Brechtje

Zou het dan toch nog leuk worden deze campagne nu Bos ophoudt met meel in de mond te praten omdat-ie graag met CDA wil? Of zal hij er alleen maar ongeloofwaardig van worden? Eindelijk zei Bos het een keer: Balkenende kiest voor welvaart over de ruggen van mensen die kwetsbaar zijn. Hij probeert nu de SP-aanhang binnen te halen met steviger quotes: ” Wij laten dit land niet uiteenvallen in een Nederland voor de mensen die het wel redden en de mensen die dat maar moeten afwachten.”

Heel goed natuurlijk. Maar hij is al die tijd in de oppositie bewust stil gebleven over hervormingen in de sociale zekerheid – bijstandswet, de arbeidsongeschiktheidsregelingen, vut en prepensioen, de WW en het zorgstelsel. Wouter heeft herhaaldelijk uitgesproken dat de PvdA de middeninkomens hard nodig heeft. Zo denkt hij bijvoorbeeld dat middengroepen de regering alleen zullen steunen als misbruik maken van sociale zekerheid die -zo redeneren de middeninkomens- zíj betalen, hard aangepakt wordt. Solidariteit als heilig huisje is allang ondergraven, vindt Wouter. Daarom heeft hij die hervormingen niet in de weg willen zitten.

Maar dat roept wel de vraag op: waarom is hij dan niet met alternatieven gekomen om die middenklasse meer mee te laten profiteren van sociale zekerheid zonder de lagere inkomens te laten zitten? Met zoveel professoren in huis had de PvdA daar toch iets zinnigs over kunnen zeggen.  

Wouter Bos probeert het vandaag eens op de Telegraaf-manier compleet met HOOFDLETTERS: CDA en VVD proberen mij KAPOT te maken. De tactiek van het CDA blijft intussen: frappez toujours op de draaikonterij van Wouter. Een lichtelijk flauwe, maar wel succesvolle tactiek. Want zelfs al valt het reuze mee met die draaierij, het beeld blijft hangen.

Bos van zijn kant maakt de indruk het de laatste dagen niet meer te weten en wat tactieken uit te proberen. Hij probeerde het even met kiezen voor een VVD-PVDA-GroenLinks-kabinet , zag dat dat niet goed viel dus herriep het snel. Nu zet hij de aanval in op de SP. Daar zijn nog stemmen te halen. Omdat hij ook wel weet dat je de SP niet frontaal moet aanvallen (iedereen vindt Marijnissen nu eenmaal een toffe peer), daagt hij de SP uit om te regeren…met een eventueel CDA-PVDA-SP kabinet. Dat Marijnissen over links wil, (en daartoe ook een ‘onthoofd’ CDA zonder Verhagen en Balkenende rekent), weet Bos heel goed. Maar ook deze strategie is wat mij betreft mislukt: hij geeft eerder Marijnissen de gelegenheid zich te profileren als duidelijk politicus dan dat hij de positie van Wouter Bos versterkt. Weekendvraagje: wat zou Wouter Bos moeten doen?

De afgelopen week lag Rutte in de VVD nogal onder vuur vanwege de tegenvallende peilingen. Hij beloofde al de hele week met een tegenaanval te komen. Zaterdag was het dan zo ver. Het langverwachte “thema dat de verkiezingsstrijd de komende weken zal beheersen“. Rutte opende afgelopen zaterdag zijn VVD-campagne met de leuze “Het karwei begint nu pas”. De VVD wil de komende vier jaar tweehonderdduizend mensen in de bijstand en de WW aan een baan helpen. Daarnaast moet het aantal startende ondernemers verdubbelen tot honderdduizend per jaar. En tenslotte streeft de VVD naar halvering van de schooluitval.

Is het toeval dat de VVD terugvalt op de terminologie uit de Lubbers-campagne uit 1989? Beslist niet. De VVD eigent zich met deze aggressieve campagne de successen van het huidige kabinet toe. ‘Het CDA had de premier, wij bepaalden het beleid’, aldus Rutte. Dat klopt zeker. Met deze VVD krijgt het CDA het nog moeilijk want ze voert nu een tweefrontenstrijd. Nu nog kijken of Rutte dit verhaal overtuigend over het voetlicht weet te brengen.

Tsja die Rutte. In de fractie en de partij is kritiek op hem ontstaan omdat hij zich te bescheiden zou opstellen, en te relaxed was onder de tegenvallende peilingen. Hij kan wel debatteren, maar hij blijft te kleurloos, vooral ook omdat hij de eer ook gunt aan Rita Verdonk en aan Henk Kamp (een kopgroep, zoals dat heet in verkiezingstermen). Mark heeft intussen laten weten dat hij er ‘de smoor’in heeft dat de peilingen zo tegenvallen. Volgens mij zou Rita dat héél anders formuleren.

Maar het echte probleem is natuurlijk dat de VVD eigenlijk niet goed durft te kiezen tussen Rutte en Rita. Ze hebben nou wel Rutte, maar ze willen ook profiteren van de aantrekkingskracht van Rita. Alleen, die trekt heel andere mensen aan: niet die intellectuele verlichte liberalen maar van die straatvechters die Mark maar een softie vinden. De bedoeling was om van twee walletjes te eten, maar in plaats daarvan vallen ze tussen wal en schip.

Het is Balkenende-tijd. En dat is niet alleen omdat het CDA lijkt uit te lopen op de PvdA. Het is meer omdat traditioneel linkse media (Zembla vanavond, Vrij Nederland deze weken) zeer serieuze aandacht besteden aan het raadsel Balkenende. VN’s topjournalisten Max van Weezel en Thijs Broer schrijven momenteel een serie over JeePee. “De Premier die er nooit bij was“, koppen Broer & Van Weezel. En als je zo de incidenten uit drie kabinetten Balkenende op een rijtje zet, dan is hij er echt doorheen gezwijnd. JeePee is toch bepaald niet de Pimmiaanse leider geweest waar het Neuderlandse Volluk zo’n behoefte aan zei te hebben. Noch de charme, noch de communicatieve vaardigheden van Fortuijn, hooguit wel de lichtgeraaktheid.

Slecht leidersschap. Zo had JeePee geen gelukkig hand in crises waar het de monarchie betrof: de “schroefmicrofoon“-Margarita-affaire, de “ze hebben me onvolledig en onjuist ingelicht“-Mabel-affaire. JeePee kapittelde Kopspijkers vanwege haar Oranje-satires maar moest zien hoe niet alleen Zalm en De Graaf maar zelfs de Oranjes daar afstand van namen. De EmPee heeft ook niet bijster veel regie in zijn eigen kabinet. Zols bijvoorbeeld in de burgemeesterskwestie die leidde tot het aftreden van De Graaf. Zijn eigen ministers doorkruisten de Europese-grondwetcampagne door te dreigen met oorlog in Europa (Donner) of te roepen dat “bij nee het licht uitging” (Brinkhorst). Hij kreeg te maken met een heuse opstand onder zijn ministers toen hij te streng Cees Veerman kapittelde vanwege diens nevenfuncties. De ruzie tussen Verhagen en Zalm over de compensatie voor de energieprijzen rees bijna de pan uit. In de affaire Hirsi-Ali was Balkenende tenslotte zelf door zijn verspreking (“de minister van integratie moest er ook mee kunnen leven”) oorzaak van de val van zijn eigen kabinet. Zijn normen-en-waardendebat werd na een kwalificatie door Zalm als ’tegeltjeswijsheid’ door de WRR afgeserveerd. En als voorzitter van het Innovatieplatform bakte Balkenende er niets van.