COLUMN - Wat betekent de term ‘recessie’ eigenlijk nog?
De Franse economie is in het tweede kwartaal met 0,5 procent gegroeid in vergelijking met een kwartaal eerder. Dat maakte Insee, het Franse bureau voor de statistiek, vandaag bekend op basis van een voorlopige raming. Daarmee is Frankrijk dus ‘officieel’ uit de recessie. Nederland zit ‘er’ volgens nieuwe cijfers van het CBS nog ‘in’. De term ‘recessie’ geeft cachet aan een nieuwsbericht. Het gaat ergens om, mensen!
Maar betekent ‘recessie’ eigenlijk nog wel iets? De Franse economische groei oscilleert al twee jaar rond het nulpunt – het is een reeks miniplusjes en miniminnetjes waar gewoon niet zoveel over te zeggen valt. Maar omdat we nu eenmaal hebben afgesproken dat twee kwartalen krimp ‘recessie!’ betekent, en één kwartaal groei ‘recessie afgelopen!’, kan een minimale verandering ineens groot nieuws zijn, als het nulpunt maar even wordt gepasseerd.
Ik zeg ‘afgesproken’, maar dat is nooit gebeurd. Er is geen ‘officiële’ definitie. Hoe je economische groei – de verandering van het BBP – meet is een internationale afspraak waar de CBS-en van deze wereld zich aan houden. Maar dat een recessie twee opeenvolgende kwartalen krimp is, is meer een gewoonte die er vooral bij de pers is ingesleten. De oorsprong is ook niet helemaal duidelijk – vele lijntjes lijken te lopen naar een artikel in de New York Times in 1974, waarin de Amerikaans overheidsstatisticus Julius Shiskin meerdere voorstellen deed om een recessie te definiëren. Op de een of andere manier is twee kwartalen krimp dominant geworden, tegen de wens van Shiskin in overigens.
De problemen met de ‘twee kwartalen’-definitie zijn legio: sterke krimp, afgewisseld met minimale groei gaat door voor een niet-recessie terwijl het BBP gemiddeld genomen wel sterk krimpt. Het kan ook zijn dat het BBP groeit, maar dat de werkloosheid ook sterk oploopt. Maar alles wat niet in het BBP zit, maar wel tegen de BBP-trend in verslechterd of verbeterd, blijft natuurlijk buiten beschouwing.
De Franse cijfers laten eigenlijk een nieuw probleem zien, namelijk dat er ‘officieel’ wel eventjes groei of krimp is, maar dat deze minimaal is en ook niet doorzet, zodat de kwalificaties ‘recessie!’ en ‘recessie afgelopen!’ te sterk zijn. Kijk naar de groeicijfers van de afgelopen negen kwartalen: 0 procent, 0,2 procent, 0,1 procent, 0 procent, -0,2 procent, 0,1 procent, -0,2 procent, -0,2 procent, en vandaag noteren we 0,5 procent. Wat is hier nu eigenlijk veranderd? Ja, er is één kwartaal relatief grote groei, maar in feite is er twee jaar nauwelijks iets gebeurd.
Soms heeft wel het zin om over procentjes te miesmuizen: tussen mensen en chimpansees zit 1 of 2 procent genetisch verschil en dat maakt nogal wat uit. Ook tussen het afleggen van 99 en 100 procent van een marathon zit een groot kwalitatief verschil. Maar de tienden van procenten waar het bij de Franse economie om gaat, lenen zich niet voor het contrast dat ‘recessie!’ en ‘recessie afgelopen!’ suggereren, alsof het om ‘nacht’ en ‘dag’ gaat. En dan laten we de Franse werkloosheid, oplopende staatsschuld en lage consumentenvertrouwen nog buiten beschouwing.
Mijn voorspelling is – en ik ben niet de enige – dat westerse economieën in de toekomst bijna niet gaan groeien, en dus vaker zo rond de nullijn hangen. Wie weet gaan economieën in de toekomst wel structureel krimpen. Daar zouden we onze definities op moeten aanpassen. Laten we beginnen met het typeren van de Franse situatie als ‘stationair’.
Reacties (19)
Ik zou graag willen dat het eens wat minder om de Heilige Economie ging en wat meer om de mens, haar idealen en hoe ons leven te leiden zodat ook toekomstige generaties kunnen genieten van deze blauwe speldenknop in een zee van dodelijke straling, meteorieten, kometen, zwarte gaten, supernova’s en gammaflitsen. En dan spreken we nog niet eens over aardbevingen, tsunami’s, klimaatsverandering, ziektes, plagen, onrechten, oorlogen en ander aards geweld.
@1: Mooi gezegd.
Maar het blijft een dilemma: als je minder aandacht voor ‘de economie’ wil, hou je je afzijdig (of duw je de economie weg), of probeer je de economie van binnenuit mooier/menselijker/leuker/liever te maken?
Leuk om te weten dit, had er nooit bij stil gestaan. Ik ben het met je eens wat betreft de defintite van recessie.
Maar het het niet groeien van de economie op dit moment in Europa is geheel het gevolg van wanbeleid van de autoriteiten. Ik zou dit niet zien als een trend. De groei zou nu juist veel sterker moeten zijn omdat er een grote achterstand is in de groei – een inhaal slag is nodig.
In mijn stukje dat voor vanavond staat gepland bespreek ik een voorstel om daar wat aan te doen.
Over de krimp van de Europese economie, (wikipedia: economische krimp):
“Voorvechters van degrowth benadrukken dat de huidige consumptiemaatschappij niet meer voort kan bestaan. De huidige economische crisis is veroorzaakt door de Kredietcrisis. Deze laat zien dat het huidige economische bestel gebaseerd is op continue groei ten koste van alles. Daarnaast laat de huidige Klimaatverandering zien dat de mens tegen haar natuurlijke grenzen aanloopt.”
Daar wil ik wel meer over op Sargasso! (Niet dat ik tot de uitgesproken voorvechters behoor trouwens).
@4 Ik heb er wel een paar ideeën over wil en wel een keer hier wat over schrijven. Maar ik ben evengoed benieuwd wat Paul hiervan denkt.
@2: Er zou een focus kunnen groeien op andere ‘economische’ belangen ja. Eentje die zich niet louter focused op individualistich consumentisme.
@3: Het is altijd leuk om schuld te schuiven op wanbeleid van de overheid. Maar uiteindelijk, we stonden er allemaal bij en wij kijken nog steeds de kat uit de boom als puntje bij paaltje komt. Waarom? Omdat we het stiekem nog steeds erg goed hebben.
@3: “De groei zou nu juist veel sterker moeten zijn omdat er een grote achterstand is in de groei”
Van welke nobelprijswinnaar heb je dat?
@Michel e.a.: over degrowth denk ik eigenlijk precies hetzelfde als milieu Jeroen van den Bergh, zowel een growth- als degrowthfetish is niet goed. Hij pleit voor a-growth, als in atheisme:
http://www.slideshare.net/degrowthbcn/help-six-types-of-degrowth-3750156
http://degrowth.org/wp-content/uploads/2012/11/909-920-J.-van-den-Bergh.Kallis.pdf
Ik ben eigenlijk wel voor recessie. Het is beter voor het milieu en er zijn minder banen. Minder hoeven werken is tenslotte het hoogste wat je kunt bereiken in een beschaving.
Dat de economie rond de nul lijn blijft heeft uiteindelijk dramatische gevolgen. De overheid moet namelijk steeds rente betalen over hun leningen om de begrotingen sluitend te krijgen. Om dit te kunnen doen met extra leningen, moet ook de economie groeien. Die leningen van de overheid mogen maar 60 % van het BNP zijn.
Dus als de economie niet groeit, dan mag de overheid niet extra lenen en kunnen ze op den duur niet voldoen aan hun verplichtingen.
Als alternatief zou de overheid ook de belasting kunnen verhogen. Alleen word daar de bevolking niet zo blij van.
Geweldig dat Fractional Reserve banking. Uiteindelijk gaan we allemaal ten onder aan het terugbetalen van rente aan de banken.
@9: Dus jij wilt de milieuproblemen “oplossen” door werklozen maar werkloos te laten blijven? Jij geeft aan minder consumeren en wel heel bijzondere betekenenis: bijstandtrekken. Als je de milieubeweging ongeliefd wilt maken moet je het zo doen.
@8: @Paul, Leuk, bedankt voor de links. Die eerste slide met GDP/GPI lijkt sterk op die figuur van productiviteit vs. reeel inkomen – zou dat er niet iets mee te maken kunnen hebben? (ook hier in jaren 70 omslag)
Maar ik moet nog verder bestuderen, het is maar een eerste reactie.
@11: Maar 20 % van de mensen produceren iets. De rest zit papier/documenten heen en weer te schuiven. De recessie is het beste wat het milieu is overkomen.
Als de werkeloosheid nog verder oploopt dan word het op den duur ook normaler om geen werk te hebben. Op den duur hoeft het niet meer vanzelfsprekend te zijn dat iedereen een “baantje” heeft.
“We should do away with the absolutely specious notion that everybody has to earn a living. It is a fact today that one in ten thousand of us can make a technological breakthrough capable of supporting all the rest. The youth of today are absolutely right in recognizing this nonsense of earning a living. We keep inventing jobs because of this false idea that everybody has to be employed at some kind of drudgery because, according to Malthusian Darwinian theory he must justify his right to exist. So we have inspectors of inspectors and people making instruments for inspectors to inspect inspectors. The true business of people should be to go back to school and think about whatever it was they were thinking about before somebody came along and told them they had to earn a living.”
― Richard Buckminster Fuller
Kan iemand mij nog één keer uitleggen waarom “stabiel” niet goed is, en waarom er altijd gegroeid moet worden? Ik heb dat eigenlijk nooit begrepen.
@14: Omdat al het geld gemaakt word uit schuld, alleen verwachten de banken dat na het terugbetalen van die schuld er ook nog rente betaald word. Die rente kan alleen maar komen van nieuw geld dat gecreëerd is als schuld. We kunnen nooit de banken het geld terugbetalen dat we ze verschuldigd zijn.
Daarom zullen mensen, bedrijven en overheden steeds meer moeten gaan verdienen.
Voor een iets uitgebreidere uitleg:
Zeitgeist Addendum – Money Creation and Fractional Reserve Banking
http://youtu.be/t5ayg3hbhoM
Of nog korter:
http://pinterest.com/pin/11399805277926969/
@14: Door techniekverbetering treedt groei op: we worden productiever (automatisering, verbetering van processen, logistiek, internet …).
Stilstand (althans een BBP dat gelijkblijft) zou ok zijn als we niet het probleem hadden dat we een achterstand hebben in te halen door de krimp van de afgelopen jaren. Als gevolg daarvan is er werkloosheid, en daarom moeten we nu groeien.
Het BBP moet in ieder geval gelijke tred houden met bevolkingsgroei.
@16: Bevolkingsgroei, nog zoiets waar we eens mee moeten stoppen.
@6:
Omdat we het stiekem nog steeds erg goed hebben.
Vandaar de zelfmoorden.
@18: En natuurlijk die 1 miljoen mensen in Nederland die anti-depressiva. Ons hele collectieve sociale immuunsysteem is de kiem in gesmoord.