Max Molovich, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Leonard Cohen, de opgewekte onheilsprofeet

17 november 2016 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - ‘You want it darker? We kill the flame’, zingt Leonard Cohen op zijn laatste cd. Er klinkt enig plezier in door. Leedvermaak haast. Alsof hij ons met licht sardonisch genoegen achter laat in dit aardse tranendal. Zoek het maar uit met jullie gezeik! Ben je niet blij met wat je hebt? Dan kun je het krijgen ook! I’m ready my lord, zingt hij erna. Dat was me duidelijk.

Niet lang na de release van You want it darker kozen de Verenigde Staten van Amerika de vrolijke sociopaat Donald Trump tot hun president. Voor iemand die klaar was voor zijn Heer, was dit het perfecte moment om er tussenuit te piepen.

Anders dan bij het overlijden van Prince en Bowie duurde het even voordat ik mijn favoriete liedjes op ging zoeken. Bij Nieuwsuur interviewden ze de zanger van de Nits. De voice-over sprak over de melancholische liefdesliedjes van de Canadese bard (weet niet zeker of ze Canadese bard zeiden, maar het zou mij niets verbazen).

Mevrouw Molovich was het niet eens met dat ‘melancholische liefdesliedjes’. Daarvoor was het werk van Cohen te grimmig. En daar had ze natuurlijk gelijk in. Niet in de laatste plaats wat mij betreft omdat Cohen niet alleen voor Suzanne, Like a bird on a wire en Hallelujah zou moeten worden herinnerd, maar vooral ook om First We Take Manhattan, Everybody Knows en The Future. Liedjes waarin Cohen ons op vrolijke toon duidelijk maakt dat het nooit goed komt met de wereld. Als iemand dat ooit al had durven denken.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Donald Trump, Biff Tannen en Jeff Tweedy

10 november 2016 , 15:30 , door Max Molovich

“Let’s go to John King at the magic wall”, zei de presentator van CNN tegen me. Ik ging mee. We hadden net een KEY RACE ALERT gehad met de MAJOR PROJECTIONS IN THE BALANCE OF POWER in de staten die TOO EARLY TOO CALL waren. Het nieuws was dus dat het te vroeg was om er iets over te zeggen. De KEY RACE ALERT had een eigen bumper inclusief gezwollen voice-over die vertelde dat we ontzettend belangrijke informatie zouden krijgen over deze dag der dagen. Ik begon zelf ook tegen mevrouw Molovich te schreeuwen dat ik EVEN NAAR DE KEUKEN ging om EEN KOP LIFE CHANGING KOFFIE te zetten.

Ik zei het al eerder: we zijn onszelf kapot aan het amuseren. Ik zag nu aan de gezichten van de presentatoren dat ze willoze passagiers waren in de achtbaan die ze zelf hadden gebouwd. Ze konden niks anders dan meebewegen. Op en neer en heen en weer. Rechtstreeks de afgrond in. De rem was zoek.

John King kon op zijn magic wall precies zien welke kleur de staten kregen. In real time. Bloedstollend. En terwijl de presentator steeds stevige conclusies trok, hield John King voortdurend een flinke slag om de arm. Want ja, heel Florida kleurde rood, echter: in Palm Beach en in Miami County waren nog maar 25% van de stemmen geteld en percentueel gezien had Clinton daar een flinke voorsprong. Dus als ze die percentuele voorsprong kon vasthouden, dan zou Florida ongetwijfeld naar Clinton gaan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Michael Moore in TrumpLand

5 november 2016 , 15:30 , door Max Molovich

Michael Moore wilde in zijn stand up show TrumpLand iemand aan het woord laten die iets aardigs zei over Hillary Clinton. Dat had ze wel verdiend, na alle haat die ze de laatste maanden over haar heen had gekregen. De lichten in de zaal dimden, het bioscoopscherm ging aan. We zagen een jonge Donald Trump die, ergens ten tijde van een schandaal rond Bill Clinton, zei dat Hillary het wel zou redden. Ze was een sterke, intelligente vrouw en een zorgzame moeder. Of woorden van soortgelijke strekking.

Donald Trump zag er doodnormaal uit. En praatte doodnormaal. Hij was ongetwijfeld de zelfingenomen narcist die hij altijd is geweest, maar het had niet de groteske trekken die het nu heeft. De vadsigheid, die hangende mond, het kapsel, het was allemaal nog in toom. Het deed me denken aan The Picture of Dorian Grey van Oscar Wilde. Waarin de hoofdpersoon een portret van zichzelf op zolder opgeborgen heeft dat in zijn plaats ouder wordt. Terwijl de hoofdpersoon jong en mooi en onberispelijk blijft, rot het portret boven weg, lijdend onder de verdorven daden van zijn geportretteerde.

Dat is Trump. Het portret van een systeem dat verrot is.

In de laatste uitzending van Droomland Amerika vertelde George Packer, commentator van The New Yorker en schrijver van The Unwinding, over Washington. Hoe congresleden het grootste deel van hun tijd bezig zijn met fundraising, om hun herverkiezingen te financieren. De helft van de tijd zijn ze bezig met lobbyisten van wie ze geld krijgen. Volgens Packer is de middenklasse langzaam maar zeker aan het verdwijnen. In de loop der tijd hebben ze de culturele agenda van de conservatieven overgenomen: tegen het homohuwelijk, tegen abortus en tegen immigratie. En nu de middenklasse in economische malaise aan het verdwijnen is, rest hen niks dan woedend te zijn op de politieke elite die de Amerikaanse democratie in de uitverkoop heeft gedaan. Deze woedende ex-middenklasse ziet Trump als de man die buiten het systeem staat. Terwijl hij er natuurlijk een product van is. Maar dat is dan juist weer bewijs dat hij precies weet hoe verdorven die wereld in elkaar zit.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Privacy en The United States of Secrets

27 oktober 2016 , 15:30 , door Max Molovich

RECENSIE - Een tijdje geleden vroeg mijn zoon aan mij hoe lang een mug leeft. Dat wist ik niet. Ik besloot het op te zoeken op mijn telefoon. Nadat ik het woordje ‘hoe’ had ingetikt, maakte Google mijn vraag af met de woorden ‘lang leeft een mug’. Google had mij afgeluisterd. Ik was min of meer geschokt. Zij het ook weer niet zo erg dat ik alle banden met Google brak.

Inmiddels zijn we een maand of twee verder en valt het me tegen dat Google mijn gedachten nog niet kan lezen.

“Als je een kikker in een pan stopt en je doet het vuur aan, dan zal de kikker blijven zitten en zich laten dood koken”, zei iemand in de documentaire ‘Terms and conditions may apply’ over de kleine lettertjes die bedrijven als Google en Facebook in hun Terms & conditions opnemen om steeds meer van onze privacy af te kunnen snoepen. Nu is het verhaal over de kikker en het kokend water een hardnekkige mythe (alleen een kikker die levensmoe is, zal in het pannetje blijven zitten), maar iets hoeft nog niet waar te zijn om als metafoor te kunnen werken: beetje bij beetje permitteren die bedrijven zich meer, zodat wij er niets van voelen. Daartoe aangemoedigd door de (Amerikaanse) overheid die, onder het mom van terrorismebestrijding, zich laaft aan alle data die wij voortbrengen. En wij blijven met z’n allen lekker in de pan zitten. Soms, als Facebook ineens besluit dat alles wat eerst privé was nu openbaar is, dreigen we eventjes uit de pan te springen. Maar als Facebook zich daar vervolgens niets van aantrekt, stappen we er weer terug in. Verslaafd aan het gemak.

Foto: Jonathan Urch (cc)

Complotdenkers van Maarten Reijnders

24 oktober 2016 , 08:00 , door Max Molovich

RECENSIE - In Complotdenkers neemt Maarten Reijnders de mysterieuze wereld der samenzweringen onder de loep. Van Big Pharma via UFO’s tot Joris Demmink. Het levert een vermakelijk, nuttig en leerzaam boek op.

Er was een tijd dat ik dol was op complottheorieën. Dat kwam vooral door James Ellroy die met zijn boek American Tabloid (vertaald als Amerikaans Riool) een nogal onweerstaanbare alternatieve lezing had gegeven van de moord op Kennedy. Ik weet niet eens meer wie bij hem precies de moord pleegde, maar er werd in ieder geval intensief naartoe geleefd door een broeierig samenraapsel van maffiosi, opportunistische vakbondslieden, geflipte racisten, gefrustreerde Varkensbaaiveteranen en corrupte FBI-agente.

Voordat ik American Tabloid las, was ik al in de ban van de moord op Kennedy dankzij Oliver Stone’s JFK, een van mijn favoriete films. Daarin was Kennedy nog een heilige die het opnam voor de zwarten, in American Tabloid was Kennedy een oppervlakkige schuinsmarcheerder die werd bespeeld door zijn vader, de maffia en J. Edgar Hoover. De enige Kennedy met een werkend moreel kompas in American Tabloid was Robert Kennedy.

James Ellroy had besloten American Tabloid te schrijven na het lezen van Libra van Don DeLillo. Daarin is het (SPOILER ALERT!), als ik het mij goed herinner, wel degelijk Lee Harvey Oswald die de trekker overhaalt. Maar wel nadat hij erin was geluisd door eveneens een samenraapseltje van maffiosi, Varkensbaaiveteranen en FBI-agenten.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | We amuseren ons kapot met Donald Trump

20 oktober 2016 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - In een interview met De Volkskrant (of eigenlijk met The NY Times, maar ik las het in De Volkskrant) roept Hillary Clinton het boekje ‘Amusing Ourselves to Death’ van Neil Postman in herinnering. Toevallig moet ik zelf ook vaak aan dat boekje denken sinds Donald Trump bezig is op geheel eigen wijze een gooi naar de macht te doen.

In mijn boekenkast staat het vertaald als ‘We amuseren ons kapot’. In het eerste hoofdstuk van dit alleraardigste stukje cultuurpessimismegebeuren schrijft Postman:

Politiek, religie, nieuwsvoorziening, atletiek, onderwijs en commercie zijn zonder noemenswaardig verzet en vrijwel geruisloos tot amusementsproducten getransformeerd, met als gevolg dat wij als volk niet ver verwijderd zijn van de dag dat we ons kapot zullen amuseren.

Ik hechtte nooit heel veel waarde aan deze woorden, maar ik moet de laatste tijd toch toegeven dat hij steeds meer gelijk krijgt. Zij het net iets anders dan hij had gedacht. Want Postman dacht dat wij in een Huxleyaanse ‘brave new world’ terecht zouden komen waarin we niet meer zouden nadenken en we ons als het ware in slaap zouden amuseren om heel geleidelijk in een coma te glijden waarin alle individuele geneugtes zouden zijn verdwenen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Klimaatontkenners

13 oktober 2016 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Deze maandag dook Gideon Levy diep in de wereld van de klimaatontkenners. Hij sprak met ze. Probeerde ze met open vizier te benaderen. Probeerde hun beweegredenen te doorgronden. En hun manier van redeneren te volgen. Vroeg zich af hoe klimaatontkenners in staat zijn om wetenschappelijk bewijs naast zich neer te leggen en om te draaien. En vroeg zich af hoe het kon dat ze de ernst van het probleem weigerden te erkennen. Want als je om je heen kijkt, dan is het toch overduidelijk dat er iets mis is?

Nu sprak Gideon Levy inderdaad met mensen die daadwerkelijk ontkennen dat de wereld aan het opwarmen is. Van het soort dat, al valt er een smeltende poolkap op hun kop, weigert een probleem te zien. Maar veel mensen die hij sprak ontkenden dat helemaal niet. Die zagen ook wel dat het klimaat aan het veranderen is. Wat zij ontkenden was de rol van de mens hierin. En diezelfde mens kon er dus ook niks tegen doen. Klimaatverandering is van alle tijden. Oftewel: niet zozeer de klimaatverandering, maar de rol van de mens was een hoax. Bedacht door een politieke elite om het geld uit de maatschappij te halen en in hun eigen zak te laten stromen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Ronaldo in de olie, Sophie in de kreukels

6 oktober 2016 , 15:30 , door Max Molovich

Het was tijdens het EK van 2012. Oranje verloor met 2-1 van Portugal. En terwijl Nederlandstalig Twitter los ging op Cristianno Ronaldo en z’n kapper, kreeg ik in één klap een zwak voor ‘m. Het kwam uit het niets. Voor deze wedstrijd vond ik het een poseur. Na deze wedstrijd vond ik dat nog steeds, maar voelde ik daar ineens een enorme sympathie voor. Dit was zijn ware aard en hij had geen zin om dat te verstoppen. Al kreeg hij de hoon van de hele wereld over zich heen, hij deed wat goed voelde. En als dat betekende dat hij een kapper meenam die in de rust zijn kapsel onder handen nam, so be it.

Voetbalminnend Nederland laat zich altijd van zijn meest homofobe aard zien, als het over Ronaldo gaat. Volgens mij heeft de NOS tijdens afgelopen EK zelfs een hele nabeschouwing ingeruimd om te speculeren over Ronaldo’s geaardheid. En dat alleen maar omdat Ronaldo graag z’n sixpackie en goed geoliede dijbenen laat zien.

Sinds enige tijd is Ronaldo lang niet meer de enige die zich niet voor z’n eigen ijdelheid schaamt. Zelfs Messi loopt tegenwoordig rond met een fancy haircut, een stylish baardje en getatoeëerde armen. En tal van spelers kunnen niet wachten om na afloop van de wedstrijd hun shirt uit te doen om hun spieren plus tattoos aan de wereld te laten zien. Dat was Sophie Hilbrand ook opgevallen. In ‘Sophie in de kreukels’ nam ze een dieper kijkje in de wereld van het mannenlichaam. Wat bleek? Ronaldo’s ijdelheid begint de standaard te worden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Tonio & Pieter

29 september 2016 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Niets zo intiem als de dood. De keren dat ik mij in één ruimte bevond met een overledene, kreeg ik een schok van ontroering. Meer dan een omhulsel, zag ik een leven dat stilstand was gekomen en voorgoed voorbij was. Het besef dat dit het dan was. Onomkeerbaar. Al die drukte, al die zorgen, die vreugde en dat verdriet van dat ene, unieke leven is tot stilstand gekomen. Een ontroering in de letterlijke betekenis van het woord.

Met de dood moet je voorzichtig omspringen, vond ik altijd. Gisteren waren A.F.Th. van der Heijden en zijn vrouw te gast bij De Wereld Draait Door in verband met de première van Tonio, de film gebaseerd op het gelijknamige boek over de dood van hun zoon. Ik heb de film nog niet gezien en het boek nooit gelezen. Ik vermoed omdat het mij te intiem is. Of omdat het me teveel aan de kwetsbaarheid van mijn eigen kinderen herinnert.

Ik heb ook altijd gemengde gevoelens gehad bij het portret van Tonio op de cover. Uit welke gevoelens die gemengde gevoelens precies bestonden, weet ik niet. Ik denk dat ik me niet zo goed kon voorstellen om het portret van je eigen kind een rol te laten spelen in het verkoopsucces van een boek dat gaat over zijn dood.

Geen bal op tv | Droomland Nederland

22 september 2016 , 15:30 , door Max Molovich

“Het zal de VVD niet gebeuren dat de sharia hier wordt ingevoerd”, zei Halbe Zijlstra tijdens de algemene politieke beschouwingen. Zoals u weet staan er momenteel hordes Erdogan- en IS-strijders aan de sloten van onze tot voor kort zo gezellige rechtstaat te morrelen. Nog even en wij moeten allemaal vijfmaal daags richting Mekka bukken, onze dochters sluieren en onze overspelige vrouwen stenigen. Dus thank God for the VVD!

Als u Zomergasten met Mark Rutte had gezien, dan wist u het natuurlijk al: de VVD gaat zijn pijlen richten op het deel van het PVV-electoraat dat zich zorgen maakt over de toekomst van ons roomblanke culturele erfgoed, maar begrijpt dat de snode plannetjes van Wilders onuitvoerbaar zijn. Geert Wilders ondertussen heeft alle schroom van zich afgeworpen en wil de moslim zijn moskee en koran desnoods met politiegeweld afpakken. “Dat heet dictatuur”, zei Zijlstra. “Dat heet vrijheid”, zei Wilders. Maar los van dat essentiële stukje beleidsvoering, is ook bij de VVD de teneur: als je je meer Turk dan Nederlander voelt, dan pleur je maar op.

Afgelopen zondag was de tweede aflevering van Droomland Amerika. Het ging dit keer over rijke Chinezen die gigantische villa’s laten bouwen in Arcadia, een suburb van Los Angeles. Aan het eind van de aflevering waren we getuigen van een inburgeringsceremonie. Een kleine 7000 man kreeg het Amerikaanse staatsburgerschap. In de toespraak die volgde op de eed, zei een vrouwenstem dat de loyaliteit van de nieuwe staatburgers vanaf deze dag bij de Verenigde Staten lag, home of the brave, land of the free. “Maar”, zei ze, “Amerika vraagt niet om uw culturele erfgoed en het land en volk waar u vandaan komt te vergeten. U heeft het recht om dat erfgoed en die cultuur met trots over te dragen aan uw kinderen.” U mag gerust weten dat ik hier tranen van in mijn ogen kreeg. Nu staan mijn traanklieren tegenwoordig al open als ik een hertje door het ochtendgloren zie dartelen, maar toch.

Geen bal op tv | Sint Trump

15 september 2016 , 15:30 , door Max Molovich

Donald Trump stond voor in een poll van CNN. En dat terwijl hij ineens onbegrijpelijke dingen deed. Zoals in Mexico een speech houden waarin de Mexicanen een veer in de reet stak en zei dat de kosten voor die muur voor later een zorg zijn. Waarna hij naar Arizona vloog om diezelfde avond een speech te houden waarin hij juist weer van leer trok tegen die verkrachtende bende sombrerodragers. Bij de Presidential Podcast (samenwerking VPRO en NRC) begrepen presentator Chris Kleijne en NRC-correspondent Guus Valk er geen reet meer van. Hoe kan het dat zijn kiezers zulke tegenstrijdigheden van ‘m pikken?

Nu, dat zal ik eens vertellen: Donald Trump hoeft helemaal geen eenduidig verhaal te hebben. Die tegenstrijdigheden interesseren zijn achterban niet. Het werkt nog eerder juist bij aan het beeld dat ze van ‘m hebben. De hele aantrekkingskracht van Donald Trump is dat hij zegt wat er in ‘m op komt. Daarmee ben je vandaag de dag geloofwaardiger als politicus, dan wanneer je antwoorden geeft die je vijftien keer met je communicatieteam hebt geoefend. Zijn kiezers begrijpen best dat hij in Mexico iets anders zegt dan in Arizona.

Trump is de liefdesbaby van Pim Fortuyn en Jaap uit de Gouden Kooi. Hij heeft ‘ik zeg wat ik denk’ een hele nieuwe dimensie gegeven. Er zit geen enkele filtering tussen mond en hersens. En het mooie is: Trump zegt niet alleen wat Trump denkt, Trump zegt ook wat zijn kiezers denken maar nooit mochten zeggen. Ongefilterd.

Foto: Zomergasten 2016 (VPRO) - Mark Rutte

Recensie Zomergasten | Mark Rutte

5 september 2016 , 08:00 , door Max Molovich

RECENSIE - Helemaal aan het eind van Zomergasten met Mark Rutte merkte presentator Thomas Erdbrink op dat zijn gast, door fragmenten te tonen die vrij hard waren, een kant had laten zien die we niet van hem kennen. Rutte antwoordde dat hij ervan houdt als het soms schuurt: “Het moet af en toe even lastig zijn, je moet elkaar soms irriteren, dan kom je tot betere dingen.”

Het moge weinig verbazing wekken dat Onze man uit Teheran niet in staat bleek om het onze minister-president lastig te maken. Erdbrink heeft nu eenmaal de bagage noch de ballen om een virtuoze babbelaar als Mark Rutte tegen de grond te dwingen. Eén keertje kreeg hij Rutte een beetje op de kast (waar Rutte, voor alle duidelijkheid, niet in zit – gelukkig werd dat in een bijzinnetje afgehandeld), toen Erdbrink zich afvroeg of het fragment met Turkse Nederlanders die een journalist intimideerden, nu werkelijk een groot probleem liet zien. Daar schoot Erdrink volgens Rutte precies in de cultuur-relativerende reflex waar de ‘stille meerderheid’ (kennelijk de opvolger van de hardwerkende Nederlander, ik hoorde ‘m vaker langskomen) zo’n genoeg van heeft.

Stevig doorvragen

Rutte had net verteld dat die ‘stille meerderheid’ zich niet meer durfde te uiten tussen het polariserende geschreeuw van de twee dominante uitersten in Nederland (linkse elite die van mening is dat iedereen een vluchteling op z’n zolderkamertje moet opnemen versus rechtse aso’s die overal een piemel in willen zien) en heel even leek het inderdaad een beetje te gaan schuren. Vooral de vraag van Erdbrink aan Rutte wat de Nederturken die de verslaggever intimideerden gemeen hadden met ‘ons’, verleidde mij om op het puntje van mijn stoel plaats te nemen. Maar Rutte antwoordde met een eenvoudig ‘niks’ en we gingen door naar het volgende fragment.