ACHTERGROND - Wie beter wil presteren, gebruikt doping en niet alleen in de sport. Cognitieve enhancers zijn in opkomst. Het is nog volstrekt onduidelijk waar we precies mee te maken hebben en hoe we met deze vorm van ‘breindoping’ moeten omgaan.
Het World Economic Forum en tijdschrift Nature berichtten onlangs dat cognitieve enhancers in hun ogen een mogelijk risico voor de maatschappij zijn. Het gaat bijvoorbeeld om medicijnen die tegen psychische klachten zijn ontwikkeld, maar die ook gebruikt kunnen worden om cognitieve prestaties te verbeteren.
Een bekend voorbeeld is Ritalin dat niet alleen door ADHD-patiënten, maar ook steeds vaker door gezonde mensen wordt ingenomen om hun grenzen op werk- of studiegebied te verleggen.
Urinetest voor tentamens
Onder Amerikaanse studenten is het gebruik van Adderal (in de VS een veel voorgeschreven middel tegen ADHD, vergelijkbaar met Ritalin) populair. Misschien ook niet eens zo vreemd; met studieschulden oplopend tot tonnen, wil je natuurlijk wel het maximale uit je studie halen. Of eigenlijk dus: méér dan het maximale. Dit kan natuurlijk als valsspelen worden gezien. Er is inmiddels geopperd om urinetests in te voeren op universiteiten.
Met de plannen van het nieuwe kabinet lijkt Nederland ook die kant uit te gaan, wat ook in deze context dus zorgwekkend is. Hoewel het volgens een recent rapport op dit moment nog wel meevalt onder Nederlandse studenten.
Agressieve soldaten
Breindrugs zijn echter niet ongevaarlijk. Psychofarmaca richten zich doorgaans op een bepaald neurotransmittersysteem en daardoor zijn de effecten verre van specifiek. Modafinil bijvoorbeeld, is een medicijn tegen slaapstoornissen zoals narcolepsie. In verschillende landen gebruikt het leger het om soldaten en piloten langere missies vol te laten houden. Maar het middel zou ook invloed hebben op gedrag: de gebruiker wordt zó gedreven om zijn taak af te maken, dat elke verstoring hem mateloos irriteert, wat ook tot agressie kan leiden. Misschien niet zo’n handige bijwerking voor bewapende militairen.
Kennis over lange-termijneffecten van neuro-enhancers is er nog nauwelijks, maar is wel van groot belang, met name voor het nog ontwikkelende brein. Ook is misbruik niet moeilijk in te denken. Een crimineel aan modafinil bijvoorbeeld, die daardoor een achtervolging langer volhoudt dan de politie.
Ongelijkheid
Daarnaast is er een aantal ethische kwesties. Cognitieve enhancers zijn bijvoorbeeld kostbaar dus alleen beschikbaar voor de beter bedeelden. En net als in de wielrennerij verhoogt gebruik door de één de druk op anderen om mee doen om in de race te blijven. Een race met ongelijke kansen dus.
Behalve geld spelen ook moraal en vrijheid mee: degenen die beter presteren door enhancers maken de race ook oneerlijk voor anderen die uit principe liever op eigen kracht presteren, of misschien bang zijn voor de risico’s en bijwerkingen. En wat doe je bijvoorbeeld als ouder wanneer je kind als enige de verhoogde druk niet aankan? Wordt ouderen hun rustige oude dag niet ontnomen als van ze verwacht wordt langer optimale cognitieve capaciteiten te behouden?
Door deze ethische en gezondheidskwesties voorspelt Het World Economic Forum dan ook dat cognitive enancers verregaande maatschappelijke invloed zullen hebben de komende decennia, op het gebied van onderwijs, maatschappelijke ongelijkheid, exploitatie, en internationale wetgeving m.b.t. oorlogsvoering.
Visolie
Maar waar ligt de grens eigenlijk? Behalve pillen, zijn ook bijlessen voor een Cito-toets misschien cognitieve enhancers. Door de lessen zullen kinderen hoger scoren dan op basis van de standaard ontwikkeling en onderwijs. Zelf ben ik mijn eindexamens op dextro-energy en valeriaan doorgekomen (en een rekenmachine), en heb ik tijdens mijn zwangerschap braaf visolie geslikt om de hersentjes van mijn ongeboren kind in elk geval niet te benadelen. En is een thermos koffie om een nacht door te werken niet net zoiets als een pilletje Modafinil? Niet als je naar de bijwerkingen kijkt natuurlijk. Maar voor de principiëlen: het idee is hetzelfde.
Het verder ontwikkelen van psychofarmaca is natuurlijk van groot belang voor patiënten. Het is dan ook geen oplossing om dit proces te stoppen, als het al mogelijk zou zijn. Een vooraanstaand neuro-ethicus pleit ervoor om vooral niet te overspannen te reageren op de ontwikkelingen, en dat we ons moeten richten op veilig gebruik. Het advies van het WEF is ook niet voor niets juist dat de mogelijke dreiging van neuro-enhancers voor de (internationale) samenleving in de komende jaren zorgvuldig onderzocht moet worden. Helaas staan farmaceutische bedrijven niet in de rij om geld te schieten.
Meer vrije tijd?
En dan is het aan ons om zorg te dragen voor de morele kant. We zouden smartdrugs bijvoorbeeld met z’n allen kunnen gebruiken om hetzelfde werk in minder tijd te verrichten zodat we meer vrije tijd hebben. Maar dat lijkt me –helaas- geen waarschijnlijk scenario. In de praktijk zal de invulling voor iedereen anders zijn. Maar hopelijk kunnen we er met zijn allen toch voor zorgen dat school, studeren en carrièremaken geen ongelijke rat race wordt.
Reacties (24)
Veilig gebruik? Dit soort drugs wordt niet gebruikt voor genot, maar uit angst. Als een student per se een examen wil halen en deze drugs zijn “veilig” voor handen, dan gebruikt de student ze. De enige manier dat tegen te houden is potentiële gebruikers banger te maken voor de gevolgen dan voor de opbrengst.
En dit soort stoffen vergelijken met extra studeren is natuurlijk bedoeld als lokkertje voor de trollen, mag ik hopen.
Er was laatst op radio 1 een item over de toename van slaap- en concentratieproblemen onder Ned. jeugd (a.g.v. slechte voeding, minder beweging, sociale media, 24/7 gamen e.d., ”een groot maar nog miskend probleem”…(dergelijke) medicijnen zijn in de VS wat makkelijker te verkrijgen, en ga maar eens kijken bij een supermarkt vlak bij een school: in Nederland gebruiken jongeren als dope w.s. trays met Red Bull om alert te blijven…
Drugs die helpen zijn ook gewoon in de coffeshop verkrijgbaar hoor. Opa had op de laatste avond voor een tentamen (lang geleden) bijna nog niks gedaan. Een jointje opsteken leek hem dan ook de beste optie, dat tentamen zou hij toch niet meer halen.
Na dat jointje werd zijn nieuwsgierigheid plots gewekt door die studieboeken. Na wat geblader bleven zijn gedachten bij een bepaald hoofdstuk hangen dat hij vervolgens geboeid heeft zitten lezen.
De volgende ochtend is opa toch maar naar het tentamen gegaan, je weet nooit hoe een koe een haas vangt tenslotte. En jawel hoor, opa had het geluk aan zijn kont hangen. Bijna het hele tentamen ging over dat ene hoofdstuk en opa kreeg nog een mooi cijfer ook.
*disclaimer* opa heeft het bovenstaande stukje van Nienke niet gelezen. Hij zocht gewoon een aanleiding om een verhaaltje te vertellen
“Ook is misbruik niet moeilijk in te denken. Een crimineel aan modafinil bijvoorbeeld, die daardoor een achtervolging langer volhoudt dan de politie.”
Ben ik de enige die dit enorm vergezocht en dus wel moeilijk in te denken vindt?
@4: Daarin ben je niet de enige.
Overigens, als je drugs nodig hebt om de politie van je af te schudden, zou ik toch eens aan een andere baan gaan denken.
Doet me trouwens denken aan een voorvalletje van zo’n tien jaar terug. Twee agenten in A’dam vonden het wel een strak plan om eens XTC te slikken tijdens de dienst. Die kickte echter zo hard in, dat toen zij een oproep kregen om naar het Damrak te gaan, zij de weg niet meer wisten. Vanaf de Spuistraat.
Jaren geleden al eens een stukje over gelezen, moet zeggen dat het me toen best aansprak:
http://www.slate.com/articles/health_and_science/superman/2003/03/wake_up_little_susie.html
De vergelijking met dopinggebruik in de sport vind ik in deze ongepast.
Wetenschap is geen race. Als er neurologische drugs zouden worden uitgevonden die daadwerkelijk intelligentie en concentratie verhogend werken, en verder geen nadelige effecten hebben dan zie ik niet in waarom deze niet gebruikt zouden mogen worden.
Wat had een Einstein met dit soort neurologische superdrugs wel niet meer kunnen bereiken?
De maatschappelijke baten voor top wetenschappers met verhoogde capaciteiten lijken me bijzonder aantrekkelijk.
Interessante kwestie waar ik niet zo snel een mening over heb. De praktijk wijst idd uit dat mensen waar het simpelweg kán, de chemie zullen gebruiken om beter te presteren. Tegelijk denk ik dat talent hou dan ook boven komt drijven. Ook zonder stimulantia. De lange termijn effecten van amphetaminen..zijn die overigens echt nog niet bekend ? Het spul is al vrij oud hoor…iig heb ik er geen merkbare effecten van ondervonden, behalve wat shaky herinneringen aan boten achter Amsterdam CS….ach…
Ik snap nu waarom ik van de rechterkant van de bell-curve naar de linkerkant ben verhuisd : geen dope.
Zag toevallig net 1 reclameblokje: een “Stressless” rustgevende slaapbank, Echinaforce forte weerstandstabletten van Dr Vogel voor extra weerstand en stimulering immuunsysteem en Valdispert extra forte voor bij spanning, nervositeit en slaapproblemen.
@ YP: valdispert.. goed spul! ik gebruik het altijd tegen aambeien!
Ik sloot mezelf (het hele jaar in de kroeg gezeten) 4 weken voor het examen gewoon in mijn kamer op. Geheel solitair levend afgesneden van de buitenwereld in de geest van een shaolin- monnik die in training zijn knokkels op een plank stukoefent, zo voelde dat ik maak geen geintje. Kortom: raakte in een roes maakte gewoon m’n eigen dope, 1 brok serene rust en opperste concentratie. Afijn u raadt het al: stapte daarna volkomen verlicht & gelouterd weer buiten voelde me beresterk als een een eenpersoons Tigertank. Toen ik voor het examen een rij zag staan sloeg ik dat contingent nerveuze witbekken gewoon weg opzij: HIER MET DAT EXAMEN.
Kas
Aan debiteuren
De fabrieksboekhouding was daarna een eitje.
*disclaimer* opa heeft het bovenstaande stukje van Nienke niet gelezen. Hij zocht gewoon een aanleiding om een verhaaltje te vertellen
aha! the way of the shaolin monk! http://nl.wikipedia.org/wiki/Shaolin
doet u ook aan kong Fu?
Denksport. Achter het bord kan je iemand doden als het moet…vooral als je b.v. onder het schaken er binnensmonds bij gaat praten.
@14: zo lang ik maar kan roken vind ik het best.. of doet u dan beroep op de reglementen?
Het effect is pas af in een ruimte waar het blauw van de rook staat…en dan zo’n leren fauteuil die onheilspellend kraakt als je na een meesterzet achterover leunt.
E2 – E4
Jij bent aan zet…
hehe :-) als u nu nog een partij wilt beginnen moet ik u teleurstellen.. voor mij is het bedtijd momenteel..
Heb nog 2 partijen blind simultaan online lopen ga ik daar toch mee verder heb sikbock niet nodig…3 zetten kan je toch nog wel doen onder het tandenpoetsen?
Of leg je ze in de kukident?
@8
Die goede oude Stubnitz…
Ik viel de nacht ervoor in slaap op ’t eerste hoofdstuk, kwam te laat aan en haalde een 6-je.
Drugs hebben een ’terugbetaaleffect’. Hoe sterker de werking, hoe sterker de bij- en nawerkingen, ten koste van je gezondheid.
Toevoeging @19 voor diegenen die er nooit geweest zijn: in de volksmond ook wel de ‘Speedboot’ genoemd.
@21: “Sommige” drugs bedoel je.
“Set”en “Setting” dus niet negeren. (Mindset en omgeving goed inrichten voor gebruik.)
Weet wat je doet, wat je gebruikt. Niet combineren, vooral niet met alcohol.
Maakt de hele Cannabis-onderdrukking en haar zielige onderbuik-onderdrukkers toch wel lekker belachelijk hè.
Ja, interessant onderwerp. Mijn baan brengt behoorlijk wat stress met zich mee, en ik heb wat ge-experimenteerd met Ritalin, omdat ik er echt aan onderdoor ging (en met mij nog een paar collega’s) (ja, ik ben op zoek naar een andere baan, maar dat is niet zo makkelijk, geloof me).
Ritalin heeft absoluut geen bijwerkingen, afgezien van het feit dat je tijdens het gebruik een ietwat andere persoonlijkheid lijkt te krijgen. Ritalin ondedrukt de impulsiviteit en daardoor kun je je beter concentreren. Het is uitermate geschickt om langdurige saaie opgaven te bewerkstelligen waarbij je veel afleiding moet zien te onderdrukken. Ik zie het als een tijdelijke noodoplossing.
Ik ben het met de schrijver eens dat het gebruik van dit soort middelen gaat toenenemen, als het niet streng verboden gaat worden. De Rat Race is allang aan de gang, hier in DE begint dat al op de lagere school.