Chronologie politieke uitspraken missie Uruzgan

Omdat het kabinet nog steeds niet gevallen is en het gisteren bijna amusant was om te zien hoe er met woorden gespeeld werd, hier een overzicht van de relevante uitspraken in deze zaak sinds 2007.
Het is misschien wat taaie kost en wat ongeordend. Maar als u de moeite neemt om er doorheen te lezen, ziet u vanzelf dat het in ieder geval nooit de bedoeling is geweest duidelijk te zijn. De zorgvuldige formuleringen zorgden ervoor dat de meeste mensen dachten dat het na 2010 afgelopen zou zijn, terwijl dat nooit zo gezegd is. Het ging over Uruzgan, niet Afghanistan en het ging over “lead nation” en niet over inzet in het algemeen. Zelfs de motie van CU/PvdA waar Hamer gisteren op hamerde, gaat niet over Afghanistan maar Uruzgan. En zo dekte iedereen zich vanaf het begin in. Veel leesgenot.
Af en toe zijn er woorden vet gemaakt door mij (behalve als het namen betreft). Zo staat het dus niet in de notulen van de Tweede Kamer.

18 september 2007: Brief van ministers Verhagen, van Middelkoop en Koenders:
“Inmiddels is van de Navo een verzoek ontvangen om ook na augustus 2008 actief te blijven in Uruzgan. Op basis van dit verzoek, en op basis van het feit dat Nederland deel uitmaakt van de Navo, onderzoekt de regering ook zelf de mogelijkheden en wenselijkheid om na 1 augustus, al dan niet in gewijzigde vorm, een bijdrage te leveren aan de ISAF-missie”

17 december 2007: Debat in de Tweede Kamer
van Gennip (CDA):
“De CDA-fractie vindt dat glashelder moet zijn dat de NAVO verantwoordelijk is voor het vinden van opvolging voor de Nederlandse troepen in Uruzgan na 2010.”
“De CDA-fractie vindt dat het de gehele NAVO in 2010 verantwoordelijk is voor het vinden van opvolgers voor Uruzgan na 2010. Tijdens haar bezoek aan de SG van de NAVO op 10 december jongstleden heeft zij dat heel duidelijk gesteld. De SG heeft toen gezegd dat hij er akte van nam en dat hij in de planning van de «force generation», het oproepen van troepen, rekening houdt met het besluit van Nederland om na december 2010 uit Uruzgan te vertrekken.”
“Wij zijn er zelf bij en kunnen dus zeggen: 2010 is het einde van deze militaire missie in Uruzgan; NAVO, houd daar rekening mee.”
“Ik heb geconstateerd dat het kabinet het dit keer op een andere manier in de artikel 100-brief heeft opgenomen. Het heeft gesteld: «Dit keer begrenzen wij de Nederlandse inspanning eenzijdig. Wij maken niet opnieuw een afspraak met de NAVO, maar begrenzen het eenzijdig. Wij kunnen en willen het niet langer doen dan tot 2010.» Dat lijkt mij verstandig.”

Van Bommel (SP) versus van Dam (PvdA):
“De heer Van Bommel (SP): Het is nu wel helder, zegt de heer Van Dam. Ik bestrijd dat. Het is niet helder. De heer Van Dam zegt dat Nederland de inzet eenzijdig heeft begrensd, maar dat is slechts gedeeltelijk waar. De Nederlandse regering stelt in haar brief dat zij geen leidende rol in Uruzgan en ook geen voortzetting van de Task Force Uruzgan meer wenst. Zij wil alleen geen mededeling doen over de vraag of en zo ja, hoe er sprake is van Nederlandse betrokkenheid. Ook militaire betrokkenheid in het zuiden van Afghanistan, ja zelfs in Uruzgan, is volgens deze brief nog mogelijk. Is dat ook het standpunt van de Partij van de Arbeid of zegt die: eind 2010 komt de militaire betrokkenheid in Uruzgan ten einde? Dat zou helder zijn.
De heer Van Dam (PvdA): Ik heb dat toch echt anders gelezen dan de heer Van Bommel. Ik heb het gelezen zoals hij het in zijn laatste zin samenvatte, namelijk dat Nederland op 1 augustus 2010 zal beginnen aan de terugtrekking uit Uruzgan en dat Nederland op 1 december 2010 die terugtrekking zal hebben afgerond. Ik vond dat daar geen woord Spaans bij zat. Ik vond het ongelooflijk helder.
De heer Van Bommel (SP): Zo is het gelezen door de heer Van Dam, maar ik vraag naar het standpunt van de heer Van Dam.
De voorzitter: Het antwoord is duidelijk.
De heer Van Bommel (SP): De heer Van Dam vertelt hoe hij het gelezen heeft. Dat is een impliciete vraag aan de regering. Mijn vraag gold de heer Van Dam. Is het standpunt van de heer Van Dam: na 1 december 2010 geen Nederlandse militairen in Uruzgan meer, in welke hoedanigheid dan ook?
De heer Van Dam (PvdA): Dit deel van het kabinetsbesluit wordt door mijn fractie volmondig onderschreven. Het staat er zoals het er staat.
1 augustus begint de terugtrekking uit Uruzgan en 1 december is die afgerond. Dat steunt mijn fractie.”

(Let op, Uruzgan, niet Afghanistan)

Van Baalen (VVD):
“De VVD wil nu onomwonden erkenning door de NAVO dat Nederland per december 2010 zich militair uit Uruzgan heeft teruggetrokken. Nederland volgt dus niet zichzelf in Uruzgan op na december. De minister van Buitenlandse Zaken heeft dit afgelopen donderdag schriftelijk aan de secretaris-generaal van de NAVO gemeld. Is die eindigheid van het Nederlandse aanbod door de secretaris-generaal van de NAVO bevestigd?”

Voordewind (CU):
“Wij danken de regering voor het feit dat het een brief aan de NAVO heeft gestuurd waarin staat dat Nederland na 2010 stopt. Wij menen dat na die datum de NAVO weer verantwoordelijk wordt gesteld voor de ISAF-missie in Uruzgan. Nederland zal niet in staat zijn om de missie langer dan het genoemde jaar voort te zetten. Dat zou een te zware belasting zijn voor personeel en materieel. Graag ontvangen wij wat dat betreft een schriftelijke bevestiging van de NAVO.”

Verhagen:
“De nieuwe Nederlandse missie heeft een duidelijke looptijd. 1 augustus 2010 zal de einddatum zijn. Vanaf dat moment zal worden gestart met terugtrekking van de Task Force Uruzgan en de bedoeling is dat die op 1 december 2010 is afgerond.”
“Hoe dan ook, ik herhaal dat de missie eindigt op 1 augustus 2010 en dat onze militairen van de taskforce eind 2010 thuis zijn.”

Van Middelkoop:
“Hij heeft goed begrepen dat de eindigheid voor het kabinet een harde zaak is. Het is echt op 1 december 2010 afgelopen.In the end is het gewoon een kwestie van politieke wil. Die is volkomen duidelijk verwoord, onder andere in de artikel 100-brief. Wij zijn erop af te rekenen en moeten bij uw Kamer langs als wij wat anders willen.”

17 december 2007: Brief NAVO secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer:
“Beste Maxime…… I have taken note of the fact that the Netherlands will cease its leading responsibility in Uruzgan on 31 July 2010 and that the redeployment of the Dutch contingent in the Uruzgan Task Force will be completed by 1 December 2010.”

30 september 2009: Debat Tweede Kamer over Uruzgan
Haverkamp (CDA):
“Voor de CDA-fractie geldt dat de missie in Uruzgan eindigt in augustus 2010….. Voor wat betreft de periode na 2010 zijn de woorden die Karien van Gennip, onze woordvoerder, bij het verlengingsdebat sprak nog steeds actueel. Voor mijn fractie geldt nog steeds dat in 2010 de relatie met Afghanistan natuurlijk nog lang niet is beëindigd, en wij zullen nog decennialang een opbouwrelatie hebben met dat land.”
Van Dam (PvdA):
“Onduidelijkheid was en is niet nodig, want op 30 november 2007 besloot het kabinet: wij blijven nog twee jaar in Uruzgan, maar ook niet langer dan twee jaar.
Vanaf 1 augustus 2010 gaat Nederland zich terugtrekken en op 1 december is de terugtrekking voltooid. Daar was geen woord Spaans bij. Dat was een duidelijke afspraak met de Tweede Kamer, met de NAVO en met de Nederlandse bevolking. Voor mij geldt dan: afspraak is afspraak. Ondanks alle onduidelijkheid die de afgelopen dagen is gecreëerd, hoop ik dat dit ook geldt voor het kabinet. Misschien kan de premier in dit debat de inhoud van de afspraak nogmaals bevestigen en duidelijk maken dat Nederland inderdaad weggaat uit Uruzgan. Ik zeg er iets bij: je gaat natuurlijk niet weg uit Uruzgan om korte tijd later toch weer militairen naar Uruzgan te sturen. Je gaat ook niet weg om dan ergens anders in Afghanistan vergelijkbaar werk te doen. Wij hebben niet voor niets afgesproken dat de missie eind 2010 eindigt. Wij hebben dat afgesproken omdat wij militair niet langer konden blijven en omdat wij politiek niet langer wilden blijven. Wij vonden en vinden dat wij na vier jaar uitvoeren van een superzware missie ons steentje wel hebben bijgedragen.”

Balkenende:
“Wij hebben toen een duidelijk besluit genomen. Nederland is nu militaire lead nation in Uruzgan. De missie houdt op in augustus 2010. De Task Force Uruzgan is per 1 december van dat jaar vertrokken.”

van Dam versus Balkenende:
“De heer Van Dam (PvdA): Dat betekent dat ik elke uitspraak, destijds gedaan door bewindslieden in het debat van 18 december, geldig zijn, ook vandaag de dag?
Minister Balkenende: Wij hebben het toen gehad over de Task Force Uruzgan en wanneer die zou worden beëindigd. Dat besluit staat volledig.
De heer Van Dam (PvdA): Dan leg ik de ministerpresident graag het volgende citaat van de minister van Buitenlandse Zaken uit het debat van 18 december voor. Aangezien hij net heeft gezegd dat dit geldt, hoop ik dat hij mij kan uitleggen welke betekenis dat vandaag heeft.
De minister van Buitenlandse Zaken zegt in dat debat: ‘Ik zeg hier klip-en-klaar – u hoort het hem zeggen – dat Nederland na augustus 2010 geen bijdrage zal leveren aan de NAVO Task Force Uruzgan. Het zal evenmin een bijdrage leveren aan de ISAF-missie in Uruzgan als daar na december 2010 een force generation process voor noodzakelijk is.’
Minister Balkenende: Wij hebben het gehad over het besluit. Eén en andermaal is gezegd wat TFU betekent. Dat is een. Dat is het formele besluit dat aan de orde is geweest. Dat herhaal ik hier.
De heer Van Dam (PvdA): Heb ik de minister-president goed begrepen dat het kabinetsstandpunt, zoals dat is geformuleerd in november en in december 2007, onverkort staat?
Minister Balkenende: Ja.
De heer Van Dam (PvdA): Dat betekent dus dat elke uitspraak die door de bewindslieden in het debat van 18 december is gedaan, ook vandaag de dag geldig is?
Minister Balkenende: Ja, wij hebben het toen gehad over wanneer de Task Force Uruzgan zal worden beëindigd. Dat besluit staat volledig.
De heer Van Dam (PvdA): Dan leg ik de ministerpresident graag het volgende citaat voor van de minister van Buitenlandse Zaken in het debat van 18 december. Aangezien de minister-president net heeft gezegd dat dit geldt, hoop ik dat hij mij kan uitleggen welke betekenis dat vandaag heeft. De minister van Buitenlandse Zaken zei in dat debat: Ik zeg hier klip-en-klaar – de ministerpresident hoort hem dat zo zeggen – dat Nederland na augustus 2010 geen bijdrage zal leveren aan de NAVO Task Force Uruzgan. Het zal evenmin een bijdrage leveren aan de ISAF-missie in Uruzgan als daar na december 2010 een Force Generation Process voor noodzakelijk is.
Minister Balkenende: Een- en andermaal is gezegd dat wij het hebben gehad over wat TFU betekent. Dat is ook het formele besluit dat aan de orde is geweest en dat herhaal ik hier. Ten aanzien van andere activiteiten heb ik steeds aangegeven dat wij dat nu niet kunnen zeggen en dat wij dat in zorgvuldigheid willen doen. Ik loop daar ook niet op vooruit. Ik wil niet speculeren.”

Verhagen:
“De minister-president heeft al duidelijk gesteld: Nederland beëindigt zijn leidende rol in Uruzgan in augustus 2010. Dat is duidelijk. Dit heeft de regering steeds gezegd tegen de Kamer, maar ook tegen onze bondgenoten. Dat ontslaat de Nederlandse regering niet van de plicht en de verantwoordelijkheid om na te denken over de situatie in Afghanistan”
“Dat betekent dat de leidende rol van Nederland in Uruzgan ophoudt te bestaan op 1 augustus 2010 en dat de laatste militair van Task Force Uruzgan derhalve vertrekt tot december 2010.”

van Middelkoop:
“De Task Force Uruzgan stopt in 2010 maar de Nederlandse bijdrage in Afghanistan is breder. En de Kamer kan dat weten. Wij zijn militair vertegenwoordigd in diverse hoofdkwartieren en wij leveren een bijdrage met F-16’s en helikopters. Wij leveren ook commando’s en specialisten van de mariniers aan de speciale eenheden van ISAF en wij hebben mensen ingezet om het Afghaanse leger en de Afghaanse politie te trainen. Over deze en andere onderdelen die niet tot de TFU behoren maar die er stuk voor stuk ook toe doen, zal de regering te zijner tijd een zelfstandig besluit nemen.”

(Dat u maar weet dat we meer doen, maar dat daar nooit een debat over is geweest)

Voordewind (CU):
“Daarin staat uitdrukkelijk de wens van de fracties van de Partij van de Arbeid en de ChristenUnie. Ik hoop dat de regering, mede dankzij haar steun, zich aan haar eigen woord houdt, namelijk dat er na 2010 geen nieuwe missie in Uruzgan zal plaatsvinden.”

Balkenende:
“De heer Pechtold heeft nogmaals een pleidooi gehouden voor snelle duidelijkheid. Dat brengt mij automatisch bij de motie van de heer Van der Staaij, waarin de regering wordt verzocht om vóór 1 maart 2010 de Kamer in te lichten over de uitkomst van de kabinetsbespreking over de wijze waarop de Nederlandse betrokkenheid in Afghanistan na 2010 gestalte zal krijgen. Ik heb in dit debat aangegeven dat ik mij niet wil vastbinden aan een datum. Dat zeg ik ook hierover,”

6 oktober 2009: Stemmingen over moties n.a.v. voorgaand debat
Motie van der Staaij aangenomen (voor 1 maart besluit, PvdA was tegen deze motie)
Motie Voordewind/vanDam aangenomen (CDA, D66 en SGP tegen):
“spreekt uit dat het kabinet dient vast te houden aan het eerder genomen besluit om alle Nederlandse militairen terug te trekken uit Uruzgan voor 1 december 2010; spreekt tevens uit dat dit besluit, alsmede de overwegingen die aan het besluit tot verlenging vooraf gingen, als achtergrond hadden dat Nederland na 2010 geen nieuwe missie in Uruzgan op zich zal nemen; ”

19 november 2009: Debat in de Tweede Kamer
Verhagen:
“Enkele sprekers hebben de verwachting uitgesproken dat de VS Nederland zullen vragen om extra troepen of langer te blijven dan het huidige mandaat. De artikel 100-brief is helder. Nederland zal zijn leidende rol in Uruzgan in 2010 beëindigen.”
“Nederland beëindigt de Task Force Uruzgan in augustus 2010 en in ieder geval in december 2010. Ik vind het een beetje flauw om wederom over uitspraken van collega Van Middelkoop te beginnen nu wij er al over gesproken hebben. We hebben ondertussen al een discussie gehad over zijn «onhandige» uitspraken. Een andere vraag is of Nederland bereid is om iets te doen na 2010. Er zullen ongetwijfeld verzoeken komen om uitbreiding of langer blijven, maar de brief is de brief en daarin staat het standpunt van de regering.”

Pechtold versus Verhagen:
“De heer Pechtold (D66): Ik ben bang dat deze samenvatting te kort door de bocht is. U moet goed letten op de formulering van de minister. Hij zegt dat de missie voorbij is; hij zegt niet dat de troepen weg zijn.
Minister Verhagen: Ik heb gezegd dat de Task Force Uruzgan in 2010 wordt beëindigd. De brief is buitengewoon helder op dit punt en daar houden wij ons aan.”

Van Middelkoop en voorzitter:
“Van Middelkoop….. Als mevrouw Eijsink echter graag wil dat ik op een andere manier nog eens herhaal dat het echt afgelopen is in Uruzgan in deze omvang na 2010 en dat Nederland na 2010 geen lead nation in Afghanistan meer zal zijn, dan kan ik zeggen dat dit uiteraard het geval is.
De voorzitter: De minister heeft samen met zijn collega’s schriftelijke Kamervragen beantwoord. In deze antwoorden staat duidelijk dat het eind 2010 gedaan is met de Nederlandse militaire inzet in Uruzgan. Dat heeft de minister zelf geschreven. Dat is het antwoord. Dat heeft niets met lead nation of geen lead nation te maken. Nederland is in militaire zin eind 2010 vertrokken uit Uruzgan.
Minister Van Middelkoop: Als de voorzitter daarbij wil horen dat Nederland bijvoorbeeld als juniorpartner niet in Uruzgan zou willen blijven, dan is dat hierbij inbegrepen.
De voorzitter: Bij dezen is daarover dus helderheid geschapen. Laten wij het allemaal letterlijk opschrijven.
Minister Van Middelkoop: Ja, TFU = weg. Dat is wellicht het beste mantra; Task Force Uruzgan = weg in 2010. Deze lijn houden wij er de komende jaren in.”

4 februari 2010: Brief NAVO
Blijf in Uruzgan, maar met minder mensen en niet als “lead” nation.

10 februari 2010: Eerste reactie kabinet (echo)
 
 
Voor een analyse van uitspraken van Balkenende (vooral buiten de kamer en de ministerraad), zie hier. Daar komt ook het plaatje vandaan.