Bolkestein haalt oude argumenten van stal in Israëldiscussie

ANALYSE - Terwijl de kater sliep,
en de pendule liep
en de kanarie sprak:
“Tsjiep, tsjiep, tsjiep, tsjiep”.

Dit is het refrein van een liedje van Drs P. Ik moest eraan denken toen ik zaterdag in NRC Handelsblad een gewichtig betoog las van een andere doctorandus, namelijk Frits Bolkestein. Het refrein van Drs P. ademt de bezadigde sfeer van een huis waar de tijd is blijven stilstaan. Dat kan ook gezegd worden van het stuk van de voormalige leider van de VVD, al was dat waarschijnlijk, anders dan bij Drs P., niet echt de bedoeling.

”Het Westen laat zich ringeloren door Arabische propaganda tegen Israël,’ luidt Bolkesteins kop. ‘Een geweldig stuk,’ twitterde Bas Paternotte van The Post Online meteen. Dat vond ik ook, al was dat om een andere reden. Het artikel is één lange opsomming van clichés uit de oude doos, zoals je het nog maar weinig zult tegenkomen. Leerzaam voor startende Midden-Oosten journalisten: deze ”don’t’s” van het vak. Het zou verplichte lectuur moeten worden op scholen voor de journalistiek, opdat de aankomende journalisten deze argumenten uit het verkleden uit hun hoofd kunnen leren teneinde ze in hun loopbaan te kunnen vermijden.
Bolkestein somt op waarom het Westen ‘laat ringeloren’ volgens hem. Hij noemt de macht van het getal (er zijn meer Arabieren dan Joden), de macht van de olie (de Arabieren hebben het en Israël niet  – al vergeet Bolkestein dat er intussen gigantische gasvoorraden zijn aangeboord voor Israëls kust). Hij wijst erop dat de dekolonisatie samenviel met de stichting van de staat (de Israeli’s worden daardoor volgens hem ten onrechte ook wel als kolonisatoren gezien). En hij vermoed invloed van het ”anti-Amerikanisme” (daardoor zou ten onrechte geloof worden gehecht aan de argumenten van Mearsheimer dat de Joodse lobby in staat is de VS tegen het eigen belang in te laten gaan – Bolkestein vergeet overigens Mearsheimers collega Walt. De twee hoogleraren schreven het boek samen ).

Bolkestein noemt verder ‘het omslagpunt’ van de Israëlische overwinning van 1967 (waarbij het onder meer de Westoever veroverde) waardoor de wereld anders naar Israël is gaan kijken, en natuurlijk het feit dat de VN met al die nieuwkomers van de laatste tientallen jaren  een gezelschap ”anti-Westerse landen”  is geworden. (Bolkestein haalt er zelfs de inmiddels allang overleden beweging van Niet-gebonden landen bij om dit argument kracht bij te zetten.) En hij speculeert – nogal gewaagd naar het mij lijkt – dat Spanje en Groot-Brittannië hun politiek ten aanzien van Israël weleens bijgesteld zouden kunnen hebben nadat er spectaculaire aanslagen (een trein bij Madrid en de Londense bussen en ondergrondse) hebben plaatsgevonden.

Maar de cliffhanger in zijn stuk is natuurlijk het verhaal dat de Arabische landen de Palestijnen ‘op ten hemel schreiende manier hebben bejegend.’ Duitsland nam na de oorlog 12 miljoen Duitser uit het oosten op, schrijft hij, terwijl in het Midden-Oosten ‘nog niet een tiende van dat getal niet in de Arabische landen werd opgevangen en geïntegreerd.’  Helaas is echter niets zo afgezaagd en fout als dit argument uit de oude zionistische doos. Het gaat er namelijk aan voorbij dat die vluchtelingen uit Oost-Europa toevallig wel Duitsers waren die het moederland werden opgevangen, terwijl een Palestijn en een Saudi waarschijnlijk minder gemeen hebben dan een Pool en een Portugees, en een Palestijn en een Marokkaan geen woord verstaan van elkaars taal. Arabieren zijn namelijk, anders dan veel zionisten ons destijds wilden doen geloven, niet één pot nat. En dan hebben we het nog niet gehad over de belangrijkste reden waarom de onderhandelingen tussen Israël en de Arabische landen in 1949 geen vredesakkoord opleverden – en waarom dat akkoord er tussen Israël en de meerderheid van de Arabische landen nog steeds niet is: namelijk dat Israël altijd de verantwoordelijkheid voor het verjagen van de Palestijnen van de hand heeft gewezen, weigerde hen terug te nemen of te compenseren en het probleem op het bordje van de Arabische Liga heeft gelegd.

Bolkesteins stuk is curieus omdat het een aaneenschakeling levert van het soort argumenten en wijsheden dat gangbaar was in de jaren zeventig. Hij schrijft hij dat Israël de ‘enige functionerende democratie in het Midden-Oosten’ is (dat was uit de tijd dat Turkije en Iran nog dictatoriaal werden geregeerd), of dat Arabisch een officiële taal is in Israël (waar veel op af te dingen valt). Dat hij in het verleden leeft blijkt er ook uit dat hij denkt dat Jordanië nog wordt geregeerd door de toch al geruime tijd geleden overleden koning Hussein (citaat: ‘Koning Hussein wil de Palestijnen er niet bij’) en dat hij wat de Arabische politiek betreft, verwijst naar de beruchte drie nee’s van Khartoum uit 1967. Intussen hebben we echter te maken met een vredesaanbod van de Arabische Liga (nog eens bevestigd in 2002) dat – in een omkering van de feiten van destijds- volstrekt wordt genegeerd door Israël. Hij haalt zelfs de oude koe van de ‘religieuze dimensie van het conflict’ uit de sloot, waarbij hij de enormiteit begaat te verklaren dat ‘de islam de vernietiging van de joden verlangt.’ Een uitspraak die niet alleen door de geschiedenis wordt gelogenstraft, maar die men eerder zou verwachten uit de mond van een PVV-er dan van een voormalig voorman van de VVD.
Zijn stuk is echter nog het meest opmerkelijk doordat het erin slaagt in twee krantenpagina’s tekst volledig de essentie te missen van het huidige debat, dat is ontstaan omdat een drietal ondernemingen (Royal HasKoning, Vitens en PGGM) hun handen van Israël aftrokken. Dat debat is geconcentreerd op drie dingen: te weten de alsmaar voortschrijdende uitbreiding van de nederzettingen op de bezette Westoever, die een twee-statenoplossing waarschijnlijk al onmogelijk heeft gemaakt, de juridische onhoudbaarheid van Israëls standpunt in dat opzicht, en de mensenrechtensituatie van de Palestijnen. Bolkestein slaagt erin om in zijn lange verhaal niet meer dan een paar zinnetjes aan deze essentie te wijden, waarin hij alleen opmerkt dat ‘iedere uitbreiding van de nederzettingen het probleem verergert, dat de regering Netanyahu geen haast lijkt te maken om het probleem op te lossen en dat Israëlische soldaten op de Westoever zich soms ”grof en onbetamelijk gedragen”.’

De conclusie van zijn artikel moet zijn dat hij vindt dat wat Israël doet of nalaat niet van groot belang is, omdat het Westen zich toch wel ‘laat ringeloren door de Arabische propaganda.’ Naar mijn bescheiden mening laat zich dat vergelijken met het schrijven van een artikel waarin wordt uitgelegd dat het verzet tegen de walvisjacht eigenlijk teruggaat op een oude hetze tegen Japan. Of met het toeschrijven van de algehele ongerustheid over global warming aan een afkeer van links jegens het kapitalisme.