Closing Time | DEVO – Jocko Homo

De schrijver HG Wells is vooral bekend om zijn klassieke verhalen The Time Machine en War of the Worlds (de laatste helaas vooral bekend via het hoorspel en latere films: het origineel is zoveel beter).

Een ander minder bekend maar minstens zo indringend verhaal van hem is The Island of Doctor Moreau. In dit verhaal strandt een schipbreukeling op een eiland vol mysterieuze wezens. Gaandeweg blijkt dat de doorgedraaide wetenschapper Dr Moreau, die op het eiland leeft, deze wezens schept via experimenten: door middel van vivisectie op dieren, die hij onverdoofd uitvoert, probeert hij ze fysiek om te bouwen tot mensen. Het idee is dat dan de geest vanzelf volgt. Helaas mislukt ieder experiment net aan, waarna hij zijn nieuwe creatie achteloos in de wouden op het eiland loslaat, om aan de volgende te beginnen.

De aanwezigheid van zoveel hybride net-niet-menswezens op dit verder verlaten eiland, waarvan veel voortkomen uit carnivoren, begint echter naar verloop van tijd wel bedreigend te worden. De wezens worden om ze koest te houden onderworpen aan een wet, en gehoorzamen zij die niet, dan wordt gedreigd dat ze terug moeten naar The House of Pain, het laboratorium van Moreau. Moreau zelf profileert zich daarbij om geloofwaardigheid te kweken als Godheid. De wezens worden verplicht de wet regelmatig te scanderen: “Thou shall not walk on all fours, that is the law – are we not men?” etc, regel voor regel.

Zoals in ieder goed verhaal loopt dit natuurlijk gigantisch in het honderd. De wezens hebben de neiging te degenereren en doen dit dan ook. Tegelijkertijd valt de ‘God’ mettertijd van zijn voetstuk. De schipbreukeling is uiteindelijk de enige geboren mens die het eiland heelhuids weet te ontkomen.

Maar… eenmaal in de beschaafde wereld voelt hij dat hij is veranderd in een schrikdier: hij is continu bang dat al zijn medemensen vervallen in dierlijk gedrag. Hij blijft hier bang voor, ondanks dat hij zich blijft inspreken dat zijn medemensen helemaal geen misvormde dieren zijn, die slechts met een rare religie gebaseerd op leugens tot een moraal gedwongen worden, maar rationele mensen, een fundamenteel ander wezen. Als lezer weten we natuurlijk al lang beter wat er met het verhaal bedoeld wordt. Het is een geniale verkenning van het dier in de mens.

Waarom deze hele boekbespreking? De groep DEVO, die in de jaren 1976 ontdekt werd door David Bowie en Brian Eno (die hun eerste plaat produceerde), was kennelijk bijzonder door dit verhaal geïnspireerd. De naam verwijst naar DEVOLUTION, en hun overtuiging was dat de huidige samenleving onder de robotisering aan het degenereren is, wat ze uitten in absurdistische, dadaïstische muziek met veel elektronica, en buitenissige futuristische plastic kostuums. Hun eerste, vrij onbekend gebleven singel Jocko Homo (1978) begint met een nogal vervreemdende en ongemakkelijk aanvoelende 7/8^e maat, waarbij we teksten horen als:

They tell us that we lost our tails
Evolving up from little snails
I say it’s all just wind in sails

Are we not men?
We are Devo
Are we not men?
D-E-V-O

De verwijzing is duidelijk. We zijn op het eiland van Dr Moreau beland, en wel in de de huid van de beestmensen, en dat voelt verdomd ongemakkelijk aan. Hoe kunnen we onze beschaving hoog houden? Na een aantal maten klinkt de brug:

Together now, God made man
But he used a monkey to do it
Apes in the plan
We’re all here to prove it
I can walk like an ape
Talk like an ape
I can do what a monkey do
God made man
But a monkey supplied the glue

… waarna we verder gaan met een stampende vierkwartsmaat, die eindelijk wel verdomd lekker aanvoelt. Maar we horen de beestmensen chanten op deze cadans:

Are we not men?
We are Devo

… terwijl vreemde geluiden suggereren dat hier en daar één van ons nog een onwelkome oprisping krijgt.

Persoonlijk vind ik de vrij logge singelversie van het nummer een stuk minder om aan te horen dan de veel meer up-tempo en geremixte plaatversie van dit nummer. Deze laatste staat dan ook bovenaan de post. Maar voor wie benieuwd is hieronder de video van de singel. De clip lijkt me gezien de insteek van de groep en het nummer dan weer wel erg goed geslaagd.

The Island of Dr Moreau is trouwens drie keer verfilmd. De 1977 en 1996 versies krijgen niet heel goede recensies, en enigszins terecht. Vooral de versie uit 1977 doet ook heel gedateerd aan. De verfilming uit 1930 echter is een lust voor het oog van de filmliefhebber.

Maar uiteraard blijft het boek het mooiste.