Chinese censuurmuur blijft overeind

There will be no restrictions on media reporting and movement of journalists up to and including the Olympic Games [and hosting the games] will help the development of human rights.

In 2001 deed het Chinese comité dat de Spelen had binnengehaald bovenstaande belofte. Nu, iets meer dan een week voor het begin van de Spelen kijken we hoeveel er terecht gekomen is van deze toezeggingen.

Binnenlandse situatie
Laten we eerst kort een blik werpen op de binnenlandse situatie. Elk struikelblok voor de buitenlandse media zal voor de binnenlandse journalisten immers nog vele malen erger zijn. Daarover kunnen we kort zijn: er verandert niets. Bijvoorbeeld, de afgelopen drie jaar lijkt op het gebied van vastzittende journalisten niets veranderd te zijn. Er blijven zo rond de dertig journalisten vastzitten, merendeels wegens (minieme) kritiek op het systeem. Recentelijk nog werd Yang Chunlin voor vijf jaar in het gevang gegooid omdat hij een petitie startte met de titel “we willen mensenrechten, geen Olympische Spelen” en moet Hu Jia drie en een half jaar zitten voor een getuigenis voor het Europees Parlement en het verspreiden van een brief waarin hij de wereld vroeg zich tijdens de spelen te concentreren op mensenrechten. Van het binnenlandse front geen nieuws, dus daar hoeven we niet al teveel verbeteringen van te verwachten.

Televisie
Dan moeten we onze hoop maar vestigen op de buitenlandse media. Maar wat hopen we dan precies, dat wij kunnen zien wat er gebeurt of dat de Chinezen kunnen zien wat er gebeurt? Waarschijnlijk beide, maar de invloed van de buitenlandse media op de gemiddelde Chinees zal miniem zijn, aangezien ze er geen letter van begrijpen. Hetgeen de Chinezen zullen zien zal strak geregisseerd worden door de speciaal hiervoor opgerichte organisatie “Beijing Olympic Broadcasting“, een Chinees bedrijf dat alle beelden in handen zal hebben. Ook de rest van de wereld krijgt deze beelden en moet het daarmee doen. De BBC heeft echter al aangegeven bij sommige evenementen zelf nog een camera te plaatsen om eventuele opgelegde regiebeslissingen te kunnen omzeilen. Maar de gewone Chinees heeft dat voordeel dus niet, waardoor de oude media niets zullen bijdragen aan meer vrijheid voor het Chinese volk.

Internet to the rescue?
Op het internet is er duidelijk wél verbetering opgetreden. Maar ook hier mag het geen verbazing wekken dat de online (nieuws)media die de afgelopen tijd wél weer zijn toegelaten bijna allen Engelstalig waren. Relatief veilig voor de overheid, dus. Zo verscheen in maart vanuit het niets de Engelstalige nieuwssite van de BBC weer op het Chinese internet, na bijna 10 jaar afwezigheid wegens ’technische problemen’. De Chinese versie van de site bleef echter veilig achter de Chinese Vuurmuur. Een uitzondering daarop is de China Times, die ook recentelijk werd vrijgegeven. Echter deze krant is gelieerd aan de politieke partijen die een samengaan met China voorstaan, iets wat de site potentieel minder gevaarlijk maakt.

Tegenover deze (waarschijnlijk tijdelijke) kleine stapjes in de goede richting staan weer wat andere maatregelen, zoals strengere voorwaarden voor een visa, die het journalisten misschien wel moeilijker maakt het land binnen te komen en het verbieden van filmen op het Plein van de Hemelse Vrede. Vooral dat laatste illustreert goed hoe China zich houdt aan de in 2001 gedane belofte.

Een lijst met gebroken beloftes is te vinden op de site van Amnesty International, uiteraard nog steeds geblokkeerd in China. Het IOC heeft al beloofd een – totaal onzinnig, want wat ga je er tegen doen – onderzoek in te stellen naar de soortgelijke klachten die de inmiddels al aanwezige journalisten hebben.

Het lijkt er dus op dat China haar beloftes niet wil waarmaken, en het IOC kan er niets meer tegen doen. Maar er is wat mij betreft nog een puntje van hoop. En die hoop heet YouTube. De afgelopen maanden is de site meermalen geblokkeerd en weer vrijgegeven, de laatste keer nog op 19 juni van dit jaar. Voor YouTube hoef je geen Engels te begrijpen, en beelden van welk incident dan ook zullen zich razendsnel verspreiden en kunnen zo toch nog heel veel Chinezen bereiken. Totdat de Chinese overheid de site weer blokkeert, iets wat zeker gebeurt mocht er iets voorvallen.

Of de Amerikaanse nieuwszenders de beelden laten verwijderen wegens copyrightschendingen, natuurlijk…