CEO-bonussen Amerikaanse energiebedrijven verhinderen energietransitie

In het rapport Executive Excess 2015: Money to Burn onderzoekt het Institute for Policy Studies het beloningsbeleid van de dertig grootste Amerikaanse olie-, gas- en steenkoolbedrijven. In het rapport worden verschillende blokkades in het beloningsbeleid genoemd voor de transitie naar een duurzame energievoorziening.

Aandelen en optiebeloning

CEO’s van de grote energiebedrijven krijgen hun beloning voor een groot deel uitbetaald in aandelen en opties. Waarbij de tijdshorizon voor verzilvering 3 tot 5 jaar bedraagt. Een termijn die te kort is om de negatieve effecten van klimaatverandering in de waarde van aandelen en opties terug te zien. Bovendien mogen CEO’s optie- en aandelenpakketten vaak eerder verzilveren als er sprake is van ontslag. Zo werd de executive vice-president van Alpha Natural Resources in september 2014 gedwongen met pensioen te gaan. Waarna hij ruim $ 1,5 miljoen meekreeg, waarvan bijna $ 300.000 aan aandelenbeloningen die hij pas in 2012 en 2013 had ontvangen. Inmiddels heeft Alpha Natural Resources minder dan een jaar later faillissement aangevraagd.

De kosten voor aandelen- en optiebeloningen zijn voor bedrijven in de VS aftrekbaar van de winst, zolang het om ‘performance’ beloningen gaat.

Inkoop eigen aandelen

De korte tijdshorizon voor de beloning in aandelen en opties stimuleert acties die op korte termijn de aandelenkoers verhogen. Bijvoorbeeld het inkopen van eigen aandelen in plaats van te investeren in de transitie naar duurzame energie. ExxonMobil kocht in 2014 voor $13,2 miljard aan aandelen terug. Ondanks deze inkoop daalde het rendement voor aandeelhouders met 6% en daalde de beurskoers van ExxonMobil. Dat er sprake is van een ondergewaardeerd aandeel, zoals de top van ExxonMobil beweert is dus lastig vol te houden.

Cash bonus

Veel topmannen van kolenbedrijven hebben hun bestaande aandelenbeloningen verzilverd voor de crash van de aandelenkoers. Zo verzilverde de top van het inmiddels failliete Alpha Natural Resources tussen 2008 en 2011 ruim $33 miljoen aan aandelenopties. Een andere manier waarmee de bedrijfstop de impact van dalende beurskoersen beperkt is door een groter deel van de bonussen cash uit te betalen of door de hoeveelheid aandelenopties enorm te vergroten. Deze laatste truc werd ook door banken gebruikt tijdens de bankencrisis en zorgt ervoor dat de bedrijfstop extreem kan profiteren van kleine stijgingen van de beurskoers.

Volgens de opstellers van het rapport wordt de rekening ondertussen naar de belastingbetaler verlegd. Door de neergang van de kolenindustrie zullen belastingbetalers opdraaien voor de kosten van pensioen en gezondheidszorg van mijnwerkers. Belastingbetalers draaien mogelijk ook op voor de saneringskosten van gebieden rond kolenmijnen.

Bonus op vergroten reserves

Een aantal grote Amerikaanse bedrijven hebben het verminderen van CO2-emissie opgenomen in de beloningsstructuur voor de bedrijfstop. Maar de top 30 beursgenoteerde conventionele energiebedrijven heeft dit tot nu toe geweigerd. Geen van deze bedrijven heeft een stimulans voor de overgang naar duurzame energie in zijn beloningsstructuur opgenomen. De energiebedrijven belonen het management zelfs voor een uitbreiding van de fossiele energie reserves. Terwijl de 2 graden Celsius doelstelling enkel haalbaar is als het grootste deel van de gekende fossiele energiereserves in de grond blijft.

In het onderzoek is niet gekeken naar de Europese energiebedrijven, zoals Shell en BP.

Tip via Jan Willem Dijk