GB Publiekrecht en Politiek

41 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Organiseer ook verkiezingen voor de Eerste Kamer

Bij het onderwerp verkiezingen wordt tot nu toe alleen gesproken van verkiezingen voor de Tweede Kamer. Er valt echter beslist een lans te breken voor nieuwe verkiezingen voor de Eerste Kamer. Onder normale omstandigheden hebben dergelijke verkiezingen weinig zin. De provinciale staten – het kiezerscorps bij de Senaatsverkiezingen – worden immers niet opnieuw samengesteld. De statenleden zullen doorgaans op dezelfde wijze hun stem uitbrengen, met als gevolg dat de nieuwe Eerste Kamer exact dezelfde samenstelling heeft als de oude. Hooguit kunnen politieke partijen wat dissidenten van de kandidatenlijst afvoeren, maar daar houdt het dan wel mee op.

Anno 2012 is echter geen sprake van normale omstandigheden. De Eerste Kamer is op 23 mei van het vorig jaar gekozen op basis van een niet eerder vertoonde combinatie van verkiezingsafspraken en strategisch stemgedrag. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dit zich nog een keer zal herhalen. Het niet al te snuggere D66-statenlid uit Noord-Holland zal een etui vol rode potloden meenemen, zijn collega uit de staten van Zuid-Holland zal het wel nalaten een ‘strategische’ stem op een andere partij uit te brengen en of dhr. Robesin uit Zeeland nog bij een deal te betrekken is, kan ook betwijfeld worden. Veel belangrijker is nog dat diverse PVV-statenleden zich inmiddels van deze partij hebben losgemaakt. Hero Brinkman is in de provinciale staten van Noord-Holland voor zichzelf begonnen en heeft drie (later twee) statenleden meegenomen. In Limburg hebben de leden Bosman en Uringa de PVV-fractie verlaten, de een gedwongen door de fractie, de ander gedwongen door zijn geweten. Zeker de laatste heeft weinig sympathie voor de club van Wilders meer. Hetzelfde geldt voor het Drentse statenlid Van Rhee en het Friese statenlid Hiemstra. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de statenleden Wullink en Kap, die eerder voor zichzelf begonnen in Gelderland en Brabant.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Peter R. en de gestolen USB-stick

Peter R. de Vries had weer iets moois in handen gekregen: huurmoordenaars die met een verborgen camera hun eigen onderhandelingen hadden gefilmd. Ze hadden bedacht deze beelden aan Peter te kunnen slijten voor een halve ton, maar toen ze bij hem op kantoor waren viel de politie plotseling binnen. De USB-stick met de beelden ‘bleef achter’, en werd door Peters team gratis leeg getrokken. Later werd de USB-stick wel in beslag genomen door de politie. Dat is niet raar, want het is bewijsmateriaal. Dat de politie het stickje niet meteen meenam is wel raar. Maar het zal de deal met Peter zijn geweest dat hij eerst even zijn gang mocht gaan. In ieder geval was er goed materiaal voor een uitzending, en de SBS-machine begon te teasen. Peter zelf schoof her en der aan om de geesten op te warmen. Maar toen greep de rechter in, en ging het feest niet door. Daar moet zo’n rechter dan wel heel goede redenen voor hebben, denk je dan.

Dat kunnen we nu beoordelen, want het vonnis is beschikbaar gekomen. Hoofdbestanddeel van de argumentatie: Peter heeft die beelden van de USB-stick gejat. En dat mag natuurlijk niet. Niet van het Wetboek van Strafrecht. En ook niet van de journalistieke code, waarin staat dat journalisten geen gegevensdragers mogen ontvreemden. Kort en goed:

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

De Wet Bibob: het bestuur als rupsje nooitgenoeg

De nieuwe wet bibob is zo ruim geformuleerd dat je zelfs bij de aanvraag van een kapvergunning gescreend zou kunnen worden, constateert Albertjan Tollenaar, docent bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Op 20 maart jongstleden is heeft de Tweede Kamer de Evaluatie- en uitbreidingswet Bibob aangenomen. De wet maakt een eind aan enkele weeffouten in de Wet Bibob, zoals de rare beperking van het inzagerecht van de aanvragers die geconfronteerd worden met een hen onwelgevallig Bibob-advies en de wat onthande positie van de bezwaarcommissie die ook inzage kan krijgen in het Bibob-advies. Bovendien komt de burgemeester beter beslagen ten ijs, doordat hij het Bibob-advies kan bespreken in de driehoek en dus kan verifiëren of het beeld dat het Landelijk Bureau Bibob schetst, overeenkomt met het beeld dat de Officier van Justitie en politiechef hebben.

De parlementaire behandeling ging vrij rimpelloos. Dat zal ermee te maken hebben dat het kabinet het aanvankelijke wetsvoorstel, met vergaande bevoegdheden voor de burgemeester, aanmerkelijk afzwakte en eigenlijk alleen zaken regelt waarover wel consensus bestaat, al was het maar omdat de rechtspositie van de betrokken burger enigszins verbetert en wordt voorzien in wat meer kwaliteitswaarborgen.

Op één punt gaat de Tweede Kamer echter verder dan het oorspronkelijke wetsvoorstel. Door het aannemen van het amendement van Çörüz (CDA) en Hennis-Plasschaert (VVD) komt de huidige beperking dat de gemeentelijke vergunning die onder de Bibob valt, betrekking moet hebben op een bedrijf of inrichting voor zover deze bij het op grond van het tweede lid van dat artikel vast te stellen algemene maatregel van bestuur is aangewezen, komt te vervallen. Het eerste lid van artikel 7 komt derhalve als volgt te luiden:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Formeren tijdens regeren

De gesprekken over de bezuinigingen in het Catshuis zijn zo gesloten dat je je kunt afvragen of de ministers er niet beter aan doen zich demissionair te verklaren. Ze zitten immers niet meer aan het stuur, analyseert Jit Peters, emeritus hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.

Mark Rutte heeft zich gedurende drie weken teruggetrokken met de politieke leiders van het CDA en de PVV en hun secondanten. Immers er moeten miljarden bezuinigd worden en dat betekent een aanpassing van het regeerakkoord en het gedoogakkoord. Blijkbaar is dat een te grote opgave voor het normale kabinetsberaad. Hier geldt niet de slogan de regering regeert en het parlement controleert. Neen, de kopstukken van de coalitiepartijen gaan in geheim beraad, dus het onderscheid tussen parlement en regering valt even weg. Het is vergelijkbaar met formatiebesprekingen na verkiezingen of na een crisis. Deze procedure is al eens eerder gekozen, namelijk tijdens het kabinet Balkenende IV toen de kopstukken van het CDA, PvdA en CU bij elkaar gingen zitten om tot een pakket crisismaatregelen te komen.

Groot verschil is dat er toen geen gedoogpartij bij het overleg aanzat. Het akkoord dat toen gesloten werd betekende voor de niet coalitiepartijen een geheel afgetimmerd akkoord waar niemand meer iets aan kon veranderen. Reden voor Wilders bij het schijndebat over dat akkoord destijds met zijn fractie de Tweede Kamer demonstratief te verlaten. Hij had daarmee een punt want de invloed van de oppositie partijen wordt door deze procedure tot nul teruggebracht. Hij zal nu wel niet weglopen bij het debat over een mede door hem afgesloten akkoord. Principes hebben in de politiek vaak niet een lang leven. Zijn positie is nu vorstelijk, wel macht maar geen verantwoordelijkheid. Wel heeft hij aangekondigd dat het wat hem betreft niet alleen om cijfers kan gaan maar ook om bijvoorbeeld een aanscherping van asielbeleid en immigratiebeleid. Om de sfeer met Wilders niet te bederven nam Rutte snel afstand van een boek van zijn partijgenoot en Eerste Kamerlid, Schaap dat kritisch was ten aanzien van Wilders maar nam hij geen afstand van het meldpunt van Wilders. Het is wel meten met twee maten om tot een akkoord te komen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Ook 75 kamerleden kunnen geen kabinet wegsturen

Nu Brinkman vertrokken is uit de PVV-fractie hebben de tot nu toe samenwerkende fracties 75 zetels. Dat is nog genoeg voor het kabinet om te blijven zitten. Als ‘het lid Brinkman’ (groep-zijn is afgeschaft voor eenlingen) bij een motie van wantrouwen mee stemt met de oppositie in een voltallige vergadering, dan staken de stemmen. De motie is dan verworpen (artikel 72 RvO II). De vertrouwensregel wordt dan dus niet geactiveerd; het kabinet kan blijven zitten.

Hetzelfde geldt echter voor de begroting. Als daarover de stemmen ook staken, dan wordt ook de begroting verworpen. Dat zou wel grote problemen opleveren, maar kan nog altijd niet worden uitgelegd als een uiting van wantrouwen van de kamer in de richting van het kabinet. Nu het in de Eerste Kamer niet veel comfortabeler ligt, zijn we dichter bij het dualisme dan ooit te voren.

Foto: Bas Bogers

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Fictie-update: meer dan de helft van de kamer is reeds vertrokken

Het staatsrecht hanteert een aantal ficties – en zou ook niet zonder kunnen. Maar af en toe is goed die ficties terug te rekenen. Zo is er de Farage-test: who voted for you? Die test vraagt zich af welk zittend kamerlid de grootste profiteur is van het lijstenstelsel. Dat bleek in 2010 de PvdA’er Eelke van der Veen. Hij zit met 486 stemmen een zetel die 62.773 stemmen ‘waard is’ bezet te houden.

Na het vertrek van Job Cohen is het ook eens aardig terug te rekenen hoeveel stemmen er uitgebracht zijn op inmiddels vertrokken kamerleden. Wie door het procesverbaal van de vorige verkiezingen bladert turft meteen Balkenende, Verhagen, Bijleveld, De Jager, Klink, Atsma, Van Bijsterveldt, Verburg, De Vries, Cohen, Spekman, Schippers, Teeven, Rouvoet, Halsema, Zijlstra, de Krom, Weekers, Nicolaï, Rutte.

Er zullen in de backbenches vast meer afhakers zijn geweest, maar deze zijn bij elkaar al goed voor 5.296.397 stemmen. In totaal zijn er 9.416.001 uitgebracht op alle kandidaten van alle lijsten. Meer dan de helft van de uitgebrachte stemmen was dus op iemand die niet meer in de Kamer zit. Gedeeld door de kiesdeler is sinds de verkiezingen een krappe 85 zetels vertrokken. Zo’n 31 zetels richting kabinet, de rest naar elders.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie zit er nog meer in de zak van accountants?

Gisteren legde nu.nl de gangen van de accountantslobby tegen amendementen van PvdA en PVV bloot. Actal, een club die moet waken tegen regeldruk, bleek klakkeloos de boer op te zijn gegaan met lobby-cijfers waarvan de lobby nu zelf zegt dat zij ze eerst ook niet hadden maar met enig overwerk toch op papier kregen. Zelf rekenende de lobby in het FD ook nog even af met Plasterk, die ‘de kiezer zou misleiden.’ Zowel Actal als de accountantslobby staan er met dit verhaal gekleurd op. Actal voor de klakkeloosheid en de lobby omdat ze tekeer gingen tegen amendementen waarvoor ze zelf de cijfers kennelijk niet paraat hadden.

Nu we toch aan reconstrueren zijn hoe lobby’s werken, mag niet onvermeld blijven wat er afgelopen week tijdens de regeling van werkzaamheden gebeurde. Regelingen van werkzaamheden horen saaie opsommingen van Kamerstuknummers te zijn, maar ze zijn de afgelopen tijd steeds politieker geworden. Zeker als Verbeet er niet zit om, verhuld in pragmatische behulpzaamheid, zo veel mogelijk verzoeken om plenaire debatten weg te masseren tot een ‘doorgeleid stenogram met het verzoek om een brief.’

Vorige week dinsdag was de regeling zeldzaam politiek. Het begon met een verzoek van Cohen om een groot debat met de premier over de stand van het land. Dat probeert de oppositie al een tijdje, maar de CDA en VVD – gestut door gedogers – houden de agenda van Rutte vrij. Dat gebeurde weer, wat leidde tot veel verontwaardiging van de zijde van de oppositie. Voor een grote minderheid zou meer ruimte moeten zijn – en daar hebben ze wel een punt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een bijstandstrekker met 1737 auto’s

En wederom komen we op de koffie in Straatsburg. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft Nederland weer veroordeeld. Niet voor boerkaverboden of voor het terugsturen van gemartelde asielzoekers. Wel omdat ene Romet te Maastricht door ‘het systeem’ de vernieling in was geholpen. Zijn rijbewijs was namelijk gestolen. Hij doet aangifte, maar heeft kennelijk geen behoefte aan een nieuw rijbewijs. Pas anderhalf jaar later vraagt hij een nieuwe aan, en krijgt hij die ook. De geldigheid van zijn oude rijbewijs komt daarmee te vervallen. Dat had hij eerder gewild.

In het kentekenregister is zijn naam dan inmiddels al verbonden aan 1737 auto’s, kennelijk door degenen die zijn rijbewijs gestolen hebben. En terwijl de aanslagen motorrijtuigenbelasting binnenstromen trekt de gemeente zijn uitkering in. Bezitters van een dergelijk omvangrijk wagenpark kunnen namelijk nooit rechtmatig steun trekken. In plaats van de maandelijkse uitkering begint een stroom verkeersboetes op gang te komen, die hij natuurlijk niet kan betalen. Dat levert hem gijzeling op. En dan moet het Waarborgfonds nog langskomen in verband met de schade die berokkend is door het onverzekerde deel van het omvangrijke wagenpark.

Romet probeert uiteraard wel een paar telefoonnummers, maar hij vangt nul op het rekest. Had hij maar eerder een nieuw rijbewijs aan moet vragen, want dan vervalt de geldigheid van het oude. Tot die tijd draagt hij de volle risico-aansprakelijkheid. Jaren later pakt hij het formeler aan en probeert hij de instanties te bewegen tot schrapping van al die auto’s, maar daar doen ze bij de Afdeling niet aan. De rechtszekerheid stelt ook zo zijn eisen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rutte komt zijn belofte niet na

VVD-coryfee Ed Nijpels toont zich kritisch over de koers van zijn partij en meent dat de door partijgenoot Rutte geleide coalitie “een kerkhof aan niet ingeloste beloftes creëert”. Deze kritiek op Rutte en zijn kabinet komt op een moment dat van alle kanten de druk op de premier wordt opgevoerd om te reageren op het meldpunt dat PVV-leider Wilders onlangs oprichtte om overlast door Midden- en Oost-Europeanen aan de kaak te stellen.

Vorige week nog stelde Rutte dat het aan de fracties in de Tweede Kamer was om te reageren op het gedrag van hun Grote Blonde collega. Zelf reageerde hij “nooit” op initiatieven vanuit politieke partijen. Maar nu gooit niet alleen de oppositie haar gewicht in de schaal, dat doen ook coalitiepartner CDA en tien ambassadeurs van Midden- en Oost-Europese landen, gesteund door de burgemeester van Breda (dat in de Tweede Wereldoorlog mede door Polen bevrijd werd). Rutte gaat nu iets meer op de zaak in: het meldpunt is ‘duidelijk niet afkomstig is van de Nederlandse regering’ en ‘als Geert Wilders te ver gaat, zeg ik er wat van, maar het is niet aan mij om op elke uitlating van de PVV te reageren’. Inmiddels fronsen de liberalen in het Europees Parlement ook hun wenkbrauwen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuw kabinet zonder nieuwe verkiezingen?

Het politieke staatsrecht hangt aan elkaar van normen die minder zijn dan hard staatsrecht maar ook meer dan een politieke praktijk. Conventies heten ze, of staatskunde. Ze zijn samengesteld uit een combinatie van parlementaire geschiedenis en normatieve ideëen. Als ware ijsmeesters houden staatsrechtgeleerden de dikte van dit soort conventies in de gaten. Dit blog verzamelt graag de resultaten van de metingen. Dit keer: twee opinies over de vraag of Rutte terug naar de kiezer moet als ze er straks met de PVV niet uitkomen in de nieuwe bezuinigingsronde. Eerder gaf ik voor mijn standpunt dat er dan vanwege de Conventie van 1966 in beginsel inderdaad nieuwe verkiezingen moeten komen.

Bert van den Braak meldt vanaf Parlement.com dat het ijs van die staatsrechtelijke conventie inderdaad dik genoeg is. Daarvoor voert hij een sinds 1972 gehanteerde praktijk aan en het standpunt van Den Uyl dat het hier om ‘gewoonterecht’ ging. Als uitsmijter voegt Bert daaraan toe: ‘Als iets in 1977 al een gewoonteregel was, is het dat vijfendertig jaar later nog sterker.’

Oud-Staatsraad Hoekstra vindt het ijs echter nog te dun. Dat het in 1977 gevroren heeft, sluit immers niet uit dat het sindsdien ook nog gedooid heeft. Eigenlijk is er nooit een duidelijke keuze gemaakt tussen de waarde van continuïteit en de directe democratie, vervolgt Hoekstra, zodat er per geval zal moeten worden gekeken. Eerder meldde Hoekstra in het NRC al dat wat hem betreft de crisis voldoende grondslag is om de PVV zonder verkiezingen in te wisselen voor een ander gedoogblok.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Machtenscheiding bestaat niet meer

De Trias Politica ‘van’ Montesquieu  is geen rustig bezit. Er bestaat bedreiging vanuit twee scholen: een school voor minder en een school voor meer. Hendrik Gommer is aanvoerder van de denkers die drie nog maar het begin vinden. De ambtenaren, de media, de adviesbureaus, de bedrijven, de burgers: allemaal ook een macht. Er is veel meer feitelijke ‘macht’ dan waar de Trias ruimte voor biedt. Liever een machtencirkel met alles en iedereen erin. Kost een beetje helderheid, maar dan heb je ook plaats genoeg.

Aan de andere kant staan de denkers die een andere vraag stellen: is er feitelijk wel sprake van een machtsevenwicht in de huidige drie machten? Aanvoerder van deze denkers is Alex Brenninkmeijer, die als wetenschapper in 1998 constateerde dat de politieke vervlechting tussen regering en parlement eigenlijk een duas politica oplevert. Die gedachte is nu wegens succes verminderd: op het NJBlog constateert Brenninkmeijer nu een unitas politica. De counterveiling powers zoals rechterlijke macht, Raad van State, Rekenkamer enz. leggen steeds minder politiek gewicht in de schaal en worden steeds makkelijker gepasseerd. Dat zuigt het idee achter de machtenscheiding weg en luidt dus de komst van de Sterke Man in.

Ter adstructie van zijn stelling komt Brenninkmeijer met een lang citaat van Minister Donner dat hierin uitmondt: ‘de behartiging van nationale belangen is dan meer gediend met eenheid van besluitvorming en niet van scheiding, slagvaardigheid en ook in zekere mate een beperkte openheid; anders laat men zich immers op voorhand in de kaarten kijken.’ Donner heeft het daarbij niet over de formalisering van de Donner-dynastie, maar over de gevolgen van de internationalisering voor nationale constitutionele arrangementen. Voor Brenninkmeijer in ieder geval voldoende om de alarmklok te luiden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Europees Hof veroordeelt Nederland voor vreemdelingetje pesten

Terwijl de karavaan die de griffierechten wil verhogen zich niets gelegen laat liggen aan blaffende honden, rokeert het Hof in Straatsburg alvast wat stukken om de rechtsbescherming te verstevigen. In een klacht onder artikel 8 EVRM ziet het EHRM eigenlijk een klacht onder artikel 13 EVRM, waarmee de bescherming van artikel 6 EVRM wordt uitgebreid.

Het ging om een Afghaanse asielzoeker die hier al een tijdje is. Zijn vrouw en drie kinderen zijn reeds Nederlanders geworden, maar hij geldt als een zogenaamde ’1f-er.’ Men vermoedt dat hij geen onschuldige schapenboer was. Hoe dan ook: in Nederland wil hij graag bij zijn gezin blijven, en dus verzoekt hij om een verblijfsvergunning. Dat betekende: 830 euro aftikken. Hij had het geld niet, en hij vindt dat hij vanwege artikel 8 EVRM niet hoeft te betalen. Daar bestaat ook wel een regeling voor, maar die acht de minister hier niet van toepassing omdat er onvoldoende papieren zijn overgelegd. Een verzoek om een voorlopige voorziening bij de rechter loopt vervolgens ook op niets uit.

En zo arriveert de zaak in Straatsburg, alwaar zijn klacht onder artikel 8 ontvankelijk wordt verklaard. Dat betekent ook dat er sprake is van een ‘arguable claim’ in de zin van artikel 13 EVRM, dat recht geeft op een ‘effective remedy’ als er verdragsrechten in het geding zijn. Uit eigen beweging veroordeelt het EHRM Nederland voor een schending van dit artikel.

Vorige Volgende