Bloedend Rood – hoe de SP maar niet volwassen wil worden

ANALYSE - Een jaar geleden escaleert een conflict tussen de partijtop van de SP en leden van Rood, op dat moment nog de jongerenpartij. Geradicaliseerde zolderkamercommunisten worden ze genoemd, vanwege hun communistische sympathieën. Ze willen debat over een linksere koers, tegen de zin van het bestuur. Het escaleert, of beter, het partijbestuur laat het escaleren. Het onvolwassen gedrag komt niet van de jongeren. Het bestuur van de SP ligt nu al een jaar op ramkoers met de toekomst van de eigen partij. Deze week werd een goede uitslag bij de gemeenteraadsverkiezingen getorpedeerd.

Ontbrandend conflict

Najaar 2020. In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen ontvlamt een al langer smeulend conflict tussen partijbestuur en de jongeren van Rood. Hun verzet tegen toekomstige samenwerking met de VVD was al eerder slecht gevallen. Sommige van hen zijn binnen de SP onderdeel van discussiegroepen als communistisch platform en het marxistisch forum. Dat levert hen uit de mond van bestuurslid Arnout Hoekstra het stempel geradicaliseerde zolderkamercommunisten op. Volgens hem willen de jongeren “de bevolking bewapenen voor een burgeroorlog” (vanaf 18:36). De jongeren zelf, aangevoerd door Rood voorzitter Olaf Kemerink, zeggen dat ze niets met geweld te maken willen hebben. Ze willen op een democratische wijze invloed uitoefenen op de koers van de SP. Maar daar moet het bestuur niets van hebben.

Dubbel partijlidmaatschap

Kemerink wordt met enkele andere leden geroyeerd. Dat gebeurt met het opmerkelijke argument dat SP leden niet lid mogen zijn van andere partijen. Staat blijkbaar in de statuten. Maar hoezo eigenlijk? Waarom is het een regel dat iemand niet ook lid van bijvoorbeeld GroenLinks zou mogen zijn? Twee linkse partijen met communistische roots. En moeten we het normaal vinden dat politieke partijen, die onderdeel van de macht zijn, zelf de grondwettelijke vrijheid van vereniging (art.8) en van vergadering (art.9) niet respecteren? Gelukkig kun je statuten gewoon veranderen.

Maar vooral opmerkelijk aan dat argument is dat het wordt ingezet tegen het communistisch platform en het marxistisch forum, want het zijn geen politieke partijen. Ze staan niet geregistreerd als partij, er is geen contributie, ze doen niet mee aan de verkiezingen. Het zijn discussiegroepen die binnen de SP iets willen veranderen. Je zou zomaar kunnen denken dat dat probleem van een dubbele partijlidmaatschap een gelegenheidsargument is van het bestuur.

Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties

Daarbij komt, de SP is de VVD niet! Als de JOVD zich sterk zou maken voor arbeidersrechten, desnoods met gewapende acties, dan begrijp ik dat er een reactie van VVD bestuursleden volgt. Ze vallen van hun stoel van het lachen. Maar we hebben het over de jongeren van de socialistische partij. De partij die z’n wortels heeft in het communisme. De welbekende geradicaliseerde zolderkamercommunist Jan Marijnissen was, met z’n marxisties-leninistiese roots, niet zolang geleden nog leider van deze partij. Misschien moet de huidige partijleider eens in de boekenkast van haar ouders snuffelen.

En dan mogen deze jongeren niet teruggaan naar de wortels van de partij, om uit te zoeken of daar iets van waarde te vinden is? Alsof je CDA jongeren verbiedt de bijbel te bestuderen. Toegegeven, die vergelijking gaat een beetje mank, want jongeren bij het CDA hebben vaak al de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. En de bijbel heeft binnen de christendemocratie vooral de functie van boekensteun, om de van de VVD geleende werken van Friedrich Hayek en Milton Friedman overeind te houden. Maar toch.

Gewelddadig of onbesproken gedrag?

Kemerink en de zijnen willen discussie over de koers van de partij. Een tamelijk democratisch verlangen. Na zijn royement ziet hij in dat hij geen voorzitter kan blijven, omdat de statuten van Rood lidmaatschap van de SP als voorwaarde stellen. Nadat de leden van Rood instemmen met gewijzigde statuten die dat wel toelaten, wordt hij opnieuw voorzitter. Voor de Tweede Kamerverkiezingen voert Rood, dan al door het partijbestuur op afstand geplaatst, gewoon campagne voor de SP. Ondanks het machtsvertoon. Simpelweg omdat ze de idealen van de SP delen. En Kemerink stelt dat ze lokale SP afdelingen zullen blijven steunen. “Wij blijven strijden voor het socialisme en tegen de kapitalistische samenleving. Daartoe zijn wij hier op aarde. Wij gaan door. Het gaat al niet geweldig met links.”

Niet haatdragend dus tegenover de partij die hen de deur wees. Integendeel. Ze zoeken zelfs actief toenadering, zoals begin dit jaar in Naar een vruchtbare samenwerking, voorstellen voor een bloeiend Rood & SP in 2021. Naast een beschrijving van het ontstane conflict doen ze voorstellen voor toenadering en samenwerking. Uitgangspunt van de voorstellen is een zekere onafhankelijkheid van Rood. Wat betreft organisatie, maar vooral wat betreft het formuleren van politieke standpunten. En daar wringt natuurlijk de schoen. Want de SP houdt niet van mensen die willen afwijken van de partijlijn. [1]

Loopgraven op de Zuidas

Terug naar Rood. Mijn informatie is vast onvolledig, maar ik krijg de indruk dat het tot nu toe met die bewapening wel mee valt. Stel dat bewapening echt het doel zou zijn, waren er dan niet al schuren met munitie aangetroffen, of wapentransporten onderschept? Zou er dan niet al beeldmateriaal zijn opgedoken met glimpen van een trainingskamp?  Of een loopgravenkaart voor de verovering van de neoliberale Zuidas? Dan zouden we er zonder twijfel allemaal van weten, want daarover zou groot worden bericht. Maar elke aanwijzing in die richting ontbreekt.

Valt er dan niets op deze jongeren aan te merken? Zeker wel. Uit deze herdenkingstweet bijvoorbeeld, van de geboortedag van Lenin, spreekt weinig besef over de verschrikkingen onder het communisme. Van iemand die zoveel doden op z’n naam heeft, herdenk je de geboortedag niet, ook al zijn z’n geschriften nog zo interessant. Maar moet een partij om zo’n tweet afstand nemen van de jongerenorganisatie, of zou een debat over zo’n kwestie een beter idee zijn? Dat laatste veronderstelt natuurlijk wel dat er ruimte is om een eigen mening te uiten.

Het partijbestuur

Het ongenoegen van het partijbestuur over Rood is tot op zekere hoogte begrijpelijk. Want ze nam een motie aan tegen samenwerking met de VVD. En Lillian Marijnissen wilde die mogelijkheid in aanloop naar de verkiezingen blijkbaar open houden. Maar de houding waarin ze volhardt illustreert dat er iets niet lekker zit.

Het plotseling bestempelen van een discussiegroep, het communistisch platform, tot politieke partij, terwijl het al enkele jaren bestaat en evident geen partij is. Net zo min als het marxistisch forum. Het om die reden royeren van leden. Het stoppen van de financiering van Rood, het afsluiten van de site en het zo op afstand zetten van de jongeren. Het parkeren van het probleem in een commissie die pas na de Tweede Kamerverkiezingen met haar bevindingen komt. Het rapport van die commissie pas enkele weken na afronding vrijgeven aan de jongeren die het betreft. Het zeggen dat je aanstuurt op een ‘nette scheiding’, waarbij leden van Rood wel lid mogen blijven van de SP (het kan dus toch). En daar dan van terugkomen om alsnog tientallen leden te royeren omdat ze lid zijn van Rood, zoals deze week gebeurde. Onder hen veel leden die actief zijn op provinciaal of gemeentelijk niveau. En, niet te vergeten, leden die tot hun plotse royement voor het partijbestuur verkiesbaar waren.

Zou er een moment zijn geweest dat het bestuur oprecht heeft aangestuurd op het verenigen van de partijen? Of was ze daarvoor zelf teveel partij?

En de andere leden?

Onder SP leden was er wel degelijk bereidheid om samen met Rood verder te gaan. Getuige de honderden steunbetuigingen op SPvoorRood.nl. “Dit is een oproep. Een oproep tot bezinning, tot wijsheid, tot empathie, een oproep tot verzoening. Wij, ondertekenaars van deze brief, zijn bezorgd over het besluit van het partijbestuur van de SP om jongerenvereniging ROOD (voorlopig) buiten spel te zetten en een aantal leden van ROOD het partijlidmaatschap te ontnemen. […] In onze ogen is dit een onwenselijke escalatie.” Getekend door veel actieve SP-ers, waaronder ook prominent (voormalig) kamerlid Sadet Karabulut.

Ook de actie SP tegen de heksenjacht laat zien dat er meer twijfels zijn over het opereren van het huidige bestuur. Over de Royementen: “Dergelijke maatregelen zijn symptomatisch voor een bredere strategie van bureaucratische verstikking van kritische geluiden binnen de partij door het partijbestuur. Deze heksenjacht moet gestopt worden.”

(Zie ter illustratie ook dit Twitterdraadje van NRC journalist en SP-watcher Pim van den Dool.)

Waar het partijbestuur niet mee om weet te gaan

Ironisch genoeg hadden de voorstellen van Rood het partijbestuur ook van dienst kunnen zijn. Want je kunt je makkelijker van een jongerenpartij distantieren als die onafhankelijk is. “Inderdaad, Rood wil niet dat de SP regeert met de VVD”, had Marijnissen kunnen verklaren, “maar zij gaan over hun eigen standpunten en niet over die van de SP”. Maar dan moet je als partij wel eerst leren tolereren dat ook mensen met dezelfde idealen andere opvattingen kunnen hebben.

En nog iets over die coalitievorming. Hoe serieus verwacht je dat andere partijen je nemen, als je niet eens in staat bent een coalitie met je eigen jongerenpartij overeind te houden?

Het handelen van het partijbestuur – het doorlopend opportunistisch oprekken en bijbuigen van regels om andere leden ‘met reden’ te kunnen royeren – doet vooral denken aan landen waar ze het met democratie niet zo nauw nemen. Het partijbestuur doet alsof de communistische jongerenclubjes een probleem vormen. In werkelijkheid is het de steeds terugkerende roep om open debat over idealen en politieke koers waar ze zelf niet mee om weet te gaan. En juist dat oogt wel een beetje communistisch. Rood, met haar wens voor debat en haar voorstellen tot samenwerking, geeft meer blijk van democratische volwassenheid dan de SP zelf.

——–
[1] Lees over de cultuur binnen de SP ook de biografie van voormalig SP kamerlid Sharon Gesthuizen