten rijden”. Het sloeg nergens op, zo’n detail wat de landelijke tv kijker niks zegt. Deze tv kijker dacht toen: het gaat weer om geld en vanwege geld mag je de democratie bruskeren zoveel als je wilt. Ik geloof eigenlijk dat ik in deze de principekwestie daarom toch het belangrijkste vind.
Bij Pechtold heb ik altijd het gevoel gehad dat het meer show is dan dat hij zelf gelooft in wat hij zegt. Het komt simpelweg niet geloofwaardig over.
Provincie drukt lightrailverbinding Leiden erdoor
@21, Tijd om het vast te zetten in langdurige juridische procedures. Naar wat ik begrepen heb gaat de SP dat o.a. doen.
De PvdA lijkt nu vooral de schuld te krijgen van de hele affaire, met name ook om de vermeende regentencultuur van die partij.
@23, persoonlijk leg ik de schuld gewoon bij iedereen die voor is :D M Maar ik kan er wel inkomen over de PvdA. Die staan geloof ik op elk niveau in de samenleving nu wel bekend als totaal onbetrouwbaar en lak aan de -en hun eigen- kiezers.