Jorn

Een opmerkelijk bericht in NRC vandaag: ‘Volgens de Britse psychiater George El-Nimr kwam Stalin’s wrreedheid voort uit dementie. Na een reeks van hartaanvallen werd hij dement en deze dementie kan zijn paranoia, de achteruitgang van zijn uitzonderlijke intelligentie en het vrijkomen van de meer sadistische kanten van zijn karakter verklaren. Miljoenen slachtoffers van zijn bewind hadden kunnen worden gered als stalin adequate psychiatrische behandeling had gekregen.’

Als ik dit zo lees, vermoed ik dat Stalin zijn hartaanvallen al op vrij vroege leeftijd gehad moet hebben, aangezien zijn compassie met de medemens nooit erg groot is geweest. Dementie en wreedheid liggen m.i. ook dusdanig ver uit elkaar dat er niet over een verband te spreken is. Ik zie het beeld voor me van oma die als een kasplantje weg zit te teren en geen vlieg kwaad doet, omdat ze niet weet wat dat is. Tegelijkertijd moet ik aan One Flew over the Cukoo’s Nest denken en zou een medication-time toendertijd niet overbodig zijn geweest. Dadelijk gaan ze ook nog beweren dat Stalin eigenlijk een hele goede bluts was en de arme Stalin eigenlijk het slachtoffer is geweest.

Eindelijk wordt een oude traditie weer in ere hersteld, de openluchtvoorstelling bij het Filmmuseum. De afgelopen jaren was er een beetje de klad ingekomen en werd je met een kluitje in het riet gestuurd als je vroeg wanneer er een volgende film buiten zou worden getoond, maar nu prijkt de openluchtvoorstelling weer trots op het vrijdagavondprogramma. Ik bewaar nog goede herinneringen aan de laatste film die ik daar ooit heb gezien; het doodeenvoudige maar zeer stilistische debuut van Steven Spielberg, Duel, met Dennis Weaver (beter bekend als ‘Murder McCloud’) als de eenzame automobilist die op leven en dood strijdt tegen een psychopathische vrachtwagenchauffeur. Een film die ik anders waarschijnlijk nooit zou hebben gezien omdat ik nu eenmaal niet zo’n Spielberg liefhebber ben.

Op een zwoele zomeravond is het goed toeven op het mooie terras in het Vondelpark, maar het is wel vereist om op tijd te komen want de voorstelling is gratis en jullie weten hoe wij Nederlanders zijn. Vanavond wordt de aftrap verricht met El Mariachi (1992) van Roberto Rodrigues, de oorspronkelijke en m.i. betere versie van Desperado.

Een greep uit het komende prgramma:
vr. 9 juli: Flashdance (1983), Adrian Lyne,
vr. 16 juli: The Geisha Boy (1958), Frank Tashlin,
vr. 23 juli Shallow Grave (1994), Danny Boyle,

A.s. zondag is er weer zo’n onvervalst sympathiek festivalletje in het Afrika-pakhuis in Amsterdam. Met als line-up o.a. de persoonlijke favorieten van uw correspondent; Gone Bald en Lushus en verder the Zippies, Sonic Litter, Chipmonks on Acid en meer. Het belooft een middag/avond te worden die garant staat voor een combinatie van space-blues/panarcho/beat/noise gitaargeweld met een vleugje psychedelica. Ook zal er Balkanese buikdans te bewonderen zijn.

Dit festival is een benefiet voor Radio Patapoe, een onafhankelijk lokaal station dat aandacht vraagt voor haar bestaansrecht. Met lawaai, magie en chaos wil zij de bezoeker duidelijk maken dat zij moet vechten voor haar overleving. Komt dat zien en horen!

Zondag 27 juni, Afrika Pakhuis, Veemkade 22, Amsterdam van 15-24u. Entree 5 euro

Morgen komt de Olympische vlam naar Amsterdam. De rondreis van de vlam voert langs alle steden waar ooit de Spelen gehouden zijn en langs steden op continenten waar de Spelen nog niet geweest zijn. Kosten van het grapje; 45 miljoen dollar. Maar dat is nog niet het ergste; 131 fakkeldragers zijn geselecteerd om de +/- 48 kilometer lange tocht af te leggen. En één ervan is Gerard Joling die, naar eigen zeggen, dankzij zijn dagelijkse hardlooptochten is uitverkoren.
Was Fanny er nog maar…

Afgelopen vrijdag kwam ik voor het eerst in de roenmruchte Zaal 100. Ik was naar het voormalige schoolgebouw in de Wittenstraat getogen om de Gone Bald 10 year anniversary party bij te wonen. Deze Amsterdamse noise-band met Kroatische wortels heeft weliswaar in verschillende samenstellingen gespeeld in de afgelopen tien jaar, maar een aantal zaken waren constant gebleven, nl. zanger/gitarist, Iviza en de naam van de band. Vandaar een feestje dus.

Zaal 100 werd in de jaren ’80 gekraakt en is, naar eigen zeggen, een onafhankelijk centrum voor van alles en nog wat, behalve voor privéfeesten, partijpolitieke of religieuze bijeenkomsten. Wat mij betreft een prettig filter. Eind jaren ’80 werd het in erfpacht gegeven aan de krakers dankzij de ‘schoon-schip’operatie. Dit kwam min of meer neer op een legalisering van het kraakpand.

Bij binnenkomst stuit je meteen op de bar, die nog steeds wat weg heeft van een schoolbar, maar waar het bier met krat en al in de koelkasten wordt gezet. In deze entree zijn regelmatig ook exposities te bewonderen van verschillend allooi. De Grote zaal (die in wezen vrij klein is) is intiem, voornamelijk door de theatertribune die veel plaats in beslag neemt, maar wel ruimte biedt aan behoorlijk wat mensen. Het blijkt dat in zaal 100 elke dinsdag live jazz wordt vertolkt, 1 keer per maand een dichtersavond, regelmatig amateurtoneel en dus ook zo nu en dan kleine festivals zoals die waar ik dus was.

Filmpje

Vandaag was het een grote dag voor het geslacht van de voormalige Bourbons. In St. Denis werd nl. het hart van Lodewijk XVII met veel ceremonieel bijgezet in de kathedraal waar de Franse koningen liggen begraven. Deze ‘begrafenis’ was opmerkelijk, aangezien het hart na een zwerftocht van 200 jaar nu eindelijk haar laatste rustplaats vindt. Lodewijk XVII was de jongste zoon van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette en was door het overlijden van zijn broer de gedoodverfde troonopvolger, ware het niet dat de Revolutie uitbrak in 1789, Lodewijk XVI en Marie-Antoinette beiden werden onthoofd en de jonge telg gevangen werd gezet in de
Temple, het vroegere kwartier van de Parijse tempeliers. Aldaar overleed hij in 1795 aan de gevolgen van tuberculose.

Na zijn dood werd hij begraven in een massagraf dat enkele jaren daarna al niet meer te traceren was. Al tijdens zijn gevangenschap gingen er geruchten dat het kind zou zijn ontvoerd uit de gevangenis of juist zelf zou zijn ontsnapt. Dit leverde voer op voor zo’n veertigtal bedriegers die zich uitgaven voor de gevluchte kroonprins. De meest volhardende was ene Carl Willem Naundorff. Deze klokkenmaker uit Pruisen beweerde vanaf 1825 tot aan zijn dood in 1845 dat hij de ware Louis Charles was. Hij was de Franse taal vergeten door zijn vlucht naar Duitsland en kon de naam Bourbon niet eens correct schrijven, maar door zijn verdere oprechte voorkomen en zijn kennis van details, kreeg hij toch aanhangers. Een verzoek tot een rechtszaak waarin hij erkenning door zijn familie eiste, werd afgewezen.

Eerder berichtte ik hier over Leontine Coelewij (conservator Stedelijk Museum), die in het programma R.A.M. aankondigde dat de verhuizing van het Stedelijk naar het TPG-gebouw zou worden aangegrepen om een nieuwe koers te gaan varen. Het werk uit de collectie zou natuurlijk blijven worden getoond, maar er zou ook meer ruimte ontstaan voor het tonen van het werk van een nieuwe generatie kunstenaars. Inmiddels is het Stedelijk Museum CS ruim twee weken geopend, tijd dus om een kijkje te gaan nemen.

De nieuwe lokatie roept associaties op met de tijdelijke lokatie van het van Abbenmuseum in Eindhoven tot ongeveer anderhalf jaar geleden, alwaar het ongeveer drie jaar gehuisvest was. Ook daar nodigde het industriële erfgoed uit tot improvisaties en aanpassingsvermogen. Het logge TPG-gebouw is natuurlijk oerlelijk, maar door de komst van het Stedelijk krijgt het opeens charme. Zeker ook wanneer over een aantal weken galerie W139 haar deuren in de kelder zal openen. Het valt echter nog maar te bezien in hoeverre de kunstliefhebber ongestoord in het museum rond zal kunnen struinen, gezien de gigantische bouwput naast het gebouw.

Bij de (her)opening heeft men gekozen voor een drietal exposities…
Ten eerste is er de Tussenstand: een keuze uit de collectie waarin de alombekende Malevichen, Kadinsky’s, Mondriaans, Salle’s e.d. worden getoond, alsmede een retrospectief van beroepskliederaar Willem de Kooning, niet mijn favoriete kunstenaar. Voor de regelmatige bezoeker is dit geijkt werk en weinig verrassend. Men heeft getracht de informatie rondom de kunstwerken te verbeteren, maar ik zou ze willen aanraden een kijkje te nemen bij het Tate Modern, zodat men ook in Nl niet hoeft te gissen naar betekenissen.

Ook zo’n heimwee naar de tijden dat de hiphop vernieuwend was en dieper ging dan zelfverheerlijking en puissant rijk exhibitionisme? Kijk dan naar de online documentaire Big fun in the Big Town van Vrije Geluiden over de opkomst in het New York van de jaren ’80. Afgelopen zondag was deze te zien bij de Vpro.

Big fun in the Big Town

Omdat ik de laatste weken niet zo veel tijd had om musea of galeries te bezoeken, besloot ik maar naar de platenzaak te gaan om mij voeding te verschaffen voor culturele input mijnerzijds. Dat viel nog niet mee elke keer weer overkomt het me weer dat ik met een volledig leeg hoofd in zo’n winkel sta. Ik besloot daarom maar wat blaadjes erop na te slaan, waardoor gelukkig mijn geheugen weer enigszins werd opgefrist.

Maar toen viel het nog niet mee; mijn voorkeur voor obscure muziek bleek niet zo erg besteed aan boudisque. Omdat ik de laatste tijd nogal van sfeermuziek houd (zeg maar lounge, maar dan met stevige gitaren) dacht ik al snel aan Giardini di Miro’, waarop de verkoper aan wie ik het vroeg me aankeek alsof hij het in Keulen hoorde donderen en mij vervolgens nul op rekest gaf. Garage dan maar en op save spelen, dacht ik en nam Pawn Shoppe Heart van the Von Bondies in mijn hand. Een band waar ik niet al te veel over ga zeggen, omdat ik veronderstel dat ze bekend genoeg zijn geworden nadat zanger Jason Stollsteimer door Jack White onder handen was genomen. Overigens schreef Nrc dat hun concert van enkele weken dramatisch was, terwijl de Volkskrant een lyrisch verhaal had. Wie moet je nog geloven, tegenwoordig?

In het Amsterdamse Bos en Lommer opent vanavond het drijvende filmhuis The Dive-in haar deuren. Op deze boot van 40 meter lang en 7,5 meter breed is het de bedoeling om filmhuisfilms te tonen van woensdag t/m maandag, van 29 april t/m 17 oktober. Vanavond start men met het tweeluik Koyaanisqatsi (vorige week besproken op Sargasso) en Powaqqatsi van Godfrey Reggio. Mocht vanavond de hemel openbarsten, dan is dat geen probleem, want er is ook gezorgd voor een overkapping. Deze kan dan meteen worden beproefd.

Het initiatief is ontstaan omdat er in de nogal saaie wijk Bos en Lommer nauwelijks iets te beleven viel. Voor vertier moest het heil worden gezocht in de stad, terwijl er toch genoeg mensen in deze wijk wonen die iets naast de deur willen hebben. De oplossing op het water lag daarbij voor de hand.

Het programma voor het hele seizoen is nog niet bekend, maar de komende week zullen o.a. nog the Idiots, Betty Blue en Al about my mother worden vertoond. Prijs per film; 4,50 euro voor niet-leden, 3 euro voor leden.

The Dive-in

In het Amsterdams Historisch Museum is momenteel de tentoonstelling Breitners Amsterdam te zien. In deze tentoonstelling wordt een fraai beeld gegeven van hoe het Amsterdam van eind negentiende eeuw geweest moet zijn. Breitner, de zelfgenoemde ‘peintre du peuple’ werd vooral bekend door zijn donkere schilderijen, maar heeft ook een unieke collectie foto’s achtergelaten waarvan eveneens een deel te zien is.

Breitners Amsterdam toont voornamelijk straatbeelden en dan ook nog voornamelijk werk dat gemaakt is vanuit zijn favoriete plek, de kunstenaarssociëteit Arti et Amicitae. De meeste werken concentreren zich dus op het Rokin en ook de Dam komt veelvuldig in beeld. Breitner had een voorkeur voor het schilderen van paardentrams, diensters op verschillende manieren zoals de zogenaamde instantés (die een soort snapshot lijken te zijn, maar dan in verf), aquarellen en olieverfschilderingen. In herfstkleuren gaf hij de avond weer, terwijl ook besneeuwde grachten tot zijn favorieten behoorden.

Maar gelukkig is de tentoonstelling niet alleen tot dit soort schilderijen beperkt. In de tijd dat Breitner naar Amsterdam kwam (1886) kende Amsterdam een behoorlijke economische voorspoed en werd de stad aantrekkelijk voor nieuwkomers die zorgden voor een opleving in de bedrijvigheid (de periode staat ook wel bekend als de ‘Tweede gouden eeuw’). De bevolking verdubbelde naar zo’n 500.000 inwoners, waardoor er overal gebouwd moest worden. Breitner hield van bouwwerkzaamheden en hield zich in die tijd veel op in de van Diemenstraat, waar grote bouwplaatsen waren. Bovendien was Breitner een nogal rusteloos type. In de 37 jaar dat hij in Amsterdam woonde, verhuisde hij 20 keer. Vanuit zijn verschillende ateliers schilderde hij zijn directe omgeving van o.a. de Lauriergracht en het Prinseneiland.