CDA schreef best een prima programma

Het verkiezingsprogramma van het CDA heeft “Iedereen” als titel. Het is een van de weinige negatieve opmerkingen, die te maken vallen bij het programma van het CDA. 

Het is moeilijk een uiting van het CDA zonder vooroordeel te bekijken. Onmiddellijk zien we het massale congres van het CDA voor ons en de 60 seconden speeches tegen en voor de gedoogconstructie met de PVV. Ik schreef hier eerder over de erosie van de kwetsbare democratie en de zware verantwoordelijkkheid van het CDA daarvoor. Dat mondde uit in mijn verzuchting: “Waar is Ab Klink nu we hem echt nodig hebben?” Maar Klink is echt weg, het moet nu met Ruth Peetoom.

Haar regime valt alleszins mee. Natuurlijk: politiek gaat over keuzen maken en het verdedigen daarvan. Dat is niet het sterkste punt van het CDA. Dus de openingszin “Het gaat om iedereen”  zou een puntje sterker kunnen. Maar verder is de tekst van het programma behoorlijk helder, compact en leesbaar geschreven en er staat ook nog iets. De lengte is met 40 pagina’s kort te noemen.

De inleiding van twee pagina’s is wervende tekst; “het gaat om de toekomst van onze kinderen, we komen sterker uit de crisis, we vallen terug op onze diepste wortels, naastenliefde en persoonlijke verantwoordelijkheid. De groei moet duurzaam en innovatief zijn, de overheid slagvaardig. We kiezen voor het nieuwe midden. Voor samen. Voor mensen zelf. Voor iedereen”.

Deze inhoudelijke inleiding is niet getekend, maar meldt slechts “Den Haag, mei 2012”; Peetoom en haar partijbestuur willen toch wel verantwoordelijkheid dragen voor de inhoud? Het klinkt plageriger dan ik bedoel, omdat die inhoud helemaal niet slecht is. Ik zou een ondertekening door de partijvoorzitter en de voorzitter van de programmacommissie verwachten.

De weg uit de crisis wordt geschetst in 10 punten, het programma kent acht hoofdstukken:

Identiteit en pluriformiteit, Via Europa in de wereld, Duurzame dynamiek, Kennis maakt het verschil, Waardevolle gezondheid, Maatwerk in soldariteit, Degelijke financieën, Slagvaardige overheid.

Sterker uit de crisis komen we door te streven naar een begrotingsevenwicht in 2017 (daar is met PvdA en D66 uit te komen), eerherstel voor vakmanschap en ontwikkeling naar een groene economie, slimmer werken bij de overheid en een verkleining van het Nederlandse overheidsapparaat door eenvoudiger regels, hervormingen door nationale accoorden te sluiten.

Alle programma’s hebben het risico van gebrek aan samenhang en wezenloze lijsten van wensen. Een uitzondering is mogelijk dat van de PVV, maar dat komt minder breed gedragen tot stand. Ook het CDA ontkomt niet aan dat los-zand-risico. Ik geef een voorbeeld:

–          De EU beperkt zich tot de kerntaken. (2.3.)

–          De EMU moet worden voltooid. (2.5.)

–          De aanpak van de crisis vergt een sterkere coordinatie. (2.6.)

Het lijken mij goede punten, maar ze wringen wel met elkaar, of zijn ronduit strijdig.

Die dingen doen zich vaker voor: punt 2.33 verklaart zich voorstander van een tweestaten oplossing voor het conflict tussen Israel en de Palestijnen, maar ik heb niet erg begrepen dat de regering waar het CDA aan deelnam dat ten volle nastreefde. Het CDA is ook voor een veelzijdig inzetbare en slagvaardige strijdmacht en die moet ook ingezet worden tegen terrorisme en piraterij. Maar kan dat allemaal, gezien de bezuinigingen?

Het verwijt dat ik de andere partijen maakte, was: hoe krijg je de veranderingen die je wilt in een samenhangende benadering dichterbij? Schets daarvan eens een beeld. Dat gebeurt eigenlijk niet. In het hoofdstuk over onderwijs komt het CDA niettemin in de buurt. Men wil een nationaal onderwijsaccoord, waarin “nieuwe bestuurlijke verhoudingen tussen overheid en onderwijs worden vastgelegd” (4.4.)… “Scholen krijgen hierin meer ruimte om eigen keuzes te maken, meer ruimte om te experimenteren”. (4.8.) “Onderwijs is kleinschalig georganiseerd”. (4.9.) Dit is schetsmatig, maar het boeit wel: heel voorzichtig wordt hier een serieuze hervorming geschetst.

Dat zou ook in de zorg moeten. “De langdurige zorg financieren we persoonsvolgend. Het PGB blijft op die manier bestaan”…(5.8.) “Zorgverzekeraars zijn de regisseurs van verdergaande spreiding en concentratie van zorg”. (5.16.) Dan volgt een opmerking over niet vergoeden wanneer verzekerden naar een niet gecontracteerde zorgaanbieder gaan. Moet ik daaruit lezen dat het PGB wordt gered? Het lijkt mij dat een groter beroep op de mantelzorg wordt bepleit zonder dat daarvoor een vergoeding plaatsvindt. Daarmee is het emanciperende effect van het PGB verdwenen, lijkt me. Ook de tekst over de arbeidsmarkt heeft dit soort problemen: de suggestie van ingrijpende vernieuwingen, maar hoe het hervormingsproces precies wordt geregeld, is niet zo gemakkelijk te doorzien.

Onder degelijke financien, lezen we:

–          Een rechtvaardiger systeem van inkomstenbelasting door vlaktaks en soldidariteitsheffing;

–          Een nationale woonpacificatie (afbouw schulden en meer beweging op de woonmarkt);

–          Een einde aan de bonuscultuur bij de banken;

–          Een vergroting van het investeringsaandeel van de pensioenfondsen in Nederland.

Dat lijkt me allemaal prima.

En wat wordt beweerd over de woningmarkt? Daarvoor heb ik altijd bijzondere aandacht. Er moeten goede afspraken komen over huur en koop. Het springende punt staat in 7.13.: “Een evenwichtige verhouding tussen huurprijs, economische waarde en woonkwaliteit is een vereiste. Woningcorporaties krijgen meer mogelijkheden om te investeren in combinaties van wonen en zorg en huurwoningen voor de middengroepen. Zij krijgen meer ruimte om huurprijzen vast te stellen op basis van de werkelijke huurwaarde van woningen, mits zij gezinnen met een laag inkomen dan ook een korting op de huur geven. We willen dat via een convenant afspreken.”

Dat is een verrassende hervorming! Ik lees: het nationale huurbeleid, de nationale huurbescherming wordt afgeschaft, de huurtoeslag ook. Lokaal mogen corporaties hun huren bepalen mits zij zorgen voor huisvesting van de laagste inkomens. Mijn denkbeelden over de hervorming in de sociale huursector gaan in dezelfde richting. Je moet een beetje vertrouwen hebben in de woningcorporatie en die is door de Vestia-affaire nogal ondermijnd. Maar ik vind het een goede richting.

Het slothoofdstuk gaat over een slagvaardige overheid. Maar waarom is slagvaardig waardevol? Een overheid moet aanwezig zijn, ordenen, rechtvaardig zijn, grondrechten waarborgen, maatschappelijk verkeer ordenen. Dat moet wel een beetje in het goede tempo, maar slagvaardig? De krijgsmacht moet slagvaardig zijn, maar de overheid?

De oplettende lezer begrijpt mijn aarzeling: ik ben niet van het CDA, steeds als ik iets verstandigs lees, zie ik de gezichten van Bleker en Verhagen voor me, die met Macchiavelli-teksten de morele onzindelijkheden van de PVV pogen te verdoezelen. Het CDA is ernstig beschadigd in zijn politieke profiel, zoals Ab Klink en vele anderen hebben voorzien toen zij waarschuwden tegen de gedoogconstructie met de VVD en de PVV.

Maar voor de vormgeving van ons maatschappelijk middenveld is ook een klein CDA een nuttige politieke groepering. Natuurlijk: “ze” hebben besloten dat hun toekomst in het ‘nieuwe’, het ‘radicale’ midden zou liggen. Maar tegen je zelf opnieuw uitvinden valt helemaal niets in te brengen.

Foto flickr cc webted

Reacties (15)

#1 cor mol

Wat is er rechtvaardig aan de vlaktax, de hobbyhorse van het CDA en de VVD? Als we niet oppassen wordt dit er straks weer gedachteloos doorgejast bij de onderhandelingen. We moeten eindelijk een staatssecretaris op Financiën krijgen, die niet op zijn handen zit maar de voorstellen van de studiecommissie belastingstelsel uitwerkt.

Raymond Gradus, Roel Beetsma, Lans Bovenberg, Koen Caminada, Elbert Dijkgraaf, Sylvester Eijffinger, “Elke Nederlander gebaat bij sociale vlaktaks”, http://www.mejudice.nl, 24 januari 2012.
En de kritiek van Bas Jacobs:
Bas Jacobs, “Vlaktaks is politiek, geen economie”, http://www.mejudice.nl, 25 januari 2012
En op een eerdere VVD versie:
Bas Jacobs : ’ Vlaktaks VVD is verkapte enivellering’ http://people.few.eur.nl/bjacobs/fd12022005.pdf

Tot slot studiecommissie belastingstelsel (pg 9)
“Binnen het huidige stelsel kan al veel worden verbeterd
De laatste jaren is er veel gesproken over mogelijke grote stelselwijzigingen als een vlaktaks, …etc…… Doel van deze wijzigingen is een efficiënter en eenvoudiger belastingstelsel. Deze stelselwijzigingen zijn niet nodig en werken vaak juist contraproductief:
Bij een gelijke inkomensverdeling zal het huidige stelsel van inkomstenbelasting met meerdere tarieven altijd efficiënter zijn dan een vlaktaks, doordat het beter in kan werken op het verschil in inkomenselasticiteiten. Voor een vereenvoudiging via grondslagverbreding is geen vlaktaks nodig. Deze grondslagverbreding kan ook worden toegepast onder het huidige stelsel, waardoor eenzelfde vereenvoudiging is te bereiken.’

  • Volgende discussie
#1.1 Martijn - Reactie op #1

Daar komt dan nog bij dat als je het even los ziet van de moraal het economisch vrijwel altijd goed is zoveel mogelijk geld van de rijken af te pakken en aan de armen te geven. Rijke mensen beleggen of investeren in het buitenland, allemaal dingen die weinig banen opleveren. De lapzwanzige bijstandtrekker die het zuur verdiende belastinggeld van een miljonair besteed in de coffeeshop of aan halveliterblikken bier creëert meer werkgelegenheid.

Je moet er wel rekening mee houden dat hogere tarieven leiden tot meer belastingontduiking en ook een beetje tot minder hard werken van de rijken (hoewel dat een klein effect is), maar dan nog kom je theoretisch uit op optimale toptarieven van rond de 70% (als ik het goed onthouden heb.)

#2 Bismarck

Belastingen vereenvoudig je niet met een vlaktaks, die vereenvoudig je door het aantal aftrekposten te verminderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Willy - Reactie op #2

Die twee dingen hangen wel met elkaar samen in de visie van het CDA. Nu hebben we progressieve belastingtarieven en aftrekmogelijkheden die progressief toenemen. Per saldo is het belastingpercentage daardoor nu op een ingewikkelde manier vrijwel vlak.
Als je zowel de aftrekmogelijkheden schrapt en tegelijk een vlaktax invoert, vereenvoudig je het systeem terwijl je de belastingen voor de meeste mensen ongeveer gelijk houdt.
Er zijn natuurlijk ook andere keuzes te maken, die nivellerend of juist denivellerend uitpakken.

#3 servetius

Ik ben vergeten wanneer KVP, CHU en AR uit arren moede samengingen.
Fusies zijn eigenlijk altijd zwakteboden.
De teruggang van het stemmen op christelijke partijen stopte alleen in de periode Den Agt.
Daarna ging het verder bergafwaarts.
Vrijwel alleen ouderen stemmen CDA, en die gaan dood.
Elke vier jaar verdwijnen er zetels door overlijden.
Toen kwam Verhagen, die meende met de duivel in zee te moeten gaan.
De doodsklap, vele CDA’ers zijn toch fatsoenlijke mensen.
Een integer en verstandig man als Ab Klink werd aan de kant gezet.
40 pagina’s tekst zullen, verwacht ik, weinig uithalen.
Het CDA is nog niet helemaal weg, maar als partij die in belangrijke mate Nederland bestuurde, regentesk, is het over.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 Benach - Reactie op #3

En ik maar denken dat het CDA in 2002 een verkiezingswinst behaalde van 14 zetels oftewel ongeveer 50% meer stemmers op ze. die hebben ze nota bene ruwweg tot 2010 kunnen vasthouden.

Nee Servetius, het CDA is niet ontstaan doordat in 1977 men uit arren moede ging samenwerken. Al vanaf 1967 werd over samenwerking openlijk gesproken. De verschillen tussen CHU, ARP en KVP waren gewoonweg te klein na de verzuiling om nog aan de kiezer te kunnen duidelijk maken dat er drie democraisch christelijke partijen waren in het centrum van het politieke spectrum.
Echter, zelfs voordat het CDA officieel werd opgericht in 1980 hebben die drie partijen al meer dan vaak met elkaar samengewerkt.

De doodsklap, vele CDA’ers zijn toch fatsoenlijke mensen.
Natuurlijk, daarom hebben ze een premier geleverd die bij de SS gezeten heeft (oei, niet de Waffen SS maar de Germaansche SS. Nee dat is minder erg), vinden ze dat tot levenslang veroordeelde oorlgsmisdadigers maar gratie moeten krijgen. Gaan een blokje om fietsen als uitleveringsverzoeken voor oorlogsmisdadigers moeten worden getekend. En dan heb ik het nog alleen over de jaren ’70.

#3.2 Prediker - Reactie op #3.1

Dries van Agt mag dan volgens eigen zeggen wel een heuse ariër zijn geweest, maar bij de SS heeft hij voor zover ik weet toch niet gezeten. Ware het wel zo geweest, dan had prof. dr. Lou de Jong, alias het nationaal geweten, dat wel luid kenbaar gemaakt.

Wim Aantjes, de enige CDA-prominent waarvan bij mijn weten – in 1978 – naar buiten kwam dat hij bij de SS had gezeten (de Germaanse SS, verduidelijkte Aantjes later, om alsnog aan de Arbeitseinzats te ontkomen), is echter nooit premier geworden.

Jammer wel, want Aantjes had, ondanks zijn misstap aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, het hart op de goede plaats.

#3.3 Benach - Reactie op #3.2

Prediker: Het had in het geval van Wim Aantjes bijzonder weinig gescheeld of Wim Aantjes was premier van Nederland geweest. Immers, nummer 1 van de grootste (Christen-Democratische) partij van Nederland. Want het is in de Nederlandse geschiedenis van na 1918 (algemeen kiesrecht) maar 1 keer voorgekomen dat de leider van de grootste partij niet ook de premier leverde, die dan op no. 1 stond.

Oh ja, als we dan toch gaan praten over WO2 en het CDA, en zijn voorgangers: Joseph Luns wist het ook nog te schoppen tot Secretaris van de NAVO terwijl hij vrijwillig lid was geweest van de NSB. Maar ja, zal ook wel een jeugdzonde zijn geweest, he Prediker?

#3.4 Prediker - Reactie op #3.3

@11; Dit is een beetje als aanvoeren dat een of andere Oostenrijkse atleet met een SS-verleden Olympisch Kampioen is geweest, terwijl iedereen weet dat hij voortijdig gediskwalificeerd werd vanwege dopinggebruik. En als je dan op je blunder gewezen wordt, achteraf mauwen dat hij de favoriet was en het toch immers ‘bijna’ was geworden, en dat dat toch zeker net zo goed is.

Niet dus. Je schreef in #4 immers niet dat het CDA ‘bijna’ een premier had geleverd die nog bij de SS had gezeten, maar dat het CDA daadwerkelijk een premier heeft geleverd die nog bij de SS heeft gezeten. En dat is gewoon een knoepert van een blunder.

Kun je wel over de zonden van Joseph Luns beginnen om die flater te proberen te maskeren, maar dat helpt je dus niks. Als we Willem Oltmans mogen geloven, was Luns een verschrikkelijke boef. Maar dat doet niks af aan het feit dat jij je met je bewering dat Aantjes premier is geweest, enorm vergaloppeert.

Valt me een beetje tegen, hoor, van iemand die zichzelf zo nadrukkelijk presenteert als geschiedeniskenner…

#4 roland

“voor iedereen” is een kenmerkende technokratische benadering, alsof er niets te kiezen valt en alleen maar “goed” bestuurd moet worden.
“nationaal onderwijsaccoord” een hervorming in welke richting dan wel?

Waarom de huren meer vrij moeten ontgaat mij, om de gevolgen van een (nieuwe) Vestia zaak dan gemakkelijker af te schuiven? Niet echt een keuze voor “iedereen”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Inkwith Barubador

Als de vlaktaks wordt ingevoerd, gaan politici gewoon weer verder met aftrekposten en uitzonderingen creeren, dat kunnen ze namelijk niet laten. Het is een manier om invloed op de samenleving te blijven uitoefenen.

Ondertussen is dan wel iedereen van modaal en lager meer kwijt aan belastingen. Nog meer subsidie voor de rijken dus, het begint steeds meer op Amerika te lijken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Tom van Doormaal

Moeilijk om de kritiek op de denkbeelden van het CDA te pareren: natuurlijk, vlaktaks is een hobby, maar de combinatie met een solidariteitsheffing ontstaat toch een kattenluikje voor een coalitie. Met de opmerking dat je moet versimpelen door aftrekposten te schrappen, ben ik het ook eens. Maar deden we dat niet al eens in de Oort operatie?
Ik wil maar zeggen: het gaat om de manier waarop je dingen realiseert, meer da om je goede bedoelingen. Vandaar ook mijn twijfels, de gladde praat van Verhagen en Bleker.
Maar het gaat mij wat ver om te zeggen dat het CDA is uitgestorven of dat het stervende is. Ook andere partijen hebben last van een hoog aandeel actieve bejaarden. En op sommige plekken zie je toch veel frisse jonkies opstaan, soms met denkbeelden, waarmee je wat zou kunnen veranderen. Het is wat vroeg om de partij geheel bij het grofvuil te zetten, al heeft die neiging mij ook veel besprongen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 Inca - Reactie op #6

De frisse jonkies moeten maken dat ze wegkomen – want het is wel duidelijk dat de niet-frisse mensen op dit moment het heft stevig in handen hebben. Mensen die zich niet interesseren voor principes (zelfs hun eigen uitgangspunten niet), niet voor argumenten, niet voor democratische besluitvorming, en vooral heel goed zijn in het zichzelf op leuke plekjes manouvreren.

Te vaak denken mensen dingen van binnenuit op te kunnen lossen – waarna even later blijkt dat ze of uitgerangeerd worden, of zelf meedoen. Ik kan alleen maar hopen dat de integere mensen die nu naar het CDA neigen het niet zover laten komen, en maken dat ze wegkomen.

We hebben gezien wat het CDA met de hun toevertrouwde beleidsterreinen heeft gedaan. Dat ze nu een programma schrijven dat zo tegengesteld is aan wat ze hebben uitgedragen onderstreept alleen de onbetrouwbaarheid.

#7 Benach

“Maar het gaat mij wat ver om te zeggen dat het CDA is uitgestorven of dat het stervende is. Ook andere partijen hebben last van een hoog aandeel actieve bejaarden. En op sommige plekken zie je toch veel frisse jonkies opstaan, soms met denkbeelden, waarmee je wat zou kunnen veranderen.”

Misschien toch maar eens terug naar de schoolbankjes voor een bijlesje statistiek Tom?
http://dnpp.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/jb-dnpp/jb87/zielonka.pdf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Benach

@12: Prediker, als je 9 van de 10 wedstrijden gewonnen hebt, ben je topfavoriet. Er zijn zelfs gevallen dat sportlui de eerste prijs wonnen omdat de kans dat ze zouden winnen zo overdonderend tov de kans zijn tegenstanders hem zouden inhalen. Ik meen dat Miguel Indurain op die manier de Tour de France eens vroegtijdig heeft gewonnen.

Dat ik dan het woordje “bijna” vergeet, vind ik dan zeer ondergeschikt aan zijn positie als topfavoriet voor een bepaalde publieke functie van Nederland, en wat voor een functie? Bovendien negeer je dan dat hij zijn hele verdere leven bewust gezwegen heeft over deze zwarte pagina in zijn leven en dat hij na die affaire meer dan eens probeerde wit te wassen. Nee Prediker, zo lust ik ze niet. Bovendien ben je niet iemand die zijn hart op de goede plaats heeft als je, naar zeggen van zijn klasgenoten, voor WO2 op de Lijnbaan in Rotterdam paradeert met een NSB-speldje.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie