Overzicht

Jan-Albert

47 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politiechef Julían Leyzaola wéér in opspraak, dit keer in Juárez

, door

Onlangs nam ik hem al op in het lijstje the Bad in deze opsomming van het goede/slechte/lelijke van Mexico in 2010. Maar Julían Leyzaola, voormalig politiechef van Tijuana en sinds kort bekleder van dezelfde functie in Ciudad Juárez, leert het blijkbaar nooit. Nu wordt zijn politiekorps amper een maand na zijn aantreden beschuldigd van het doen verdwijnen van 4 personen in Juárez.

Niet dat het als een hele grote verrassing komt. Leyzaola is een van de meest omstreden politiefunctionarissen van Mexico. Tijdens zijn korte periode aan het roer in Tijuana werd hij talloze malen beschuldigd van mensenrechtenschendingen. Hij zou leger en politie opdracht hebben gegeven op arbitraire wijze mensen te laten oppakken op basis van vage ‘aanwijzingen’ dat ze iets met de drugshandel te maken zouden hebben. Tientallen ‘verdachten’ zouden in opdracht van Leyzaola vervolgens zijn gemarteld in de militaire basis van Tijuana.

Compromisloos
Maar Leyzaola kreeg ook positieve kritiek. Zijn keiharde optreden in Tijuana (hij hanteerde een zero tolerance beleid tegen drugscriminelen) zou de stad na de geweldsexplosie van 2008 weer veilig hebben gemaakt. Vanuit de Verenigde Staten werd hij zelfs geprezen als het soort politieman dat Mexico nodig heeft: compromisloos, hard, confronterend.

Oh ja? Cijfervreter en topblogger Diego Valle denkt daar heel anders over. Hij deed zijn gebruikelijke duik in de statistieken en kwam met hele andere cijfers: 2009 was juist gewelddadiger dan de voorgaande jaren. Ook ontvoeringen, bankovervallen en gewelddadige berovingen namen toe.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De menselijke drama’s van de Amerikaanse migratiediscussie

, door

De discussie omtrent illegale migranten is heftig bij de noorderbuur. En wordt heftiger. Sommige staten pogen draconische wetten aan te nemen die indocumentados effectief tot rechtenloze individuen degraderen, terwijl politici het ‘gevaar’ van de illegale migranten (lees: Mexicanen en Centraal-Amerikanen) ideologisch proberen uit te buiten. Dat de gevolgen van de discussie over dit gloeiend hete hangijzer dramatisch kunnen zijn, blijkt in Nebraska.

Uit de Lincoln Star, lokaal dagblad in Nebraska, van 17 maart:

The elimination one year ago of Medicaid funding for prenatal care for about 1,600 low-income women has had dramatic effects, doctors and health clinic administrators reported Wednesday. At least five babies have died. […] […] About half of the women dropped from the program are undocumented.

Een en ander kwam aan het licht nadar senator Kathy Campbell besloot een voorstel in te dienen (LB599) om de staat te laten betalen voor prenatale zorg ten behoeve van vrouwen zonder zorgverzekering, maar met een zorgverzekering voor kinderen. Overigens niet met het idee dat het geaccepteerd zou worden door de senaat van Nebraska, maar om gegevens te verkrijgen over de beslissing van Medicaid om onverzekerde vrouwen uit hun zorgstelsel te laten vallen.

Dat lijkt op het eerste gezicht niet direct iets met migratie te maken te hebben. Vrouwelijke migranten die zonder papieren in de VS verblijven, hebben logischerwijs zeer beperkte toegang tot het Amerikaanse zorgstelsel. Medicaid wil geen geld uitgeven aan vrouwen zonder verzekering. En daar vallen dus veel indocumentadas onder. Toch? Maar even verderop in het artikel stelt Caron Gray, als arts verbonden aan het academisch ziekenhuis van Creighton University, het volghende:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Badiraguato, Sinaloa

, door

 

Bron 1: “Chapo? Die is hier niet. Al jaren niet meer. Sinds hij in 2001 uit de gevangenis is ontsnapt komt hij hier niet. Geen idee waar hij is. Niemand heeft hem ooit gezien.”

Bron 2: “Chapo? Ja, die komt hier nog regelmatig. We weten niet precies waar hij zit, maar eens in de zoveel tijd hoor ik van deze of gene dat hij weer op een feestje is opgedoken. Ik weet in ieder geval zeker dat hij om de zoveel tijd met een helikopter hier in de bergen zijn moeder komt bezoeken.”

Bron 3: “Chapo? Da’s een mythe, man. Die is hier niet, al sinds zijn jeugd niet meer. Dat er hier drugs worden verbouwd is een leugen. Onzin. Mensen wagen zich daar niet aan.”

Bron 4: “Chapo? Nee, sorry, daar wil ik niets over zeggen.”

Bovenstaande quotes komen van inwoners van het plaatsje Badiraguato, in de gelijknamige gemeente. Ze reageren op de vraag of Joaquín ‘El Chapo’ Guzman, de machtigste drugsbaron ter wereld, zich nog wel eens laat zien in zijn geboorteplaats. De jacht op hem is gedetailleerd en goed gedocumenteerd beschreven in het boek The Last Narco van de Amerikaanse journalist Malcolm Beith. Ik wilde het allemaal wel eens van dichtbij zien en heb de afgelopen dagen in Badiraguato en omgeving doorgebracht. Behalve heel veel geruchten word je niet veel wijzer over de huidige stand van zaken omtrent de lokale (anti)held, maar de mysterie en fascinatie over de man wordt er in ieder geval niet minder om.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Helden van de drugsoorlog

, door

Maffia problemen per provincie in Mexico

Terwijl de dagelijkse tragiek van de drugsoorlog als altijd de kolommen van de Mexicaanse dagbladen vult, vielen deze week twee verhalen op. Eerst was er Arturo de la Garza, zoon van een voormalig gouverneur van de noordelijke deelstaat Nuevo León. Hij werd 27 januari door een criminele bende ontvoerd. Toen zijn ontvoerders zijn familie belden en losgeld eisten, hoorden zij Arturo nog net over de telefoon schreeuwen: “Niets geven aan die schoften!.”

Het zouden zijn laatste woorden zijn. En toen was er het verhaal van de Chihuahuense zakenman Álvaro Díaz, die drie gewelddadige inbrekers in zijn huis doodschoot, om vervolgens kort daarna met zijn vrouw te worden geëxecuteerd. Het zijn tragische verhalen met een heroïsch tintje, en ze vullen steeds meer paginaruimte. Het is een nieuwe trend in de verslaggeving van het drugsgeweld: heldenverhalen. Aan de ene kant een welkome afwisseling op de vaak gortdroge verslagen vol direct overgenomen quotes van de autoriteiten en een waslijst aan cijfers over drugsvangsten en in beslag genomen wapens, aan de andere kant is het een gevolg van de moeilijke situatie waarin de journalistiek in Mexico zich bevindt.

Gevaarlijk land
Want de Mexicaanse drugsoorlog eist niet alleen menselijke slachtoffers. De pers lijdt zwaar onder de onveiligheid, alleen al in 2010 werden tien journalisten in het land vermoord, wat het tot een van de gevaarlijkste landen ter wereld maakt voor journalisten. Uitgebreid verslag doen van de vieze zaakjes van een corrupte ambtenaar of politieman, of een onderzoek naar de banden tussen militairen en drugdealers kan een journalist al gauw het leven kosten in sommige delen van het land.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De affaire-Aristegui stinkt

, door

Carmen Aristegui (Foto: Flickr/chableproductions)

Het ontslag van Carmen Aristegui bij MVS Radio heeft nogal wat reacties losgemaakt. De sociale netwerken en de blogosfeer staan er vol van. MVS kwam gisteren met een verklaring omtrent het vertrek van de zowel nationaal als internationaal vermaarde journaliste. Volgens de radiozender had Aristegui de ethische code van haar werkgever gebroken door in te gaan op de geruchten dat president Felipe Calderón alcoholist zou zijn.

MVS kwam met de volgende verklaring (bron: EFE):

Afgelopen vrijdag gaf Aristegui ruchtbaarheid aan een aanname, daarmee onze ethische code brekend. En toen ze, zoals het bedrijf haar verzocht, weigerde zich publiekelijk te verontschuldigen, besloten we onze contractuele relatie te beëindigen.

Voor veel Mexicanen gaat er meer achter het ontslag schuil dan slechts een professioneel conflict. Vanuit de sociale netwerken komt de beschuldiging dat La Presidencia (het ‘ministerie’ van het staatshoofd) druk zou hebben uitgeoefend op MVS om Aristegui de deur uit te werken. Die beschuldiging is officieel tegengesproken, maar de zaak-Aristegui blijft de gemoederen bezig houden. Ook de zeer respectabele Engelstalige Mexico watchdogs in de blogosfeer Aguachile, Ganchoblog en The Mex Files hebben er zo hun standpunt over. Zo schrijft Aguachile:

Without knowing much of this case or these rumors, as a matter of principle I tend to disagree with the logic of such statements. Why is the president forced to prove a negative – to prove something that he isn’t? To put it this way: Following this logic, does he also have to prove he is not the flying spaghetti monster?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geografische spreiding drugsgeweld Mexico

, door

The Economist publiceerde vorige week een interactief kaartje met daarop de geografische spreiding van het drugsgeweld in Mexico in 2010. Die kaart onderschrijft wat ik al vaker op dit weblog heb aangegeven: Mexico als geheel is niet extreem gewelddadig door drugsgerelateerde misdaden, maar het geweld is tevens allerminst geïsoleerd. De deelstaten Chihuahua (thuisbasis van het Juárez Kartel), Sinaloa (Sinaloa Kartel), Tamaulipas (Los Zetas en Golf Kartel) en Guerrero (overblijfselen Beltrán-Leyva Kartel en het nieuwe Zuid-Pacifisch Kartel) tellen de overgrote meerderheid van de slachtoffers. Het geweld breidt zich echter wel langzaam uit. Vrijwel geweldloos zijn de populaire toeristenbestemmingen Quintana Roo, Yucatán, Chiapas en Baja California Sur, terwijl het in Guerrero gelegen Acapulco wel weer wordt geteisterd de laatste tijd. Mexico Stad heeft (tot nu toe) met 191 doden op 10 miljoen inwoners ook niet veel te vrezen gehad.

The Economist heeft er zelf het volgende over geschreven:

As the tally of murders linked to organised crime has risen over the past four years in Mexico, analysts have warned that insecurity is spreading to areas that were previously unaffected. The Mexican government insists that, on the contrary, the violence remains highly concentrated. Who is right? The answer, oddly, is both. In 2007, the first full year of the crackdown against the ‘cartels’, as the mafias are known, 70% of homicides linked to organised crime took place in just 4% of the country’s municipalities. In 2010, again, 70% of killings took place in only 3% of municipalities. If anything, the violence has become slightly more concentrated over time. But total annual killings have risen dramatically. The total for 2010 was more than five times that of 2007 (though there was an encouraging dip towards the end of the year). So although 97% of the country still sees only 30% of all the violence, that 30% represents a much larger number in gross terms than it did four years ago. The map above illustrates the paradox that violence in Mexico has spread extensively, while remaining highly concentrated.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Aristegui, alcohol en president Calderón

, door

Carmen Aristegui (Foto: Flickr/chableproductions)

Carmen Aristegui is een van de bekendste journalisten van Mexico. Het is een bijzondere mediapersoonlijkheid: intelligent, goed spreker, en in het gehele land veel populariteit genietend. Ze staat bekend als een stokebrand: niet zelden zorgen haar politieke analyses voor opschudding. De gevestigde orde moet haar niet, veel Mexicanen dragen haar op handen. Nu is Aristegui vertrokken bij haar werkgever MVS Noticias, om duistere redenen. Een schandaal is in de maak.

Het begon allemaal vier dagen geleden, toen de Cámara de Diputados, de Mexicaanse Tweede Kamer, een plenaire sessie tijdelijk schorste. Reden was een spandoek dat de fractie van de Arbeiderspartij (PT) onder leiding van het controversiële kamerlid Gerardo Fernández Noroña onthulde in de plenaire vergaderzaal. Daarop stond: “Je laat je auto toch niet door een dronkeman besturen? Waarom het land dan wel?”, een verwijzing naar het vermeende alcoholisme van president Felipe Calderón. Dat Calderón alcoholist zou zijn, is een gerucht dat al jaren rondgang doet, maar altijd bij een gerucht is gebleven. Daarom ook zorgde het spandoek voor opschudding in de Kamer: leden van Calderón’s regeringspartij PAN eisten woedend om respect voor het staatshoofd en leden van de verschillende fracties gingen bijna met elkaar op de vuist.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mexicaanse noodhulp voor Texas

, door

Gouverneur Rick Perry (Foto: Flickr/Jonathan D. Blundell)

De Texaanse gouverneur Rick Perry krijgt hulp van zijn zuiderbuur. Texas is getroffen door zwaar weer en heeft daardoor problemen met de energievoorziening. Gelukkig is er de Comisión Federal de Electricidad (CFE), één van de grootste energiebedrijven van Mexico. Een paar dagen geleden begon die met het over de grens pompen van 280 MW aan electriciteit. Ironisch is dat zeker, aangezien Perry vorig jaar nog verklaarde voorstander te zijn van het inzetten van Amerikaanse troepen in Mexico, om het drugsgeweld te bestrijden. Sinds de gebeurtenissen in 1846-1848 is dat niet iets waar je je populair mee maakt in Mexico, maar gelukkig voor Perry is de CFE niet rancuneus.

[jan-albert]
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eduardo Medina Mora vs. Top Gear

, door

De presentators van Top Gear (Foto: Flickr/Phil Guest)

Eduardo Medina Mora, Mexico’s ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk, is woedend. Niet op de Britse regering, want daar is hij dikke maatjes mee. Ook niet op een politicus van een der Britse partijen. Neen, Medina Mora is boos op Top Gear, ’s werelds populairste programma over auto’s. In een recente aflevering lieten de drie heren van het programma zich enigszins laatdunkend uit over een nieuwe Mexicaanse sportauto, om vervolgens het hele scala standaard (lompe) vooroordelen over Mexico de ether in te pompen, met een persoonlijke noot voor de ambassadeur zelf.

Zie hier het gewraakte fragment:

Volgens Medina Mora waren de grappen van de heren ‘vulgair, beledigend en xenofoob’, om maar een paar termen te noemen. Zo kwaad was de ambassadeur zelfs, dat hij een brief naar de BBC stuurde en een openbare verontschuldiging van de Britse staatsomroep eiste (.pdf).

De meeste Mexicanen kan het allemaal niet zo vreselijk veel schelen. Veel reacties op de uitzending waren lauw. Persoonlijk vind ik de reactie ook wat overdreven, al vind ik dat de nogal lompe grappen hun beoogde effect voorbij schieten. Ik vind Top Gear een leuk programma en kijk het (als absolute dimwit op het gebied van auto’s) tegenwoordig af en toe wel eens. En laten we wel zijn: kun je sociaal correcte, genuanceerde opmerkingen vol academische kennis verwachten van iemand als Richard Hammond? Niet te moeilijk over doen. Het is een autoprogramma, niet het World Economic Forum.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

PRI vs. de rest 0-1

, door

Locatie Guerrero in Mexico (Kaart: pickatrail.com)

De deelstaatverkiezingen in Guerrero zijn voorbij, en de winnaar is Ángel Aguirre Rivero, gouverneurskandidaat voor de coalitie ‘Guerrero Nos Une’ (‘Guerrero Verenigt Ons’). Zijn tegenstander Manuel Añorve (PRI) kondigde al aan winnaar te zijn, maar zal daarop terug moeten komen. Aguirre is de kandidaat die Guerrero in handen van links moet houden, als vertegenwoordiger die de PRD en diens kleine linkse bondgenoten PT en Convergencia.

De stembusgang in Guerrero was er niet zomaar één. Guerrero is in veel opzichten een battleground state. Het is een van de weinige staten waar de linkse PRD het gouverneurschap nog in handen heeft, terwijl voor de PRI een eventuele winst een flinke opsteker zou zijn met een schuin oog naar de verkiezingen in juli in Estado de México, ’s lands meest bevolkte en qua bevolkingsdoorsnede meest representatieve staat. De PRI regeert Estado de México praktisch sinds de revolutie en de huidige gouverneur, Enrique Peña Nieto, is erop gebrand in 2012 president te worden.

Een goed resultaat in Guerrero zou hebben betekend dat de PRI de huidige voorsprong in de peilingen ten opzichte van PRD en regeringspartij PAN van president Calderón zou kunnen verstevigen en niet al te veel problemen zou krijgen om in juli Peña Nieto’s opvolger in het zadel te krijgen. En dat zou weer een stevige steun in de rug zijn voor Peña Nieto’s ambities in 2012.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cynisch, cynischer, PRI

, door

Eén van de vele vermoorde vrouwen in Mexico (Foto: Jan-Albert Hootsen)

Mexico is een land dat lijdt onder geweld tegen vrouwen. En dan hebben we het niet alleen over de beruchte zaken in Ciudad Juárez, in de noordelijke grensstaat Chihuahua. Ook Estado de México, die als een hoefijzer rond de hoofdstad ligt geklemd, registreerde dit jaar een schrikbarend hoog aantal moorden op vrouwen. Tijd voor een onderzoek? Mis! Het SNPASEVM, een orgaan dat door verschillende bestuurslagen wordt gevormd, besloot dat er geen onderzoek hoeft te komen naar geweld tegen vrouwen in Estado de México, de meest bevolkte deelstaat van Mexico. Met dank aan het onvoorstelbare cynisme van de PRI.

Jaarlijks worden in Mexico op een bevolking van 112 miljoen gemiddeld 2500 vrouwen vermoord, een ijzingwekkend hoog aantal. Ondergesneeuwd door de lawine aan nieuwsberichten over de drugsoorlog legt dat cijfer een bijzonder nare ontwikkeling bloot, of liever gezegd een gebrek aan ontwikkeling: sinds de beruchte vrouwenmoorden van de jaren negentig in Ciudad Juárez is er blijkbaar heel weinig veranderd. Nog steeds zijn vrouwen een makkelijk doelwit van geweld, of dat nu binnen een huiselijke context is, in het bredere verhaal van de drugsoorlog of om wat voor andere reden dan ook.

Een rij roze kruizen (Foto: Jan-Albert Hootsen)Behalve het geweld is de immer etterende straffeloosheid in Mexico, waar minder dan tien procent van de misdaden adequaat wordt onderzocht en een nog veel minder hoog percentage tot een veroordeling in de rechtbank leidt, een groot probleem. In het geval van vrouwenmoorden leidt slechts drie procent van de zaken daadwerkelijk tot een rechterlijke uitspraak, zo meent Teresa Incháustegui Romero, die namens de linkse oppositiepartij PRD de federale Kamercommissie Vrouwenmoorden leidt. “En dan weten we bovendien niet om wat voor veroordelingen het gaat,” zei ze in november. “Oftewel of het om veroordelingen of vrijspraak gaat. Daarbij weten we dat in sommige van die zaken familieleden in hoger beroep zijn gegaan.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Mexicaanse onderwijs, de problemen van nu en oplossingen voor de toekomst (II)

, door

Bibliotheek gebouw van de Mexico Stad Universiteit (Foto: Flickr/stevecadman)

Kort geleden schreef ik het eerste van een driedelige serie overpeinzingen wat betreft het Mexicaanse onderwijs. Daarin kwam ik tot de conclusie dat het voorbereidende onderwijs in dit land, met name het middelbare, door geldgebrek en incompetentie een verloren generatie studenten dreigt af te leveren. Eén van de oorzaken van de slechte kwaliteit die ik noemde, is de almacht van onderwijsvakbond SNTE, het Sindicato Nacional de Trabajadores de la Educación (Nationale Vakbond van Werknemers in het Onderwijs). In dit tweede deel: hoe de vakbond het Mexicaanse onderwijs ernstig beschadigt.

Elba Esther Gordillo Morales. Weinig mensen in de Mexicaanse politiek roepen zoveel weerstand op als de 65-jarige leider van de nationale onderwijsvakbond SNTE, de grootste van Latijns-Amerika. Populair is Gordillo niet. Ze wordt gezien als een pure machtspoliticus, die haar positie als leider van de enorme vakbond misbruikt om als een power broker achter de schermen de Mexicaanse politiek sterk te beïnvloeden. Door miljoenen Mexicanen wordt ze ronduit gehaat. In 2009 kwam ze op ietwat genante wijze in beeld (in een eigen variant op ‘Nipplegate’), waarop het internet volstroomde met reacties als: “Kijk, adders hebben ook tepels!”

Waarom is Gordillo zo machtig en tegelijkertijd gehaat? Gordillo, geboren in de zuidelijke deelstaat Chiapas, begon haar carriére als docente op 12-jarige leeftijd tijdens alfabetiseringscampagnes onder de straatarme indiaanse bevolking van Chiapas. Haar politieke carrére ging via de PRI, die Mexico als een eenpartijstaat bestuurde tot 2000. Gordillo was onder meer kamerlid en gedurende een maand voorzitter van de volksvertegenwoordiging. Sinds 1989 is ze voorzitter van de SNTE, een positie die ze in 2007 voor ‘onbepaalde tijd’ kreeg toegewezen door de directie van de bond. In de PRI heeft ze veel van haar invloed verloren, toen ze knallende ruzie kreeg met voormalig presidentskandidaat Roberto Madrazo (2006), waarna ze uit die partij werd gegooid.

Vorige Volgende