Overzicht

Krispijn Beek

220 Artikelen
170 Waanlinks
1.004 Reacties
Ik ben een geboren en getogen Rotterdammer. Ik chargeer graag. Ik blog vanaf 2004 op mijn eigen website. Sinds 2013 ben ik redactielid van Sargasso.

Voor Sargasso schrijf ik over duurzame ontwikkeling. Onderwerpen die ik behandel variëren van de emissies van ontgassen door de binnenvaart (lang lopende serie), duurzaam bouwen en duurzame energie. In dat laatste kader het ik een aantal jaar artikelen van Craig Morris over de Duitse Energiewende vertaald, uiteraard met toestemming van de auteur.

De serie over emissies van ontgassen door de binnenvaart heeft o.a. geleid tot Tweede Kamervragen. Mijn artikelen over de soort duurzame energie die de rijksoverheid inkoopt waren voor WISE reden om vervolgonderzoek te doen, wat eind 2013 tot een voorpagina artikel in De Volkskrant leidde.

Ik heb een achtergrond als milieu-econoom en heb zowel bij de overheid, in het bedrijfsleven en bij de Tweede Kamerfractie van GroenLinks gewerkt. Momenteel werk ik voor de provincie Zuid-Holland. Bijdragen aan Sargasso zijn op persoonlijke titel.
Je kan me ook volgen op Sargasso's Mastodon instance.
Foto: -JvL- (cc)

De Balie: Klimaatdebat 2021

, door

NIEUWS - De Tweede Kamerverkiezingen zijn dit jaar op 17-18-19 maart 2021. Hoewel er veel aandacht uitgaat naar corona is er ook nog die andere crisis: klimaatverandering. De Balie organiseerde op 5 februari een klimaatdebat tussen de woordvoerders van VVD, CDA, D66, PvdA, GroenLinks, SP, PvdD, CU en de twee uitdagers BIJ1 en JA21. Het debat is een verademing vergeleken met het gemiddelde lijsttrekkersdebat van de afgelopen jaren op tv. De deelnemers laten elkaar uitpraten en pakken elkaar aan op inhoud in plaats van op frames. Ook beide debatleiders, Rokhaya Seck en Tim Wagemakers, deden het prima en waren inhoudelijk voldoende op de hoogte om bij verschillende woordvoerders prikjes uit te delen op het moment dat ze  ronkende verkiezingstaal afweek van eerdere standpunten of daden.

Het debat opende met de vraag over het ophogen van de doelstelling voor 2030. Waar GroenLinks en PvdD uiteraard voorstander van zijn, dat de VVD daar geen voorstander van is is ook geen verrassing. Daarin namen Joris Thijssen van PvdA en Pieter Grinwis een uitzonderingspositie in. De eerste door te pleiten voor het bereiken van doorbraken, zoals bij de kosten voor wind op zee. De tweede door te pleiten voor daden in plaats van nieuwe doelstellingen.  Opvallend vond ik verder dat van alle partijen enkel de VVD nog vind dat de luchtvaart mag groeien. Tjeerd de Groot, D66, nam een bijzondere spagaat in, waar hij bij de veestapel ervan uitging dat een halvering nodig is, weigerde hij zich vast te leggen op een maximaal aantal vluchten voor Schiphol.

Foto: C(K).Photography (cc)

De Duitse Energiewende in 2020

, door

ANALYSE - Traditiegetrouw heeft Bruno Burger van het Fraunhofer Institute op 2 januari een pakket grafieken over de Duitse elektriciteitsmarkt gepubliceerd. Een mooi moment om er weer eens aandacht aan te besteden. Om te beginnen met het goede nieuws: kolen is ook in Duitsland de grote verliezer van 2020 met een daling van 33 TWh voor bruin- en steenkool samen, het aandeel hernieuwbare elektriciteit is wederom gegroeid en het Duitse elektriciteitsnetwerk is nog steeds een van de stabielste ter wereld. Wie zelf wil grasduinen in het pakket met grafieken kan hier terecht, bij Energy Charts vind je nog veel meer informatie.

Aandeel groene stroom

Tijdreeks aandeel hernieuwbare elektriciteit in Duitsland

Aandeel hernieuwbare elektriciteit in Duitsland, bron Energy Charts

Het aandeel groene stroom in Duitsland steeg in 2020 naar 50,5%. Waarmee hernieuwbare elektriciteit zijn opmars voortzet. Vooral windenergie en zonne-energie groeide in 2020 aanzienlijk. Gascentrales wisten vorig jaar te profiteren van de hogere CO2-prijs, terwijl de bruinkool- en steenkoolcentrales last hadden van de hogere CO2 prijs en de lagere vraag naar elektriciteit ten gevolge van de coronamaatregelen in Duitsland. Ook de elektriciteitsproductie van kerncentrales liep verder terug, al is er naar mijn weten vorig jaar geen kerncentrale gesloten. Dit jaar sluiten drie van de zes overgebleven kerncentrales en in 2022 sluiten de laatste drie.

Foto: cquarles (cc)

Manifest bouwbedrijven: eerlijk speelveld voor duurzamer Nederland

, door

OPINIE - Een aantal weken geleden lanceerden 13 bedrijven uit de bouwsector een manifest waarin ze oproepen om de rekenmethodieken die worden gebruikt voor het berekenen van de milieubelasting van bouwmaterialen te herzien. Deze rekenmethodieken voldoen volgens de betreffende bedrijven niet aan haar belangrijkste doel: het beperken van de CO2 emissie tijdens de productie van bouwmaterialen. Samen met andere grote partijen uit de bouwbranche deden ze een oproep aan politiek en beleidsmakers om, voorbij de belangen van de bouwindustrie, te zorgen voor rekenmethodieken die het gebruik van zeer emissie-vriendelijke materialen sterk bevorderen.

Inmiddels is het aantal ondertekenaars van het manifest gegroeid tot ruim 80 (herstel: 162), heeft D66 Kamervragen gesteld en heeft ook de Dutch Green Building Council de bal opgepakt met een opiniestuk op Cobouw. De vraag is nu of het Kabinet volgt.

De kans dat we de Parijs doelstelling van 1.5 graad temperatuurstijging behalen wordt met de dag kleiner. Klimaatverandering is urgent én belangrijk om tegen te gaan. Tegelijkertijd met deze mondiale opgave hebben we een woningbouwopgave in Nederland. Binnen tien jaar moeten er zo’n 1 miljoen woningen bijgebouwd worden. Woningen bouwen heeft een forse impact op de directe uitstoot van CO2 (ca. 10% van de jaarlijkse uitstoot). Als we de CO2 uitstoot van onze sector fors willen reduceren, zullen we alternatieven moeten inzetten voor materiaal die geproduceerd worden met fossiele brandstoffen. Dat gaat verder dan het gebruik van circulaire materialen omdat in de gehanteerde rekenmethodieken de productie uitstoot nauwelijks wordt meegerekend. Een adequaat antwoord daarop is de toepassing van biobased materialen zoals bijvoorbeeld hout, hennep, vlas, bamboe en lisdodde. Maar ook het gebruik van reststromen uit Land- en tuinbouw biedt kansen.

Foto: International Maritime Organization (cc)

Is Frankensteinbrandstof oorzaak scheepsramp Mauritius?

, door

NIEUWS - In juli van dit jaar strandde de Japanse Bulk Carrier The Wakashio voor de kust van Mauritius. Een bericht dat opgepikt werd in de Nederlandse media, omdat er olie lekte uit het schip. De olie bedreigde de stranden en flora en fauna van het eiland. Forbes dook dieper in het verhaal en kwam net voor kerst met een reeks artikelen waarin ze wees op het gebruik van laagzwavelige brandstof als oorzaak (in jargon Very Low Sulfur Fuel Oil oftewel ‘VLSFO’). Forbes noemt het schandaal groter dan dieselgate en stelt dat veel grote namen uit de scheepvaartindustrie, de bunkeroliesector en de top van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) betrokken zijn. Zorgwekkender is dat Forbes stelt dat de nieuwe laagzwavelige brandstof een groot experiment is met grote risico’s voor scheepsmotoren, bemanningsleden en onze oceanen. Inmiddels is de VN een onderzoek naar mogelijke mensenrechtenschendingen gestart en zijn er ook vraagtekens bij de rol van de IMO.

Scheepsramp Wakashio

De Wakashio liep eind juli vast op het rif voor de kust van Mauritius, begin augustus begon het schip bunkerolie te lekken. In augustus kopte het Nieuwsblad Transport: “Bemanning gebroken bulkcarrier ‘Wakashio’ was aan het feesten“. De bemanning was de verjaardag van een van de bemanningsleden aan het vieren terwijl ze probeerde om probeerde om contact te maken met wifi of het mobiele telefonienetwerk van Mauritius. Duidelijk was dat het schip van zijn vooraf vastgestelde koers was afgeweken, waarbij veel dichter langs Mauritanië gevaren werd dan oorspronkelijk gepland. In een verklaring van 18 december stelt de operator van het schip (Mitsui OSK Lines) dat op 22 juli besloten werd van de koers af te wijken, waarna op 25 juli besloten werd nog dichter de kust tot op 2 nautische mijl te naderen. In september werd al duidelijk dat het schip problemen met zijn navigatiesystemen had. Een verklaring die overigens niet overeenkomt met de beschikbare satellietgegevens en die dus vragen oproept.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Britse rechter: luchtvervuiling droeg bij aan dood 9 jarig kind

, door

NIEUWS - Half december deed de Britse rechter een baanbrekende uitspraak in de zaak over de dood van de 9-jarige Londenaar Ella Kissi-Debrah in 2013. De rechter oordeelde dat haar dood mede veroorzaakt is door luchtvervuiling. Daarmee is de 9-jarige de eerste ter wereld die op haar overlijdensakte luchtverontreiniging als doodsoorzaak genoemd krijgt. Goed nieuws voor de voorvechters van schone lucht wereldwijd, slecht nieuws voor fossiele brandstoffen en biomassacentrales. Hiermee krijgen de anonieme statistieken over het aantal voortijdige doden door luchtvervuiling ook een gezicht.

Onderzoek

Het is te danken aan het onderzoek van Prof Sir Stephen Holgate en de volhardendheid van de moeder van Ella Kissi-Debrah dat de rechter tot zijn oordeel kwam. Het onderzoek van Holgate liet zien dat de astma-aanvallen samenhingen met de luchtkwaliteit. Het meisje had vooral in de winter, wanneer de luchtkwaliteit het slechts is in Londen, last van astma-aanvallen. Ella en haar familie woonden vlak bij een drukke weg waar de WHO-normen voor luchtkwaliteit met regelmaat overschreden wordt. Langs deze weg worden met name de normen voor stikstofoxiden en fijn stof regelmatig overschreden.

Tijdens de rechtszaak zijn de lokale autoriteiten stevig ondervraagd over de vraag of zij bewoners informeerde over het gezondheidseffect van de slechte luchtkwaliteit. In de zaak werd ook een eerdere Franse rechtszaak aangehaald, waarbij een moeder de staat succesvol aanklaagde omdat de staat te weinig doet om de luchtkwaliteit te verbeteren. De rechter concludeerde:

Waan van de dag

Lid FSB geeft vergiftigingspoging toe tegen Navalny

, door

NIEUWS - Een lid van de FSB, de Russische geheime dienst, heeft z’n mond voorbijgepraat over de betrokkenheid van de FSB bij de vergiftigingspoging van oppositieleider Navalny. Saillant genoeg gaf het lid van de FSB dit toe tegen Navalny zelf, deze belde het FSB-lid in het bijzijn van onderzoekscollectief Bellingcat.

Het FSB-lid heeft bijna vijftig minuten met Navalny gebeld en had al die tijd niet door met wie hij sprak. Navalny gebruikte namelijk een applicatie waarmee hij het telefoonnummer dat werd weergegeven kon aanpassen. Hij koos een bekend vast nummer van de FSB. Aan het eind van het gesprek vatte Navalny het als volgt samen:

Foto: Ontgasroutes benzeen volgens CE copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Varend ontgassen: de (voorlopige) afsluiting

, door

ACHTERGROND - Sinds 2013 schrijf ik voor Sargasso over varend ontgassen van vluchtige organische stoffen. Een taai dossier, waar voor mij al vele andere zich in hadden vastgebeten en waar ik zelf al sinds 2011 mee bezig was. In de afgelopen 10 jaar zijn er stappen gemaakt, maar het gaat tergend langzaam. Het dossier is voor mij een enorm energielek geworden, mede door de nonsens antwoorden waar de rijksoverheid je het riet mee instuurt. Zelfs het bevestigen dat de conclusies die je trekt feitelijk juist zijn is het rijk een brug te ver. Als je al antwoord krijgt. De wijze waarop de overheid met het dossier om gaat heeft veel weg van wat telkens weer naar voren komt bij de mijnbouwschade in Groningen, bij de discussie over vliegvelden, stikstofemissies van wegverkeer en recent ook de toeslagenaffaire. Voor mij als geïnteresseerde en geïnformeerde burger valt daar niet tegenop te boksen, wat niet wegneemt dat mijn publicaties op Sargasso in combinatie met de contacten met de Kamerleden, raadsleden en statenleden de afgelopen 8 jaar wel invloed hebben gehad. Daarom ter afsluiting een overzicht van de successen die de afgelopen 8 jaar (meestal in stilte) zijn behaald.

Varend ontgassen: wat is het ook al weer?

Foto: NASA's Marshall Space Flight Center (cc)

Climate Action Tracker: Parijs komt in zicht, maar is nog ver

, door

ANALYSE - Climate Action Tracker, een onderzoeksgroep die het klimaatbeleid van landen al ruim 10 jaar analyseert, stelt in een analyse dat de nieuw aangekondigde klimaatdoelen van China, Zuid-Korea en Japan de 1,5 graden grens uit het Klimaatakkoord van Parijs binnen bereik brengen. Kanttekening daarbij is dat de doelen nog niet voorzien zijn van beleidsmaatregelen en dat een aantal landen sterk inzet op negatieve emissietechnieken. Daarvan is niet altijd zeker of ze op grote schaal de beoogde resultaten gaan halen. De huidige doelstellingen zijn nog niet voldoende voor 1,5 graden. Volgens Climate Action Tracker komt met de huidige doelstellingen de temperatuurstijging in 2100 uit op 2,1 graden Celsius. Er is nog wel een beleidsgat. Met de huidige beleidsmaatregelen komt de temperatuurstijging uit op 2,7 tot 3,1 graden Celsius.

Bron: Carbon Action Tracker

Klimaatneutraal in 2050

Een groeiend aantal landen stelt zichzelf tot doel om halverwege deze eeuw netto geen uitstoot van broeikasgassen meer te veroorzaken. Volgens Carbon Action Tracker zijn er inmiddels 127 landen, samen goed zijn voor 63% van de uitstoot van broeikasgassen, die zichzelf tot doel hebben gesteld om klimaatneutraal te worden of overwegen dat als doel te stellen. Daarmee beginnen de lange termijn doelen in lijn te komen met het Klimaatakkoord van Parijs. Wat de analyse van Carbon Action Tracker laat zien is dat het Klimaatakkoord van Parijs werkt. Na het mislukken van de onderhandelingen in Kopenhagen in 2009 koerste de wereld af op een stijging van 3,5 graden Celsius. Inmiddels is daar 0,7 graden vanaf door geïmplementeerd beleid. Het effect van de dit jaar aangekondigde aanscherpingen van de doelstellingen haalt hier 0,5 graden vanaf.

Waan van de dag

New York Times: geen bewijs van verkiezingsfraude

, door

NIEUWS - Tot zover de claims van Trump:

The New York Times contacted the offices of the top election officials in every state on Monday and Tuesday to ask whether they suspected or had evidence of illegal voting. Officials in 45 states responded directly to The Times. For four of the remaining states, The Times spoke to other statewide officials or found public comments from secretaries of state; none reported any major voting issues.

Foto: Judy van der Velden (cc)

Staat van het klimaat en de verkiezingen in 2021

, door

NIEUWS - In de aanloop naar de verkiezingen van 2017 heeft Sargasso alle verkiezingsprogramma’s doorgelicht op de klimaatdoelstellingen en het klimaatbeleid dat de verschillende partijen voorstonden. Inmiddels zijn we vier jaar verder, is de klimaatwet van kracht geworden en maken de politieke partijen zich op voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Een mooi moment om de verkiezingsprogramma’s opnieuw tegen het licht te houden op klimaatbeleid. We beginnen vandaag met de belangrijkste ontwikkelingen sinds 2017 en met de huidige staat van het klimaat, zoals beoordeeld door de Raad van State en het Planbureau voor de Leefomgeving. Daaruit destilleren we ook de sectoren en terreinen waarop we in de verkiezingsprogramma’s aanvullende maatregelen verwachten om de doelstellingen voor 2030 en 2050 te halen. Overal waar in dit stuk CO2 wordt genoemd gaat het om alle broeikasgassen en kun je dus ook CO2 equivalenten lezen.

Internationale ontwikkelingen

Internationaal is er de afgelopen vier jaar behoorlijk wat veranderd. Aan de ene kant staan de VS op het punt uit het klimaatakkoord van Parijs te stappen en heeft ook de Australië regering zijn aloude rol van vol inzetten op kolen en gas weer opgepakt. Aan de andere kant is het Trump niet gelukt om de neergang van de kolensector in de VS te stoppen. Niet alleen zijn de meeste kolenmijnbouwbedrijven de afgelopen jaren doorgestart, ook de sluiting van kolencentrales in de VS zet onverminderd door. Alleen al in 2019 werd bijna 16 GW aan kolencentrales gesloten, terwijl er geen nieuwe kolencentrales in de pijplijn zitten. Sinds 2016 is er geen nieuwe kolencentrale meer geopend in de VS.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lessen voor Klimaatakkoord 2.0

, door

OPINIE - De Europese Unie maakt zich op voor een scherper klimaatdoel voor 2030 en in Nederland werken D66 en GroenLinks aan een initiatiefwet om de doelstelling in de klimaatwet aan te scherpen. Dat laatste zal ongetwijfeld zorgen voor nieuwe onderhandelingen over aanpassingen in het nationale klimaatakkoord. Hoog tijd om daarop vooruitlopend een aantal lessen mee te geven vanuit de dagelijkse praktijk van de lokale uitvoering, want het huidige klimaatakkoord bevat een aantal schotten tussen doelstellingen die zacht gezegd niet bepaald zorgen voor maatschappelijke acceptatie bij inwoners. Schotten ook die ervoor zorgen dat inwoners het gevoel hebben dat ze niet serieus worden genomen, dat er enkel ‘infantiele keuzes’ tussen zonneveld of windturbine voorliggen en dat ze de kans missen om de opgave voor de eigen gemeente te verkleinen. Een volstrekt gemiste kans in het huidige klimaatakkoord, die ook zorgt voor onnodige polarisatie. Een goed ontworpen en simpele set spelregels kan inwoners en raadsleden weer grip geven op de enorme opgave die er de komende decennia op ze afkomt vanuit de energietransitie.

Ontwikkelingen in de EU en nationaal

De Europese Commissie heeft aangekondigd de doelstelling voor 2030 te willen aanscherpen naar 55% minder CO2 uitstoot ten opzichte van 1990. Het Europees Parlement wil zelfs inzetten op 60% reductie in 2030. Ook in Nederland werken D66 en GroenLinks aan een initiatiefwet om de ambitie in de klimaatwet voor 2030 op te hogen van 49% naar 55%. Wanneer deze aanscherpingen doorgaan ligt het voor de hand dat ook de maatregelen van het Nederlandse klimaatakkoord (dat is bestempeld tot het eerste klimaatplan, als bedoelt in de klimaatwet) aangevuld moeten worden. Wat weer zal doorwerken in de 30 regionale energiestrategieën. Wat weer tot aanvullende lokale gesprekken met inwoners en gemeenteraden zal leiden over welk aandeel iedere gemeente wil nemen in deze extra opgave.

Foto: Marko (cc)

Onenigheid tussen havensteden blokkeert alternatieven voor varend ontgassen

, door

NIEUWS - Bijna 7 jaar geleden schreef ik het eerste stuk over varend ontgassen voor Sargasso. Een taai dossier waar (vrij naar Toon Tellegen) de titel Snel, zo langzaam als zij konden het best bij past. Al een aantal keer dacht ik dat er eindelijk regionale, landelijke of internationale doorbraken waren om varend ontgassen te verbieden. Inmiddels wordt in de berichtgeving gesproken over een landelijk verbod op varend ontgassen eind 2021. Een verbod dat al van kracht is bij sluizen, bruggen en in dichtbevolkte gebieden. De definitie van dichtbevolkt gebied leek Zeeland tot gedoogwalhalla voor varend ontgassen te maken, wat zorgde voor het instorten van de Antwerpse markt voor verantwoord ontgassen en Kamervragen van het D66 Kamerlid Rutger Schonis.

Wat is varend ontgassen?

Varend ontgassen gebeurd in de tankvaart en is nodig omdat er in de tanks van schepen die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. Deze ladingrestanten en ladingdampen moeten uit het ruim verdwijnen voordat er een nieuwe lading aan boord komt. Dat heet ontgassen. Bij ontgassen komen vluchtige organische stoffen vrij, waaronder gevaarlijke en zeer zorgwekkende stoffen, zoals benzeen.

Schepen die hun lading hebben gelost worden vol ladingdamp weggestuurd van de terminal. Om een volgende lading te kunnen laden moeten ze veelal aantonen dat ze gasvrij zijn aan de terminal van de nieuwe verlader. Dat kan op verschillende manieren, bij een tankschoonmaakbedrijf of door te ontgassen aan de buitenlucht. Ontgassen aan de buitenlucht is enkel varend toegestaan als dit via het zogenaamde manifold plaatsvind. Behalve in de buurt van sluizen, bruggen en bij dichtbevolkte gebieden. In de havens van Rotterdam en Amsterdam zijn door de lokale autoriteiten plaatsen aangewezen waar schepen stilliggend mogen ontgassen. Bij 20 graden Celsius gaat om 900 kilogram per schip. Op warme zomerse dagen kan het om aanzienlijke meer gaan: 2.000 tot 3.000 kilogram benzeen per schip.

Vorige Volgende