Boeren als lichtbaken

ACHTERGROND - De laatste dagen riepen media het beeld op van militante boeren op oorlogspad. Uiteraard aangewakkerd door boude uitspraken van de voorman van Farmers Defence Force (FDF). Het resultaat van al die militante stoerdoenerij is dat er verdeeldheid begint te ontstaan, zowel binnen de agrarische sector als bij burgers die tot nu toe begrip voor de actievoerende boeren hadden.

Dat laatste is jammer, vooral omdat er zoveel boeren zijn die volop steun verdienen: de boeren die hard werken om landbouw en veeteelt te verduurzamen. Zij verdienen onder andere steun van de wetenschap.

Bij zijn inauguratie aan de Wageningse Universiteit zei Rogier Schulte dat de landbouw snel moet verduurzamen om in 2050 de wereld te kunnen voeden. En:

De traditionele manier van wetenschappelijk onderzoek (namelijk stapje voor stapje verbeteren) gaat daarvoor te traag. Mijn leerstoel Farming Systems Ecology specialiseert zich in welke oplossingen in 2050 nodig zijn en hoe we daar zo snel mogelijk komen.

Het kan en als bewijs voerde Schulte de Lighthouse Farmers op: een wereldwijd netwerk van boeren als lichtbaken.

Elf boerenorganisaties die een voorbeeldfunctie zijn voor collega’s die hun bedrijf willen veranderen. Eén van hen is het Nederlandse Erf, dat experimenteert met technieken en nieuwe teeltsystemen op reservegronden in stedelijke gebieden om grote hoeveelheden biologisch voedsel te produceren voor consumenten in Nederland en Europa.

De Wageningse Universiteit zet toch al hoog in op een duurzaam, klimaatbestendig Nederland en voorziet dat we over honderd jaar een land zijn “met groene steden, een circulaire landbouw, en is er meer ruimte voor bos, water en moeras”.

Naast steun vanuit de wetenschap mag het natuurlijk niet ontbreken aan steun vanuit de politiek. En omdat het vanuit die kant ook niet zo snel gaat, is de steun van burgers nog belangrijker. Dat begint bij weten wat er in de sector speelt en niet in het dagelijkse nieuwsspektakel aan bod komt.

Nederlandse nationale lichtbakens zijn de boeren van Caring Farmers, waarbij momenteel 95 verschillende soorten agrarische bedrijven zijn aangesloten.

En de Federatie van Agro-ecologische Boeren, de waarbij 6 organisaties zijn aangesloten: de BD Vereniging (Biologisch-Dynamische Landbouw en Voeding; 410 beroepsleden, 1474 ondersteunde leden), Bio Tuinders (voor biologisch gecertificeerde tuinderijen, 48 aangesloten ondernemers), CSA Netwerk Nederland (Community Supported Agriculture, in februari opgericht, nog in ontwikkeling), Netwerk Biocyclische-veganlandbouw (voor Nederland en Vlaanderen,  8 aangesloten bedrijven), Toekomstboeren (voor duurzame en maatschappelijk verantwoorde landbouw en voedselproductie) en Permacultuur Boeren Nederland (rond de 100 permacultuur projecten).

Drie voorbeelden, allen noodzakelijk en al aanwezig in onze maatschappij.

Wageningse wetenschap die ook praktische oplossingen bedenkt waarmee boeren 25 tot 40 procent ammoniakreductie kunnen komen.

Caring Farmers, opgericht door een pluimveehouder die duurzame eieren levert, een biologisch-dynamische melkveehouder en de initiatiefnemer van ‘Herenboeren’ (burgers kunnen een coöperatieve boerderij beginnen en een boer in dienst nemen) en die vinden dat ze “de toekomst van de Nederlandse landbouw niet aan de politiek kunnen overlaten”. Ze willen “volledig circulair werken en op onze bedrijven geen externe grondstoffen meer nodig hebben. We maken ons eigen diervoer, wekken eigen energie op en beheren ons eigen water.”

De Federatie van Agro-ecologische Boeren, die vindt dat de stikstofmaatregelen symptoombestrijding zijn, als de landbouw verder niet veranderd. “Landbouw hoort een samenspel zijn tussen boer, natuur en maatschappij te zijn”. In tegenstelling tot hun ’gangbare’ collega’s (gangbaar is de term voor traditionele, industriële boerenbedrijven) wil de Federatie investeren in bodembeheer, bomen, biodiversiteit en een nauwe samenwerking met consumenten.

Veel van de aangesloten organisaties krijgen steun van burgers die lid zijn, of donateur, en bovenal: klant.