Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.
Het Rocky Mountain Institute (RMI) heeft recent zijn onderzoek verdiept naar het gebruik van zonne-energie en energieopslag in plaats van het elektriciteitsnetwerk. Craig Morris stelt dat deze studie vooral bruikbaar is, omdat het laat zien dat energiebedrijven die de trend bevechten het enkel maar erger maken.
Een spook waart door de energiesector: afkoppelen van het elektriciteitsnetwerk. In haar recente studie laat RMI zien dat, afhankelijk van je lokale energieprijs, elektriciteit van het netwerk afnemen in een krimpend aantal gebieden van de VS de goedkoopste optie is. Aan het begin van het volgende decennium zal een netwerkaansluiting in combinatie met zonnepanelen in praktisch alle delen van de VS de beste optie zijn.
De volgende stap zal energieopslag zijn, wat mensen de mogelijkheid biedt om veel onafhankelijker te worden, zelfs als ze een netwerkaansluiting behouden. Het resultaat daarvan is slinkende inkomsten uit de verkoop van lagere hoeveelheden elektriciteit. De vraag is dan hoe we zullen blijven betalen voor de vaste kosten van het elektriciteitsnetwerk*, dat praktisch iedereen zal blijven gebruiken, al is het minder intensief.
De studie van RMI moedigt energiebedrijven (en netwerkbedrijven) in wezen aan om mensen op het netwerk aangesloten te houden. Volledig afkoppelen van het netwerk betekent dat mensen voldoende energieopslag installeren om volledig van het elektriciteitsnetwerk af te kunnen koppelen. Het resultaat zou een vicieuze cirkel zijn: doordat de vaste lasten van het elektriciteitsnetwerk over een kleiner aantal gebruikers wordt verdeeld stijgt de prikkel om van het netwerk af te koppelen alleen maar. Het elektriciteitsnetwerk heeft de energietransitie tot nu toe mogelijk gemaakt; het elektriciteitsnetwerk is niet onze vijand. Dus hoe kunnen we het netwerk verdedigen?
De auteurs van RMI beargumenteren dat energiebedrijven de vicieuze cirkel versnellen als ze proberen de trend te stoppen. Tal van regelgevers en energiebedrijven in de VS willen of hebben bijvoorbeeld al een speciale heffing voor huiseigenaren met zonne-energie toegevoegd. Over tien jaar, wanneer energieopslag veel goedkoper is, zullen huiseigenaren deze extra kosten zien als een stimulans om het elektriciteitsnetwerk helemaal te verlaten; het geld dat ze hiermee besparen kan in extra energieopslag en / of zonnepanelen die nodig zijn om volledig van het netwerk af te gaan worden geïnvesteerd.
Hoewel het onderzoeksrapport stelt dat in een vervolg onderzoek specifieke aanbevelingen voor energiebedrijven onderzocht zullen worden, pleit deze studie er al voor dat energiebedrijven deze verandering moeten omarmen en niet het onvermijdelijke moeten bevechten. Klanten kunnen een afwachtende houding aannemen als energiebedrijven het moeilijker maken om netgekoppelde zonnepanelen te installeren, bijvoorbeeld door het afschaffen van salders. Energiebedrijven en toezichthouders kunnen het dalend aantal afkoppelingen van het netwerk kortstondig als een bewijs van succes zien, terwijl er een enorme golf van verandering komt wanneer het omslagpunt is bereikt en klanten beseffen dat zonne-energie met energieopslag goedkoper is dan elektriciteit van het netwerk en een netwerkaansluiting. De opkomst van aan het elektriciteitsnetwerk verbonden zonne-energieinstallaties met energieopslag zal langzaam maar zeker leiden tot een volledig verlies van behoefte aan elektriciteit van het netwerk, zelfs als salderen niet is toegestaan, aldus de auteurs.
Kort gezegd leidt de manier waarop Amerikaanse energiebedrijven reageren op zonne-energie bij huishoudens en zakelijke klanten tot een snelle verergering van de ‘utility death spiral’. RMI roept de huidige energiebedrijven op om samen met prosumers te werken aan een geïntegreerd netwerk in plaats van een verlaten infrastructuur te genereren. Energiebedrijven zouden kunnen profiteren van zonne-energie bij klanten, bijvoorbeeld door energie-opslag zo te organiseren dat het bijdraagt aan de behoefte van het netwerk in plaats van aan zelfconsumptie bij huishoudens.
Het rapport wijst er op dat al deze veranderingen extreem snel plaats vinden, zeker gelet op de 30-jarige tijdshorizon voor veel investeringen in de energiesector. Dat maakt het des te dringender voor energiebedrijven om wat met deze aanbevelingen te doen, en we kijken uit naar meer details in vervolgonderzoeken.
Voor andere landen hang het potentieel van volledige loskoppeling van het elektriciteitsnetwerk voornamelijk af van de verhouding in energiebehoefte tussen zomer en winter. Een land als Duitsland, met een grotere elektriciteitsvraag (en een veel grotere vraag naar energie) in de winter, zal in de nabije toekomst nauwelijks op grote schaal afkoppeling van het elektriciteitsnetwerk zien. Dus de snelheid waarmee het probleem urgent wordt kan variëren.
* In Nederland betalen kleinverbruikers een vast bedrag per jaar aan het netwerkbedrijf voor het gebruik van het elektriciteitsnetwerk. Voor grotere verbruikers gelden andere tarieven, die deels van het volume en deels van de maximale piekspanning afhangen.
Dit artikel is oorspronkelijk door Craig Morris gepubliceerd op The Energywende Blog en met toestemming van de auteur vertaald door Krispijn Beek.
Craig Morris is Amerikaan van geboorte en woont sinds 1992 in Duitsland. In 2006 schreef hij het boek ‘Energy Switch’ en hij schrijft regelmatig over de Duitse energietransitie. Hij is editor van Renewables International, hoofdauteur van EnergyTransition.de en directeur van Petite Planète en is te vinden op Twitter als PPChef.
Reacties (11)
@0: “Over tien jaar, wanneer energieopslag veel goedkoper is”
– hoeveel en waarop is die voorspelling gebaseerd?
Het warmtenet kent een vergelijkbaar probleem. Dat lost de overheId op door een gasloze wijk en verplichte aansluiting op het warmtenet. Leve het monopolie.
Ik vind persoonlijk die afkoppelhype onzin.
Energieopslag zou kunnen werken bij korte bufferperiodes (dag/nacht). Het is veel lastiger om voldoende stroomopslag te hebben om een vrij donkere winter door te komen.
Een elektriciteitsnetwerk is een beetje zoals het internet. Hoe meer connectiviteit, hoe meer meerwaarde.
Mijn ouders met zijn energieleverancier, met een negatieve stroomrekening. Dankzij zonnepanelen. Maar in de winter zijn ze netto verbruiker. Afkoppelen is voor hun totaal oninteressant, omdat ze dan duizenden kWh opslag moeten hebben.
@1 voorspellingen van daling kosten energieopslag:
RMI, Citybank, HSBC.
Warmtenetten kennen zeker een vergelijkbaar probleem net als gas, het is alleen de vraag of je bij gas en elektra het net gaat redden door de aansluiting verplicht te stellen. Denk dat je dan een vloedgolf aan rechtszaken kan verwachten.
@2 eens. Het net heeft zeker een waarde, de kunst is alleen hoe je zorgt dat met dalend energieverbruik zorgt dat de vaste lasten niet zo hoog worden dat afkoppelen op termijn alsnog interessant wordt.
@2: Eigen opslag is bij een onbetrouwbaar of ontbrekend net wenselijk zoniet noodzakelijk. Bij ons zorgt ontkoppeling bij zon-pv voor slecht gebruikte milieubelastende opslag.
Centrale opslag met benutting van windenergie is veel zinniger. Meerdere aanbieders kunnen daarbij zorgen voor een redelijke prijs
@3 Op sommige lokale netten kan een stukje decentrale opslag of buffer nut hebben om de piekbelasting van zonnepanelen weg te nemen. De vraag is en blijft dan natuurlijk hoe je de regelgeving zo maakt dat je mensen stimuleert om hun energieopslag aan te bieden voor ondersteuning van het netwerk.
Een centrale buurtaccu kan veel interessanter zijn, omdat die meer diensten kunnen leveren aan het net dan enkel opslagcapaciteit (voltage regelen, netfrequentie etc). Alleen zit bij afbouwen of afschaffen van de huidige salderingsregels de energiebelasting in de weg. Zodra salderen wordt aangepast zou je namelijk belasting gaan betalen over stroom die je opslaat in de buurtaccu, terwijl je geen energiebelasting betaalt over opslag achter je eigen meter.
Centrale energieopslag zal al in een behoorlijk concurrerende markt terecht komen, omdat piekcentrales op die markt ook al diensten leveren aan netwerkbeheerders en energiebedrijven.
@5: Ga je nu in je zelf praten Krispijn?
Krisprijn@3 hier is Krispijn@5 ontvangt u mij over? Volgens mij ben je de weg een beetje kwijt. AltJohan heeft het op @2 uitstekend verwoord: de afkoppelingshype. En in @3 heb je het over dalend energieverbruik. Maar hier hebben wij het toch voornamelijk over het elektriciteitsnetwerk? En electriciteitgebruik zal nu juist sterk gaan stijgen. En wat heeft de groene oogkleppen beweging toch met de eigen woonomgeving terwijl het grootste deel van het verbruik bij de industrie zit?
India heeft nu een auto op de markt gebracht die stroom kan leveren aan huizen. Ideaal voor al die gebieden in India met geen of gebrekkig netwerk…… Op basis van een benzine motor…… Accu bijna leeg? Gewoon je motor laten draaien…..
@5 ach Herman last van de warmte dat je zo geprikkeld reageert? Of ben je nog zo onder de indruk van de gerechtelijke uitspraak vorige week dat een typefout van 3 ipv de bedoelde 4 je helemaal van de leg brengt?
Zoals ik bij @3 al zei: eens dat het voor Nederland op dit moment een hype is (voor Nederland dan), of dat ook gaat gelden voor landen als Australie en de VS weet ik zo net nog niet.
Dat je het plaatsen van stukken over de eigen woonomgeving ziet als oogkleppen is je goed recht. Ik zie het als cirkel van invloed. Wat kan ik zelf veranderen: mijn eigen energieverbruik en mijn eigen mobiliteit. Wat kan ik indirect beïnvloeden: keuze voor bepaalde producten of diensten op basis van inzet van bepaalde bedrijven. Wat kan ik niet tot nauwelijks beïnvloeden: energieverbruik bij de industrie. En sterk stijgen van elektriciteitsverbruik klopt en als de betreffende woningen dat op jaarbasis zelf evenveel gaan opwekken als ze verbruiken gaat de productie van duurzame energie nog sterker stijgen…
Wat betreft je auto op benzine: dan volgt India de Japanse autofabrikanten, zoals Nissan en Toyota, die daar ook aan werken. Ben benieuwd hoelang benzine goedkoper blijft dan paar extra zonnepaneeltjes in India….
PS wat is dat toch met jou dat niets goed is behalve als het overeenkomst met je eigen prioriteitenlijstje? Zou wel eens een stuk van je willen zien wat jij aan het doen bent aan het terugdringen van het energieverbruik in de industrie en aan het terugbrengen van de internationale CO2-emissies. Ik heb je namelijk nog niet op een constructieve bijdrage weten te betrappen.
@7: Dat jij mij nog niet op een constructieve bijdrage hebt weten te betrappen ligt dan aan jou. Je hebt blijkbaar niet de moeite genomen mijn bijdragen te lezen, of deze selectief te lezen. Ik zou zeggen, indien je met google kan omgaan dan kan je al mijn bijdragen vast wel vinden. De meeste op het NRC blog, een aantal hier. Veel leesplezier!
Maar een paar tips:
1. Mondiale aanpak, een verdrag is noodzaak.
1. Eerste focus is terugdringen kolengebruik
2. accepteer gas als transitie brandstof, we kunnen nog niet zonder.
3. Hou je niet bezig met Urgenda onzin zoals 100% duurzaam in 2030.
4. Stop onmiddellijk met het kappen van bossen.
5. Sta open voor ontwikkelingen als Thorium.
@8 da’s in ieder geval een vooruitgang sinds de tijd dat je de pluim van de week ontving.
@9: Volgens mij was het de bedoeling te lezen wat ik zelf schreef? Wellicht handig eerst het laatste jaar te selecteren, dan heb je meer actuele informatie. Maar je kan ook eens lezen wat anderen je voorhouden. Want zelfs op het relatief linkse Sargasso zijn er regelmatig genoeg anderen die je de realiteit voorhouden.
… hoe je zorgt dat met dalend energieverbruik zorgt dat de vaste lasten niet zo hoog worden dat afkoppelen op termijn alsnog interessant wordt.”
Waar je voor moet zorgen is een ‘eerlijk’ vastrecht. Dat er een mededingingsautoriteit is die de markt in de gaten houd en kan ingrijpen, wat betreft ‘eerlijke’ prijzen.
Het elektriciteitsnet biedt nog zoveel meerwaarde dat er bijna niks geforceerd hoeft te worden om mensen op het net te houden.