Bij het vertrek van Femke Halsema

Gisteren werd bekend dat Femke Halsema de Leonardo leerstoel aan de Universiteit van Tilburg zal aanvaarden. Op 26 mei 2011 zal zij de aanstelling afsluiten met een publieke lezing. Ik denk dat dit een belangrijke datum kan worden in de geschiedenis van GroenLinks.

Tijdens haar tijd aan de Leonardo leerstoel zal Halsema een boek schrijven over politiek in de 21ste eeuw. In 2007-2008 schreef Halsema ook aan een boek “Geluk!”. Dit project was ooit begonnen als een nota in de Tweede Kamerfractie maar groeide al snel uit tot een kritische analyse van de maatschappij en de economie. Het schrijven van dit boek is een van de cruciale momenten geweest in de politieke carriere van Halsema, vanaf dit moment leek Halsema meer plezier in de politiek te krijgen. Halsema’s statuur groeide. En haar partij steeg in de peilingen en maakte een mooie uitslag. Als bevestiging van haar status als grand dame van de Nederlandse politiek kreeg zij onder andere de Thorbecke prijs voor politieke welsprekendheid. Het is overduidelijk dat Halsema, die ooit haar politieke carriere begon bij het wetenschappelijk bureau van de PvdA een echte intellectueel is, die haar standpunten graag onderbouwt met een wetenschappelijke en filosofische analyse. Halsema heeft al eerder aangegeven dat zij net als haar Europese collega Buitenweg, graag zou willen promoveren na haar politieke carriere.

Halsema’s politieke carriere krijgt bij de komende politieke beschouwingen een natuurlijke afsluiting: het was haar ambitie om na de verkiezingen van 2010 met GroenLinks een mooie verkiezingsuitslag te maken en dan GroenLinks te laten toe treden tot het kabinet. Ze had in de laatste acht jaar een verandering in haar partij teweeg gebracht: haar vrijzinnige, anti-dogmatische, progressieve koers wordt nu breed in de partij gedragen en bracht GroenLinks heel dicht bij landelijke regeringsmacht. Het zag ernaar uit dat met Paars+ zou lukken een ook een roti-variant met het CDA, was voor Halsema een optie. Het mocht helaas niet lukken. Tot frustratie van Halsema kozen de VVD en het CDA voor de PVV.

En wat rest Halsema dan? Nog eens 4 jaar oppositie voeren, in een verhard politiek klimaat? En dan hopen dat in 2014 GroenLinks wederom een kans maakt? Welke uitdaging zit daar nog in? “Politiek is voor passanten” zei Halsema zelf in een interview in de Volkskrant in 2006. En ook binnen GroenLinks geldt de regel dat politici maar twaalf jaar mogen aanblijven: statutair is nog een extra termijn zelfs onmogelijk. Hoogst waarschijnlijk zal Halsema in de komende vier jaar vertrekken. Over haar opvolging wordt openlijk gespeculeerd.

En dan volgt nu mijn Meindert Fennema moment: ik kan me voorstellen dat voor Halsema, de paar dagen dat ze in Tilburg kan les geven, onderzoeken en schrijven als een bevrijding zullen voelen uit de oppervlakkige interviews in de media en de harde kamerdebatten met de PVV. In het contact met de leergierige en slimme studenten uit deze masterclass zal Halsema de diepgang vinden die ze op de lerarenopleiding niet vond. Intellectuele discussies tijdens de lunch, constructieve kritiek op wat ze uitdenkt. Ik kan me voorstellen dat Halsema de volgende dag in de trein zit om naar de Tweede Kamer te gaan, ze zich afvraagt of ze daar nu echt gelukkig wordt.

En dan is haar lezing op 26 mei 2011 een uitgelezen moment om aan te kondigen dat ze de politiek verlaat. Ze zal vanaf 1 september 2011 beginnen aan een proefschrift, over de toekomst van het liberalisme. Dit geeft haar opvolger genoeg tijd en ruimte om zich te presenteren voor de Algemene Beschouwingen van 2011. De Nederlandse politiek zal de aanwezigheid van Halsema, die toch in de laatste vier jaar is uitgegroeid tot de grand dame van de politiek, missen.

[cmon]