Macht bankenlobby brokkelt verder af
De ooit zo sterke bankenlobby krijgt tegenwoordig nog maar weinig gedaan, zo lijkt het
In de VS vallen om de haverklap banken om. En daar is het geld van klanten wel een stuk beter verzekerd dan in Nederland. Als in Nederland een bank omvalt, is dat een gebeurtenis van formaat. In Amerika knippert nauwelijks iemand met zijn ogen. Op het hoogtepunt van de crisis, in 2010, vielen er 157 banken om. Vaak klein, soms middelgroot. De laatste twee jaren lijkt er meer rust te komen in de Amerikaanse financiële sector. Vorig jaar vielen konden ruim vijftig banken niet meer aan hun betalingsverplichtingen voldoen (zie kaart en grafiek beneden). De VS hebben een lange geschiedenis van bankfalen. Wellicht dat daardoor ook de consument beter beschermd is.
De ooit zo sterke bankenlobby krijgt tegenwoordig nog maar weinig gedaan, zo lijkt het
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Het nieuws dat Gerard van Olphen, kersvers topman van SNS Reaal, 550.000 euro per jaar gaat verdienen leidde tot de nodige verontwaardiging.
Toch is er een goede reden om deze man een dergelijk salaris aan te bieden. Niet omdat, zoals Mark Rutte beweerde, er voor minder geld geen goede mensen zijn te krijgen. Bewijs dat eerst maar eens, zou ik zeggen.
De werkelijke reden is dat Gerard van Olphen niet het idee mag krijgen dat hij onderbetaald wordt. Een recent experiment onder Zwitserse krantenbezorgers leidde immers tot de volgende conclusie:
Workers who perceive being underpaid at the base wage increase their performance if the hourly wage increases, while those who feel adequately paid or overpaid at the base wage do not change their performance.
Kortom: werknemers die menen dat ze een te laag (‘niet-marktconform’) salaris ontvangen, zijn ‘suboptimaal gemotiveerd’ – met alle gevolgen van dien. En we willen natuurlijk niet dat Gerard van Olphen, die miljoenen kan uitgeven alsof het monopolygeld is, zijn klus bij SNS gaat gebruiken om alvast bij een toekomstige, beterbetalende werkgever in het gevlei te komen.
Een topsalaris is in werkelijkheid niets anders dan een omkoopbedrag om alsjeblieft voorzichtig te zijn met de bezittingen van de werkgever.
COLUMN, RECENSIE - Bij Sargasso is er zo nu en dan ruimte voor optimisme. Het recente boek van journalist en optimist Michiel Bicker Caarten, ‘Het gaat geweldig’, kan hier ook eigenlijk niet onbesproken blijven.
Bicker Caarten’s stelling: als je gewoon naar de feiten kijkt, gaat het eigenlijk hartstikke goed met de wereld. Nog nooit was er zoveel democratie, nog nooit was er zo weinig oorlog en zo weinig ander geweld. De bevolkingsgroei zal afnemen, we zullen alle monden kunnen blijven voeden en alle auto’s kunnen blijven voltanken. En klimaatverandering lossen we uiteindelijk ook wel op. Bicker Caarten heeft veel cijfers bijeengesprokkeld, wat zijn boek tot een open, sympathiek dataverslag maakt. Maar soms laten zijn cijfers ook pessimistische conclusies toe.
De grote lijnen zien er hoopvol uit. In 1900 waren er slechts 25 (rammelende) democratieën, nu zijn het er rond de 120. Het aantal vrije landen schommelt rond de recordhoogte van 90, het percentage vrije burgers nam sinds 1980 toe van 36% naar 43%. Het aantal internationale conflicten lag in de jaren ’50 op gemiddeld zes per jaar, nu is dat gemiddeld één. Het gemiddeld aantal doden per conflict daalde van 20.000 naar 3000 per jaar. De wereld werd sowieso minder gewelddadig. En het aantal ondervoede mensen nam af van 13,7% in 1997 tot 12,4% nu.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
MINIMAX - Joris Luyendijk legde een aantal weken geleden in Tegenlicht uit dat veel van de moderne bankiers die hij bestudeerde voor zijn blog op The Guardian psychopaten zijn. Of autisten. Het ging over een bepaald type bankier. Het type dat geen idee heeft hoe mensen in elkaar zitten. Cijferfreaks die in andere tijden op de brandstapel geëindigd waren. En nu de dienst uitmaken. Revenge of the nerds.
Een wetenschapper liet zien dat sommige bankiers langere ringvingers dan middelvingers hebben. Of langere wijsvingers. Of ging dat niet over bankiers maar over autisten? De precieze reden van het fragment ontging mij. Maar de boodschap was duidelijk: de top van de financiële wereld bestond uit Patrick Batemannen. Ze praatten over miljoenen alsof het Monopoly-geld was. Totaal van de wereld losgezongen. In een ander programma had ik al gezien: hoe hoger de bonus, hoe groter de teleurstelling. Het is altijd te weinig. Probleem is ook dat er geen malus tegenover de bonus staat. Als je het slecht doet, wordt het geld dat je al hebt verdiend niet teruggepakt.
Een week eerder las ik in Trouw een interview met de Amerikaanse econome Deirdre McClosky. Zij noemde kapitalisme een vorm van liefde.
ACHTERGROND - Volgens tegenstanders is de Participatiewet van Jetta Klijnsma de ‘wet werken naar vermogen’ van oud-staatssecretaris Paul de Krom (VVD) in een nieuw jasje. Klijnsma was als Kamerlid nog tegenstander van de wet van de Krom. Wat gaat er allemaal veranderen met de nieuwe wet? Tijd voor de feiten.
Doel van de Participatiewet is mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk helpen. De wet brengt de Wajong, de bijstand en WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) bij elkaar en maakt het mogelijk voor mensen om onder het minimumloon te gaan werken. Mensen die volledig onder de Wajong vallen komen niet onder de Participatiewet. De wet moet nog worden uitgewerkt. Belangrijk punt uit de nieuwe wet is ‘loondispensatie’. Het ministerie van Sociale Zaken:
Voor iedereen die straks onder de Participatiewet valt geldt het systeem van de zogeheten loondispensatie. Dit betekent dat iemand onder voorwaarden onder het minimumloon aan de slag kan. Dat is altijd tijdelijk. Uiteindelijk moeten loon plus aanvullende uitkering samen even hoog zijn als het minimumloon. Ook op dit punt moet de nieuwe wet nog verder worden uitgewerkt.
Hoeveel mensen vallen onder de nieuwe wet?
Dat is lastig te zeggen, wat we kunnen doen is het aantal uitkeringen van de regelingen die onder de Participatiewet vallen noemen. Het is niet zo dat een uitkering gelijk staat aan een persoon, iemand kan en een Wajonguitkering ontvangen en werken onder weer een WSW-dienstverband.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Goede repo van PBS Newshour over de aanklacht tegen Standard & Poor’s. Die wordt ervan verdacht ratings van financiële producten te hebben aangepast. En nee, het is geen heksenjacht, want het Amerikaanse OM heeft interne emails en documentatie waaruit blijkt dat S&P wist dat ze rotzooi verkocht.
BRIEF - De Nederlandsche Bank faalt in haar missie op een schokbestendig financieel systeem toe te zien. En er lijkt weinig behoefte te zijn daar verbetering in te brengen.
Geacht bestuur van De Nederlandsche Bank,
Naast Fortis en ABN Amro ben ik als belastingbetaler inmiddels ook aandeelhouder van SNS. Dat heeft mij 217 euro gekost (3,7 mld euro/17mln inwoners). Via alle denkbare nieuwskanalen hebben de kenners en specialisten de afgelopen dagen hun uitleg van de situatie op me afgevuurd. Zij vertelden me waarom de nationalisatie wel of geen goed idee was. Deze brief is mijn destillatie uit al die feiten en meningen. Zie het als mijn duit in het zakje.
Vooropgesteld: ik heb geen financiële of economische achtergrond. Dat zie ik niet als noemenswaardig gebrek, want wie dat wel heeft, lijkt er net zo min iets van te begrijpen. Ik ben gewoon een burger die probeert te begrijpen waarom er alweer een bank moest worden genationaliseerd. Ik wilde uitzoeken waar het is misgegaan, maar vooral ook hoe we gaan voorkomen dat dit opnieuw gebeurt.
Even bij het begin beginnen. Het idee van marktwerking is dat bedrijven die hun zaken op orde hebben, door concurrentie komen bovendrijven. Met een slechte bedrijfsvoering – zoals bijvoorbeeld het nemen van irreëel grote risico’s – delf je op termijn altijd het onderspit. In een ideale markt tenminste. Want in een markt waarin je door de overheid wordt gered als het slecht gaat, verdwijnen de prikkels om zelf scherp te blijven. Het nemen van grote risico’s wordt niet meer afgestraft, dus waarom zou je ze niet nemen?
ANALYSE - De nationalisatie van SNS Reaal lijkt een gat in de begroting te slaan van 0,6 procent. Nieuwe bezuinigingen dreigen om binnen de Brusselse norm te blijven. De trucendoos is echter groot genoeg en niemand heeft er belang bij hem dicht te houden.
De zoetwatermatrozen aan het roer van het Nederlandse bankwezen zijn weer eens uitgegleden op het dek: sinds vrijdag is de belastingbetaler eigenaar van SNS. Dat kost direct 3,7 miljard euro, zei minister Jeroen Dijsselbloem er eerlijk bij. Daar komen ook nog eens een lening van 1,1 miljard en 5,0 miljard aan garanties bij. De logica van het huishoudboekje luidt dan dat er extra bezuinigd moet worden, maar dat is niet het geval. Laten we het even afpellen.
Eerst die lening en garanties. Voor de lening moet Nederland zelf geld lenen op de kapitaalmarkt. Dat gebeurt tegen een historisch lage rente. SNS zal een hogere rente moeten betalen aan de staat. Kortom, de lening aan SNS levert een plus op in het begrotingsboekje van Dijsselbloem.
Dan de garantie. Dat is een symbolisch bedrag. Dijsselbloem had ook tien miljard kunnen zeggen, of twintig, als het maar een absurd hoog getal is dat mensen met geld op de bank gerust stelt dat het daar veilig staat. Het voorkomen van een bank run was immers het doel van de nationalisering. Het zal nog een paar dagen nagelbijten zijn, maar eind volgende week is wel duidelijk of de kapitaaluitstroom uit SNS tot stand gebracht is.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.