Jojanneke Vanderveen, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Bewust-leven-to-do-lijst

10 maart 2013 , 19:00 , door Jojanneke Vanderveen

VERSLAG - Bewust leven begint met een goede to-do list.

Het gaat prima, dat bewust leven. Waar een wil is, is een behoorlijk begaanbare weg. (Dat de EkoPlaza op 2 minuten loopafstand zit, helpt mee.) Ik eet drastisch minder dierlijke producten, ik koop geen eerstehands kleren, ik spring zuinig om met douchetijd, ik koop geen thee in wegwerpbekers meer op het station, ik doe vrijwilligerswerk bij het Amsterdams BuurvrouwenContact, ik doneer aan Amnesty International, ik weer advertenties online en doordat Facebook standaard uitgelogd staat en ik de app van mijn telefoon heb verwijderd, blijft er ineens weer meer tijd over.

Toch zijn er ook dingen op het lijstje met afspraken die nog op uitvoering wachten. Om mijn aandacht ook daar weer even op te vestigen, deel ik ze hier met jullie. Mijn bewust-leven-to-do-lijst.

Alleen groente en fruit van de groente- en fruitkalender van Milieu Centraal. Liever geen groenten die gekweekt zijn in verwarmde kassen. Maak een afweging tussen lokaal en biologisch. (Biologische appels uit Nieuw-Zeeland zijn dweilen met de kraan open.) Liever geen verpakkingsmaterialen.

To do: lijst uitprinten en in de keuken ophangen

Kleren moeten niet ongebruikt blijven liggen. We mesten onze klerenkast uit en geven ongebruikte kledingstukken een nieuw leven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

‘Griezelig fundamentalisme’, of toch niet…?

24 februari 2013 , 19:00 , door Jojanneke Vanderveen

COLUMN - Afgelopen week gebeurde er iets moois: ik kreeg een reactie op mijn blogserie. Dank daarvoor, Camiel van Altenborg. Niks zo fijn als input aangedragen krijgen, waar je vervolgens alleen maar op hoeft te reageren.

Laat ik beginnen met een korte samenvatting van Camiels punt. Het lijkt een tweeledig punt te zijn. Ten eerste zegt hij: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Doe geen verkrampte, verwoede pogingen om ‘bewust’ te leven. Leef anderzijds ook niet op de pof. Hij noemt het ‘progressief calvinisme’. Zijn tweede punt: ‘Ik pleit voor een cultuuromslag, voor andere ideeën over wat wel en niet normaal is.’ Het eerste punt is gericht tegen mijn ‘griezelige fundamentalisme’. Het tweede punt is zijn alternatief daarvoor. Interessant.

Ok, een kleine analyse. Waarom zou iemand denken dat ik een griezelige fundamentalist ben? Omdat ik me kennelijk ‘in allerlei ongemakkelijke bochten’ wring, waar ik bovendien niet gelukkig van word. Ter illustratie hiervan haalt Camiel aan dat ik er (in mijn eigen woorden) ‘moeite’ voor schijn te moeten doen.

In plaats daarvan stelt Camiel voor dat we onbewust de ingesleten eetpatronen uit onze opvoeding naleven, want ‘zo hoort het nou eenmaal.’ Tegelijkertijd wil hij dus een cultuuromslag met andere ideeën over wat wel en niet normaal is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Veganistische boterhammen

10 februari 2013 , 19:00 , door Jojanneke Vanderveen

COLUMN - Het is verbazingwekkend hoe snel je je een nieuwe levensstijl kunt aanmeten. Ook als het om veganistisch eten gaat. Maar je moet het wel echt willen.

De tijd vliegt voorbij. Ik denk steeds: ‘ik moet nu toch echt een keer die excursie naar een lokaal, kleinschalig, biologisch boerenbedrijf organiseren, zodat ik erover kan schrijven in mijn blog.’ Maar ik heb het moment nog niet gecreëerd.

Natuurlijk is het doel van zo’n uitstapje ook niet om mijn lezers erover te kunnen vertellen. Het doel was om de mogelijkheid open te houden om dierlijke producten te eten, als ik dat echt graag wilde, en ik de herkomst kende en daarachter kon staan. Feit is echter, dat ik me prima vermaak met dat veganistische eten.

Ik ben geen purist; ik maak steeds weer de afweging tussen de positieve milieueffecten en de hoeveelheid geluk die het eten van iets dierlijks al dan niet zal creëren. Meestal zijn die twee goed met elkaar in overeenstemming. Ik koop zelf dan ook slechts zeer sporadisch iets dat zuivel of ei bevat. Vlees koop ik nooit.

Met eten dat anderen me aanbieden ben ik wat minder strikt. Salade met wat kaas die een vriendin meeneemt? Ach, die salade heeft ze toch al, ze kent mijn motieven en bovendien eten we straks samen de veganistische hoofdmaaltijd. Dan kan ik die kaas wel over mijn hart en mijn tong verkrijgen – een zeer gelukbrengende smaaksensatie.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Lofzang op Marktplaats

29 januari 2013 , 13:00 , door Jojanneke Vanderveen

COLUMN - Eind november maakte ik met een groep vrienden een eerste set afspraken over hoe we willen eten, en waar we onze kleding willen kopen. Het bracht me een prachtige nieuwe bron van spullen: Marktplaats.

Marktplaats, oh Marktplaats, wat ben je toch geweldig. Met al je oude spullen. Met al je particuliere verkopers, die allemaal zo snel reageren. Die mij mailtjes sturen als ik na een dag nog niet betaald heb: ‘Ik heb alles al mooi ingepakt en ik kan het zo naar de post brengen. Is er iets mis gegaan met de betaling?’ In al je grootse kleinschaligheid. Met je diversiteit aan producten.

Na mijn nieuwe tweedehands spijkerbroek, ben ik flink aan het kopen geslagen. Maar weest u niet bang hoor, ik ben niet gaan kopen om het kopen. Ik heb boeken gekocht, “One world” van Peter Singer, “The Shock Doctrine” van Naomi Klein. Ik heb winterlaarzen gekocht, twee paar. Het eerste paar was helaas te klein, maar gelukkig vond een vriendin ze erg leuk. Het tweede paar heb ik toen toch maar dichter bij huis gezocht. En hier zit ik hoor, te typen in mijn vintage leren laarzen van tien euro. Oh, wat zijn ze leuk. Kleerhangers, 28 stuks. Gekocht van Dini, die ze keurig gesorteerd had ingepakt in een kartonnen doosje. Een grijze jurk, in perfecte staat. Gisteren had ik hem aan, bij de première van de videoclip die we met onze band gemaakt hebben.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Reclame? Nee, bedankt

14 januari 2013 , 11:00 , door Jojanneke Vanderveen

COLUMN - Eind november maakte ik met een groep vrienden een eerste set afspraken over hoe we willen eten, en waar we onze kleding willen kopen. Afgelopen zondag zijn we weer bij elkaar gekomen om onder meer reclame en digitale activiteiten te bespreken.

Wat bleek? Deze onderwerpen zijn een stuk moeilijker om heel concrete afspraken over te maken dan eten en kleding. Toch hebben we een aantal nieuwe stappen op papier gekregen.

Met het spits afgebeten en een goede portie enthousiasme gingen we vorige week verder met nieuwe afspraken. Veel van onze thema’s zijn gerelateerd aan duurzaam leven, met oog voor ecologische houdbaarheid, maar ons project is breder dan dat. ‘Je losmaken van passief consumentisme,’ zoals ik eerder ons doel omschreef, betekent ook dat je je bewust wordt van de greep die je maatschappelijke context op je heeft.

Daarom stond reclame op ons lijstje. Reclame klinkt misschien als een futiel onderwerp – als je die reclame niet wilt zien, dan kijk je er toch niet naar? Reclames en advertenties zijn echter een zeer agressief en hardnekkig symptoom van het soort samenleving waarin we terecht zijn gekomen. Waar je ook gaat, je wordt geconfronteerd met de boodschap: koop. Koop! KOOP!!!

Foto: Gary McCafferty (cc)

Consuminderen tijdens de feestdagen

30 december 2012 , 19:00 , door Jojanneke Vanderveen

COLUMN - Een dilemma: je wilt consuminderen maar hoe doe je dat met de feestdagen?

Eind november maakte ik met een groep vrienden het begin van een set afspraken over wat we wel en niet willen eten, kopen, doen. We hadden niet langer zin om ons mee te laten slepen in consumptiepatronen die we niet ondersteunen. Misschien denkt u nu ‘doe dat dan gewoon niet’, maar dat heeft meer voeten in de aarde dan het lijkt.

Een horde die we al bij het begin van ons experiment zagen aankomen, waren de feestdagen. Met een westerse-wereldwijde nadruk op kopen, kopen, kopen en eten, eten, eten, voorspelden we dat het wel eens lastig zou kunnen worden om december door te komen zonder onze afspraken te schenden. En dat was het ook.

Als je alle afspraken die we nu hebben volledig uitvoert, leidt dat tot een leefstijl met een grotendeels plantaardig dieet en weinig eerstehands spullen. Onze maatschappij is op de meeste dagen van het jaar behoorlijk anders ingericht – en in december al helemaal. Maar laat het nou ook net in december zijn dat mensen elkaar het meeste opzoeken. Laat het net in december zijn dat sociale verwachtingen het meest duidelijk zijn vormgegeven.

Een tweedehands spijkerbroek en kadetjes met melkeiwit

16 december 2012 , 19:00 , door Jojanneke Vanderveen

VERSLAG - Een voedingspatroon zonder dierlijke producten is moeilijker dan je denkt. Ook in biologische chocopasta zit melkeiwit. Maar een tweedehands spijkerbroek is zo gevonden.

Op een zondagavond eind november maakte ik met een groepje vrienden het begin van een set leefafspraken: wat willen we wel en niet eten, kopen, doen? We willen ons losmaken van passief consumentisme. Het experiment loopt inmiddels drie weken. Tijd om u bij te praten: hoe sta ik ervoor?

De afgelopen weken kwam met enige regelmaat de opmerking ‘ach, wat doe je jezelf aan?’ voorbij. Die kan alleen maar voortkomen uit het voorstellingsvermogen van degenen die die uitspraak deden, want ik lijd bij mijn weten niet onder dit project. Sterker nog, ik voel me regelmatig bijzonder tevreden over onze afspraken.

Zo kopen we liefst onze kleding tweedehands. Toen ik vorige week toe was aan een nieuwe spijkerbroek, ging ik dus naar marktplaats.nl. In een mum van tijd had ik een broek gevonden op nog geen kilometer afstand van mijn huis. Die broek kostte bovendien maar vijf euro en was exact hetzelfde als de broek die kapot was gegaan. Binnen een kwartier had ik antwoord op mijn mail en een half uur later was ik weer thuis met mijn nieuwe broek. Op zondagavond. Daar kan geen winkel aan tippen.

Niet langer een passieve consument

2 december 2012 , 17:00 , door Jojanneke Vanderveen

OPINIE - We leven in een consumptiemaatschappij waarbij elke prikkel om stil te staan en na te denken bij ons voedsel, kleding en leefstijl wordt weggewerkt. Kan dat anders?

Stelt u zich voor: een supermarkt. U weet wel, zo’n winkel waar je allerhande spullen kunt kopen, veelal etenswaren. Van veel producten bestaan minstens vijf varianten, oplopend tot misschien wel vijftig verschillende soorten. Alles keurig verpakt in plastic zakken. Of plastic bakken, verpakt in plastic zakken. Of zakjes, verpakt in kartonnen dozen.

Er zijn veel van dat soort winkels in Nederland. Vooral in grote steden vind je er eigenlijk altijd wel een op loopafstand. Meestal hebben ze ruime openingstijden, zodat je nooit van tevoren hoeft te bedenken wanneer je erheen gaat, maar je kunt gaan wanneer het je uitkomt. Of wanneer je ergens zin in hebt. Je hoeft er niets eens over na te denken.

Heb je nog minder tijd om je eetmomenten te plannen, dan kun je ook nog ‘iets halen’. Wederom vooral in grote steden tref je in de meeste straten minstens één koffiebar aan. Ook stations zitten vol met eet- en drinktentjes ‘to go’. Hier kun je croissantjes, koekjes, en koffie of thee in een papieren beker met deksel halen. Dat deksel dient ertoe dat je, al hollend naar je bus/tram/trein, je drinken niet verliest.