Alle hens aan dek…maar zonder Ketelbinkie

Op de Sargassoredactie werden al plannen geopperd voor een actiewebsite eenpaspoortvoorayaan.nl, maar plots blijkt dat niet meer nodig. Ayaan Hirsi Ali vertrekt naar een conservatieve denktank in de VS, het American Enterprise Institute. De timing van de boodschap, precies op het moment dat Hirsi Ali en de complete VVD-top in problemen dreigen te komen door een Zembla-uitzending, is uiteraard volstrekt toeval.

Zoals het ook volstrekt toeval is dat de VVD straks niet voortdurend hoeft uit te leggen waarom een VVD-kamerlid mag blijven zitten, terwijl Verdonk “regels zijn regels” blijft echoën. Want hoe merkwaardig ook, dat Hirsi Ali ruim drie jaar Kamerlid is terwijl de complete VVD-top weet dat haar verleden niet strookt met de harde lijn van de VVD tegenover andere vluchtelingen, is ineens een stuk minder problematisch wanneer ze niet meer op de lijst staat.

Zou het vertrek van Hirsi Ali ook iets te maken hebben met het voortijdig opstappen van Jozias van Aartsen? Die bleef haar immers voortdurend uit de wind houden, hoezeer ze ook uit de bocht vloog. Zelfs als ze een ander standpunt verkondigde dan het fractiestandpunt, bezag Van Aartsen het tafereel glimlachend als een vader die zijn driejarige dochter de bloemen uit de tuin van de buren ziet plukken.

Bijkomend voordeel voor de VVD-top: de aandacht gaat nogmaals uit naar Hirsi Ali. Want in de commotie rond haar identiteitsfraude gaat het maar over twee zaken: over Ayaan Hirsi Ali en of ze al dan niet het recht zou hebben om hier te blijven, en over de Zembla-uitzending en de timing daarvan.

Nu is over beide zaken wel het een en ander te zeggen, maar het werkelijke probleem blijft prettig uit de schijnwerpers: hoe kan het dat een partij voortdurend pleit voor een hard beleid tegen vluchtelingen, dat een partij een minister levert die een imago neerzet als zou ze consequent zijn, dat die partij en die minister niet schromen om vluchtelingen in de publiciteit af te rekenen op “fraude”, terwijl al die tijd een hunner volgens die criteria geen recht op verblijf zou hebben, laat staat als electoraal uithangbord voor die partij zou kunnen dienen?

Want dát is het ware probleem. Niet de leugens van Ayaan Hirsi Ali – want veel vluchtelingen liegen op enig moment in hun procedure en toch hoeft dat niet altijd te betekenen dat ze geen echte vluchtelingen zouden zijn. Niet omdat Links (dat volgens mij alleen in de hoofden van een deel van de rechterflank van het politieke spectrum bestaat) Ayaan Hirsi Ali het land uit zou willen schoppen. Integendeel: ik hoor vooral de gebruikelijke xenofoben daarom roepen.

Het probleem is dat de VVD Ayaan Hirsi Ali voortdurend heeft neergezet als een voorbeeld van hoe vluchtelingen zich volstrekt aan Nederland zouden kunnen aanpassen, en nog belangrijker: bínnen de regeltjes. Dat ze in haar strijd tegen de islam voortdurend de confrontatie zocht, was in het heersende politieke klimaat mooi meegenomen.

Nu, in 2006, blijkt dat Ayaan Hirsi Ali helemáál niet binnen de regeltjes heeft gehandeld. De wereld van de vluchteling blijkt ineens niet zo zwart-wit als de VVD hem steeds heeft voorgesteld. Erger nog: de VVD-top blijkt dat al sinds 2002 te weten.

Goed, Eurocommissaris Neelie Kroes heeft onmiddellijk ontkend dat ze dat heeft geweten, maar die wist ook als laatste in Nederland dat de reputatie van haar zakenrelatie Paarlberg op zijn minst dubieus was. Rest alleen de vraag of iemand die klaarblijkelijk zó grenzeloos naïef is dat ze twee keer zo’n fout maakt eigenlijk wel geschikt is voor welk bestuurderschap dan ook, behalve misschien voor speeltuinvereniging ’t Pietepeutertje.

Gerrit Zalm was er daarentegen als de kippen bij om te roepen dat Hirsi Ali vanaf het allereerste gesprek bij de VVD had gemeld dat haar vluchtverhaal en naturalisatieverzoek niet klopten. En daarmee is volgens Gerrit alles goed. Ah, nuttig om te weten. Als je de boel besodemietert, maar je zegt achteraf dat het je heel erg spijt is alles goed. Prima hoor. Maar mag dat dan misschien ook gelden voor Taïda Pasic? En voor het Koerdische gezin dat in 2005 werd uitgezet vanwege identiteitsfraude? En voor de WAO’er die ooit met ieders instemming bij een reorganisatie een uitkering in werd geschoven?

De rel rond Ayaan Hirsi Ali komt wel héél erg slecht uit. Akela Verdonk kan met haar “regels zijn regels” dit echt niet meer uitleggen. Aanvankelijk was het zelfs geen probleem, volgens Verdonk. Pas toen de media-aandacht niet verslapte maar juist toenam werd er snel een onderzoek ingesteld. Een beproefde methode om een probleem voor je uit te schuiven.

Ware het niet dat Ayaan Hirsi Ali niet het probleem is, maar die colonne VVD’ers die willens en wetens en met bijna sardonisch genoegen vluchtelingen het land uit schopte en er ééntje liet zitten. Dát is waar het onderzoek om zou moeten gaan. Wie wist hiervan, en hoevéél wisten ze ervan? Jammer genoeg zal dát onderzoek nooit volgen, omdat iedereen die in een positie zit om het onderzoek te starten vuile handen lijkt te hebben.

Nee, we schuiven Hirsi Ali het land uit, dan wordt de publiciteit vanzelf minder. En we kunnen weer lekker zwart-wit blijven redeneren. Vluchtelingen die jokken mogen onder geen beding een verblijfstatus krijgen, laat staan de Nederlandse nationaliteit. Want in de Nederlandse cultuur jokken we niet.

Behalve als het electoraal even beter uitkomt.