OPINIE - Lennart Quispel plaatst kanttekeningen bij Rutger Bregman’s visie op het publieke debat.
Rutger Bregman stort zich in zijn nieuwste artikel op het bekende epos The Lord of the Rings. Volgens hem zouden wij het publieke debat zien als een epische strijd tussen Goed en Kwaad. In LOTR is dat een heel duidelijk verschil: mensen (of liever gezegd, wezens) in het boek zijn, volgens Bregman, inherent Goed of Kwaad. Het is een soort identiteit, en heel duidelijk herkenbaar. En zo zouden we het publieke debat ook zien: wij zitten in Team Goed, omdat we nu eenmaal goed zijn, en de anderen zitten in Team Kwaad, en zijn dus noodzakelijkerwijze schurken.
Het is voor mij al een hele tijd geleden, maar ik heb voor mijn gevoel toch een ander boek gelezen. Het epos dat ik in mijn jeugd verslond ging er juist over, dat het onderscheid tussen Goed en Kwaad helemaal niet zo duidelijk is. Dat begint al met de Ring zelf, het voorwerp waar het hele verhaal eigenlijk om draait. Het is het Ultieme Kwaad, maar het geeft de drager ook onzichtbaarheid, waardoor hij in staat is om zichzelf of zijn kameraden uit penibele situaties te redden. Frodo, de echte held van het verhaal, komt regelmatig voor de keuze te staan om de Ring te gebruiken om de helden uit een situatie te redden, maar gebruik van de Ring zorgt ervoor dat hij corrumpeert, en ook nog dat de grote Schurk Sauron weet waar hij is, zodat hij zijn elitetroepen, de nare Nazguls, achter hem aan kan sturen. Elke keer weer moet Frodo kiezen … niet tussen een duidelijke afgebakend Goed en Kwaad, maar juist tussen twee verschillende Kwaden, waarbij de gevolgen van zijn keuze helemaal niet zo duidelijk zijn.
In elke belangrijke verhaallijn in LOTR speelt juist die ambiguïteit van het Kwaad een vooraanstaande rol. Een tovenaar laat zich verleiden en corrumperen tot een gevaarlijke schurk, niet omdat hij Kwaad in de zin heeft, maar omdat hij denkt dat hij daarmee genoeg macht kan verkrijgen om het Kwaad juist te verslaan. Een van de helden, Boromir, had geen Kwaad in de zin, en dacht de Ring te kunnen gebruiken om zijn bedreigde land te redden, maar daarmee zorgde hij juist voor een overwinnig van het Kwaad op de helden. En het is juist onze grote Held, Frodo, die uiteindelijk zwicht voor het Kwaad. Tijdens de climax van het verhaal besluit hij de Ring zelf te gaan dragen en niet te vernietigen, waardoor het Kwaad zal overwinnen. Het is uiteindelijk Smeagol, een moreel zeer ambigu karakter dat je eerder als Kwaad dan Goed zou beoordelen, die ervoor zorgt dat het Goede overwint.
Het is die ambiguïteit van het Kwaad die, volgens mij, LOTR zo’n klassieker maakt. Toen ik het als puber voor het eerst gelezen had, was dat wat het voor mij interessant maakte. Mensen zijn niet inherent goed of fout, maar worden door omstandigheden gestuurd. Heel vaak is Kwaad niet iets dat je zomaar kan herkennen en afwijzen, maar juist iets heel subtiels waar je goed over moet nadenken. Bregman’s idee van een duidelijk onderscheid tussen Goed en Kwaad zit niet zo in het boek van Tolkien. Maar ik kan me voorstellen, dat de films hier wel een invloed hebben, al was het alleen maar, omdat je voor een visueel medium als film de Helden en Schurken juist wel heel herkenbaar moet maken.
Goed/Kwaad denken
Het gaat Bregman echter niet om het duiden van Tolkien, maar om het duiden van het publieke debat. Hij ziet zijn Goed/Kwaad concept daarin terugkomen. We zouden onszelf allemaal zien als leden van het team Goed, de echte Helden, en dat betekent natuurlijk dat onze tegenstanders het Ultieme Kwaad zijn, de Schurken. Maar wat nu, vraagt Bregman zich af, als bijvoorbeeld FvD, PVV, GL of DENK stemmers geen brute racisten of militante extremisten zijn, maar gewoon mensen die zich zorgen maken om hun land ?
Dat is een nogal nutteloze vraag om te stellen. Ik zou hem in ieder geval simpelweg beantwoorden met “Niets!”. Bezwaren tegen de deze partijen gaan helemaal niet over hun kiezers, ze gaan over de standpunten en retoriek. Of kiezers nu al dan niet door zorgen gedreven worden verandert daar niet zoveel aan. De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Ik kan heel goed begrijpen dat mensen zich zorgen maken over de toekomst van Nederland, dat doe ik zelf ook. Maar de Koran verbieden, uit de EU stappen, of docenten ontslaan omdat een verkeerde ideologie aanhangen gaan die zorgen niet wegnemen, en wel een heleboel extra zorgen en problemen scheppen. Het maakt niet zoveel uit of de mensen die hiervoor kiezen heel bezorgd zijn. Het gaat niet er niet om of die mensen het Ultieme Kwaad zijn, het gaat om de partij waar ze op stemmen.
Ik denk dat het niet klopt om het publieke debat te duiden in termen van Goed en Kwaad. Toch komt Bregman’s Goed/Kwaad duiding niet helemaal uit de lucht vallen, dat zal iedereen die het publieke debat volgt zich wel beseffen. En daar is ook wel een verklaring voor te geven. Volgens de politicoloog Cas Mudde is populisme een lichte ideologie, die stelt dat de maatschappij uit twee tegenovergestelde groepen bestaat: Het Pure Volk strijd tegen de Corrupte Elite, die er alleen maar op uit is om dat Volk nog verder te onderdrukken. Dat lijkt me bij uitstek Goed/Kwaad denken.
De ultieme schurk
Je ziet het ook duidelijk terugkomen in de retoriek die populisten gebruiken. Trump noemde zijn politieke tegenstander zeer consequent “Crooked Hillary”, bijvoorbeeld, en zijn campagne draaide er vooral om om haar af te schilderen als de Ultieme Schurk. Ook bij Wilders zie je het. Job Cohen, bijvoorbeeld, was volgens hem een “landverrader”, iemand die stiekem samenzweerde met de Islam om de grenzen van Nederland wagenwijd open te zetten voor moslims. Het is een hele effectieve strategie; Cohen staat nog steeds wel bekend als de “theeslurper” en iemand die zoveel mogelijk immigranten wil, terwijl hij toch echt, nog tijdens het tweede Paarse kabinet, de grenzen juist behoorlijk dicht heeft gemaakt. En Baudet’s “partijkartel” is, wat dat betreft, natuurlijk gewoon het team Kwaad, de snode samenzweerders die het volk willen Islamiseren. Het zou dan ook helemaal niet raar zijn, als PVV/FvD stemmers zich zorgen maken over Nederland. Als ik zou geloven, dat de Multiculturele Elite samenzweert met de Islam om Nederland homeopathisch te verdunnen, dan zou ik me ook grote zorgen maken.
Het is dan ook niet zo vreemd, dat het Publieke Debat steeds meer de indruk wekt van een epische strijd tussen team Goed en team Kwaad, want dat is precies wat populisten ervan maken. Hun hele ideologie is erop gebaseerd, en ik durf wel te stellen dat het de manier is waarop ze hun kiezers aan zich binden. Het is heel jammer, dat Bregman dat in zijn stuk eigenlijk bevestigt, door een beeld te presenteren alsof iedereen het publieke debat zo ziet.
Reacties (41)
Ik lees die bevestiging niet in Bregman’s artikel. Hij vindt in zijn veel te lang uitgesponnen verhaal dat we voor de zindelijkheid en effectiviteit van het publieke debat afstand moeten nemen van de ook door jou bekritiseerde ‘retoriek van populisten’ en uit onze ‘bubbel’ moeten stappen.
Is daar iets tegen?
@1:
Ik vind het een beetje nietszeggende opmerking, om heel eerlijk te zijn. Volgens mij zijn er heel weinig mensen, die PVV/FvD stemmers als De Vijand zien. Het gaat ook helemaal niet om de stemmers, het gaat om de partijen en wat die met ons land willen.
Het zijn, volgens mij, de populisten die afscheid moeten nemen van de retoriek van de populisten. Wij kunnen dat niet doen. Ik heb geen enkele invloed op wat Baudet en Wilders zeggen. Vijanddenken staat centraal in de manier waarop ze politiek bedrijven, en ik denk niet dat ze daar zo maar mee gaan stoppen als wij allemaal moeite gaan doen om racisme te beschrijven zonder het woord racisme te gebruiken.
@Lennart: “…. Job Cohen, bijvoorbeeld, was volgens hem een “landverrader” …
Heb jij daar een quote van?
Waar wel een quote van is:
“Tegen de heer Cohen. Dat het een aardige man is.”
PVV-leider Geert Wilders in het premiersdebat.
Bron: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/fel-debat-tussen-kandidaat-premiers
@2
Daarmee ga je mee in het wij-zij frame van de populisten. Waarmee je toch al aardig in de buurt van vijanddenken komt. Je misschien toch nog eens goed na moeten denken over het citaat van #1.
Populistische retoriek gaat over wie er wel of niet deugt, of over wiens schuld het allemaal is als er dingen misgaan. Dat is ook wat jij constateert in jouw verhaal. Maar vervolgens lijk je er niet veel meer dan een tu quoque tegenover te plaatsen. En voor je het weet voer je de discussie op het niveau waarop de populisten dan het liefst doen. Daar moet je niet aan beginnen, want dat verlies je.
De wrijving in het publieke debat is juist een gevolg van het doorbreken van bubbels. Vroeger zat je lekker in je eigen religieuze/sociale/politiek bubbel en was debat met de ander een taak van daar voor aangewezen personen die zich daarbij aan allemaal geschreven en ongeschreven fatsoensregels hielden. Gelukkig is die tijd voorbij.
Bregman wil alleen uit zijn bubbel komen om mensen buiten zijn bubbel te overtuigen van zijn mening. Niet om overtuigd te worden van de mening van een ander.
We komen al een heel eind als we meningen en argumenten uitwisselen en er voor hoeden niet te snel de persoon achter die meningen en argumenten aan te vallen. Dat is ook de enige manier om je tegenstander in een debat serieus te nemen. Eenvoudig is dat niet. Ik heb daar zelf ook moeite mee en sommigen hier op Sargasso kunnen dat in het geheel niet.
@2 Werkelijk? Ik zie op social media regelmatig vergelijkingen voorbij komen tussen PVV’ers en NSB’ers; of FvD’ers uitgescholden worden voor ‘nazi’s’ en ‘fascisten’
Die kwalificatie van FvD’ers is vanwege de etnonationalistische en racistische trekken van FvD, en de apocalyptische samenzweringstheorieën die er opgeld doen, bijv. het geloof in het ‘Kalergi-Couwenhove plan’, EUSSR, de Europese elite die aan rassenmeninging wil doen, en wat dies meer zij.
Omgekeerd maakt Wilders en zijn aanhang de islam regelmatig uit voor een fascistische doodscultus. Oké, en wat zijn moslims in die voorstelling dan? De hellehorden van Mordor?
Ik kan me nog een Kamerdebat van Thierry Baudet herinneren, die heeft ook een handje van toespelingen op The Lord of the Rings. Had ‘ie het over ongereguleerde asielmigratie, haalt ‘ie ineens Gandalf aan, die tegen de Balrog zegt: ‘You shall not pass!’ (Nou, en dat zouden Rutte en politieke leiders in de EU dus ook tegen Syrische vluchtelingen moeten zeggen – want dat zijn een horde kobolden ofzo…)
Bregman zegt dan: als we daar nou van progressieve kant in ieder geval niet aan meedoen, dan drijven we FvD’ers in ieder geval niet van ons af. Ja, makkelijk gezegd als je zelf niet het mikpunt bent van een twintig jaar durende hetze (tegen moslimse kleurlingen).
1) De ring staat voor drug-gebruik. Geen wonder dat Tolkien zo populair was onder de babyboomers. In feite is LotR een intens moralistisch verhaal.
2)
Christus op een houtvlot – een geloof is haar volgelingen. Een partij is de mensen die erop stemmen. Daar een verschil aanbrengen is academisch gezeik.
Globalisering heeft te maken met techniek. Je daar ‘zorgen’ om maken is een soort gestoord zijn.
Ik ben goed. Ik definieer goed en kwaad. De nederlandse overheid is kwaad. PVV en FvD ook. Psychopaten zijn kwaad.
Iedereen die het heeft over nederland als iets wat op zichzelf kan bestaan is gek. Dat is het kwaad. Wij kunnen niet zonder het buitenland. Als je waarden zo superieur zijn zullen die overwinnen. Dat doe ik dus ook. Er is niks aan de hand. Ik los dat op. Dat is dus goed.
Je mist een paar voorbeelden in je opsomming. Iets met ‘minderwaardig mens’ en zo.
@9 Dat was een eenmalige uitglijder. Out-of-context gehaald en gericht op mensen met specifieke denkbeelden. Daar was NIETS consequents aan.
Bregman, liftmuziek en een weeëg geurtje.
@2:
Zouden populisten als Wilders, Le Pen of Orbán het vijanddenken niet onmiddellijk laten vallen als ze er geen stemmen mee konden halen? Waar het om gaat is dat hun vijanddenken, dat wel degelijk invloed heeft, aan de andere kant een spiegelende reactie oproept die verstarrend werkt in het publiek debat. Ik lees Bregman’s verhaal als poging om dit te doorbreken. Meer is het volgens mij niet. En ik begrijp nog steeds niet wat daar tegen zou zijn.
Ik zou zelfs zeggen: dat is wat álle partijen ervan maken. Het is een heel menselijk trekje: de eigen mening is goed, die van de ander slecht. En omdat die anderen in hun slechte mening volharden, deugen ze zelf ook niet. Zelden komt het ervan de opvattingen van de tegenpartij grondig te bestuderen, laat staan ze te laten verdedigen door de besten. De dominante media hebben daar ook moeite mee en dragen op die manier bij aan het verscherpen van de tegenstellingen en het aanwakkeren van het wederzijdse wantrouwen, in plaats van de waarheid te zoeken door elkaars meningen serieus in overweging te nemen.
@13: Misschien heb je wel extreme voorbeelden nodig om die houding van de pers wat te temperen. Ik lees bijvoorbeeld de laatste tijd steeds meer in de ‘serieuze’ pers verhalen langs de lijnen van ‘Ja die Trump is gek, MAAR (gifgasrepresaillebombardementen / Chinese staaldumping / NAVO-2-procentsnorm / etc)’.
@12 Nou, er wordt al zeker vijftien jaar beweerd dat we Fortuyn, Wilders en hun kiezers serieus moeten nemen. Heeft het geholpen?
Nee, Wilders gaat steeds harder op het orgel, want de gewenning treedt op en bovendien nemen centrum-rechtse (en centrum-linkse) partijen zijn agenda over.
Zoals je zelf al aangeeft is de tegenpartij namelijk helemaal niet op verbroedering of compromissen uit. Dat past namelijk niet in hun electorale model.
Dat model is: zoveel mogelijk stampij maken en de gevestigde partijen en bestuurders voor rotte vis uit maken, zodat mensen die vervreemd zijn van de politiek denken, há, daar is iemand die het ook allemaal kut vindt, die roept dat het roer radicaal anders moet, die te kennen geeft dat er teveel kleurlingen zijn die zich niet aan willen passen, maar hun cultuur hier importeren, en dat het heus niet racistisch is om dat een probleem te vinden.
Je kunt die mensen wel de hand toesteken, maar hoe dan…?
@4:
“Populistische retoriek gaat over wie er wel of niet deugt, of over wiens schuld het allemaal is als er dingen misgaan. Dat is ook wat jij constateert in jouw verhaal. Maar vervolgens lijk je er niet veel meer dan een tu quoque tegenover te plaatsen.”
Nou ja, mijn verhaal draait om die constatering. Ik zou het graag over oplossingen willen hebben, maar helaas zie ik die niet zo heel erg.
@6:
“Ik zie op social media regelmatig vergelijkingen voorbij komen tussen PVV’ers en NSB’ers; of FvD’ers uitgescholden worden voor ‘nazi’s’ en ‘fascisten’; Die kwalificatie van FvD’ers is vanwege de etnonationalistische en racistische trekken van FvD, en de apocalyptische samenzweringstheorieën die er opgeld doen, bijv. het geloof in het ‘Kalergi-Couwenhove plan’, EUSSR, de Europese elite die aan rassenmeninging wil doen, en wat dies meer zij.”
Ja, precies. Het gaat hier over de standpunten en de ideeen de FvD. Het gaat er niet om of goed of fout zouden zijn, het gaat erom dat ze achter denkbeelden aanlopen die in het verleden tot enorme ellende hebben geleid.
Overigens, er zijn zeker wel de nodige figuren aan de linkerkant die ook aan vijanddenken doen, dat zal ik meteen toegeven. Maar dat geldt niet voor de grote meerderheid.
“Omgekeerd maakt Wilders en zijn aanhang de islam regelmatig uit voor een fascistische doodscultus. Oké, en wat zijn moslims in die voorstelling dan? De hellehorden van Mordor?”
Volgens mij wordt de LOTR metafoor niet door Wilders gebruikt, dus dat zou ik je niet kunnen zeggen. Maar “fascistische doodscultus” is natuurlijk niets anders dan een ander woordje voor “Ultiem Kwaad”.
“Had ‘ie het over ongereguleerde asielmigratie, haalt ‘ie ineens Gandalf aan, die tegen de Balrog zegt: ‘You shall not pass!’”
Ja, daar heb je dat vijanddenken weer. Baudet, de grote held, die helemaal in zijn eentje de stroom van het Ultieme Kwaad, de vluchtelingen, tegenhoud, terwijl de Echte Helden (het Nederlandse Volk) tijd krijgt om te vluchten voor de “Tsunami”.
“Bregman zegt dan: als we daar nou van progressieve kant in ieder geval niet aan meedoen, dan drijven we FvD’ers in ieder geval niet van ons af. Ja, makkelijk gezegd als je zelf niet het mikpunt bent van een twintig jaar durende hetze (tegen moslimse kleurlingen).”
Precies … dat is wat mij zo irriteert aan het stuk van Bregman.
@7:
“Een partij is de mensen die erop stemmen.”
Ja, dat is wat de populisten je wijs willen maken. Ik herinner me nog een heel scherp essay van Bas Heijne, uit de begintijd van de opkomst van Wilders. Ik heb nooit meer online kunnen vinden, helaas. Hij zei, dat standpunten steeds meer een identiteit lijken te zijn. Dus je bent niet ergens een voorstander van omdat je denkt dat het een goed idee is, of omdat je hebt beredeneerd dat het klopt, maar omdat dat standpunt bepaalt wie je bent.
Een partij is een organisatie, die een verzameling standpunten bij elkaar zet, en probeert om daar stemmen voor te krijgen. En dat is echt iets compleet anders dan de mensen die er vervolgens voor kiezen om op die partij te stemmen.
@12:
“Zouden populisten als Wilders, Le Pen of Orbán het vijanddenken niet onmiddellijk laten vallen als ze er geen stemmen mee konden halen?”
Waarschijnlijk wel, maar ja, helaas halen ze er juist wel stemmen mee.
“Waar het om gaat is dat hun vijanddenken, dat wel degelijk invloed heeft, aan de andere kant een spiegelende reactie oproept die verstarrend werkt in het publiek debat. Ik lees Bregman’s verhaal als poging om dit te doorbreken. Meer is het volgens mij niet. En ik begrijp nog steeds niet wat daar tegen zou zijn.”
Omdat Bregman het vijanddenken eigenlijk alleen maar bevestigt. Als hij het zou willen bestrijden, dan hij zich moeten richten op de mensen die er verantwoordelijk voor zijn. In plaats daarvan richt hij zich juist op een groep mensen, waarvan een deel er al zo’n 15 jaar het slachtoffer van is.
@15:
“Heeft het geholpen?
Nee, Wilders gaat steeds harder op het orgel, want de gewenning treedt op en bovendien nemen centrum-rechtse (en centrum-linkse) partijen zijn agenda over.”
Ook dat, inderdaad. Tot nu toe heeft het appeasen van populisten er alleen maar toe geleid dat een deel van hun gedachtengoed mainstream is geworden.
@17:
““Had ‘ie het over ongereguleerde asielmigratie, haalt ‘ie ineens Gandalf aan, die tegen de Balrog zegt: ‘You shall not pass!’”
Dit bedenk ik me nu pas, maar dit is een mooie aanwijzing voor mijn stelling, dat het juist de populisten zijn een soort Tolkienesk Goed/Kwaad denken gebruiken.
Gaap!
De autochtone bevolking heeft problemen met komst van massa’s mensen met andere cultuur en dat ligt allemaal aan de populisten. Wat alles is goed, ondanks de cijfers in criminaliteit, en werkloosheid, en dat sommigen amper Nederlands spreken, laat staan Nederlands voelen met dubbele nationaliteit.
Het ligt allemaal aan de foute populisten. Lekker om de hete brij heendraaien.
@22:
“De autochtone bevolking heeft problemen met komst van massa’s mensen met andere cultuur …”
Ga maar eens praten met PVV stemmers. Vaak zullen ze je zeggen, dat ze eigenlijk geen enkel probleem hebben met moslims, en zelfs moslims als vrienden, collega’s of buren hebben. Als je ze dan vraagt waarom ze op Wilders stemmen, terwijl hij die mensen juist wil gaan onderdrukken, dan snappen ze dat vaak niet. Ze hebben geen flauw idee, dat ook hun eigen vrienden aanhangers van de Islam zijn. De Islam is, voor hen, een of andere snode samenzwering, een soort Sauron, die geniepig bezig is Europa te Islamiseren, daarbij geholpen door de zg. Multiculturele Elite.
“Wat alles is goed, ondanks de cijfers in criminaliteit, en werkloosheid, en dat sommigen amper Nederlands spreken, laat staan Nederlands voelen met dubbele nationaliteit.”
Tsja, dat bedoel ik. Jij bent er echt van overtuigd dat progressieve mensen dit denken, of niet ?
@Prediker: “Dat model is: zoveel mogelijk stampij maken en de gevestigde partijen en bestuurders voor rotte vis uit maken…”
Wat in mij opkomt is het woord gezagscrisis. In Turkije en China worden mensen in de gevangenis gegooid als ze Erdogan voor dingen uitmaken. In Nederland kan dat niet.
Vroeger was het instituut kerk oppermachtig, maar heel veel is ontmanteld. Na de kerken zijn ook andere instituten gevallen. De grootste gezagscrisis in mijn beleving in Nederland was vlak na de moord op PF en TvG (vzmh).
“Dat past namelijk niet in hun electorale model.”
We hebben het gevoel dat we een zeker momentum hebben. Dat laten we niet zomaar los.
“Ja, makkelijk gezegd als je zelf niet het mikpunt bent van een twintig jaar durende hetze (tegen moslimse kleurlingen).”
Ben je zelf moslim, dat vraag ik me af?
Als je geen moslim bent dan moet het makkelijker voor je zijn. En ben je kleurling?
@18: Ik schreef: een partij is de mensen die erop stemmen. Ik schreef niet: mensen zijn op welke partij zij stemmen.
Dit is trouwens de laatste keer dat ik op je reageer voor een tijdje. Ik ben je getrol wat moe, Lennart.
@25: Tsja, als jij met domme definities komt, dan corrigeer ik die. Maar als je daar echt mee wilt stoppen, graag ! Het voegt heel weinig toe aan de discussie.
Nogmaals, een partij is helemaal niet de groep mensen die erop stemmen. Een partij is een veel kleinere organisatie van partijleden, die standpunten verzamelt en daarmee stemmen probeert te krijgen. Wat jij partij noemt is wat over het algemeen “aanhang” wordt genoemd.
Natuurlijk zijn er geen Team Goed en Team Kwaad. Alleen maar Team Dom en Team Dommer.
@27: De vraag is alleen: ben jij wijs genoeg om te bepalen welk team het domst is? En als je dat denkt, kun je dat dan ook bewijzen?
@23.
Oh, ja juh.
Ik weet niet hoeveel PVV stemmers jij kent, en dat je dat allemaal zo goed weet. Hoe zei je dat zelf ook al weer. Het gaat om een miljoen mensen, en veel mensen met sympathie voor PVV, dus jouw mening dat jij er een paar kent doet er niet toe.
Ik ken genoeg progressieve mensen , dat was en is zelfs de leidende gedachte dat het de volgende generatie wel minder is met de criminaliteit en werkloosheid. Dat dachten ze bij de eerste en tweede generatie vooral noordafrikanen ook. Nu de derde generatie kan er ook wat van.
@27: Tsja, iemand die stelt dat een partij gelijk is aan de groep mensen die erop stemmen is overduidelijk bezig om de maatschappij in teams op te delen. De volgende stap is natuurlijk het andere team proberen weg te zetten als het Ultieme Kwaad.
@29:
Ik baseer het niet alleen op mijn eigen gesprekken. Er is inmiddels een complete bibliotheek aan artikelen, studies en interviews over PVV stemmers (kennelijk zijn er toch wel genoeg mensen die naar ze willen luisteren), en daar komt eigenlijk wel hetzelfde beeld uit naar voren.
Maar goed, mijn stelling is dus, dat PVV stemmers helemaal niet zo gedreven worden door afkeer van moslims. Jij bent het daar overduidelijk niet mee eens. Betekent dat, dat jij denkt dat PVV stemmers grotendeels juist wel door moslimhaat worden gedreven ? Of denk je, dat ze door iets heel anders gedreven worden, dat we hier nog niet besproken hebben ?
@31.
Al die studies. Dan lees jij wel met een erg roze bril. Wilders is populair vanwege de afkeer van de massale toestroom gelukszoekers hierheen. Dat was mijn eerste reactie hier.
Het woord islam is van toepassing op het grootste gedeelte van de kansarme lager opgeleide migranten die goed in handje ophouden zijn en waar de hardwerkende Nederlander belasting voor betaald.
@32:
Ja, maar dat kan helemaal niet waar zijn. 90 % van de Nederlandse bevolking heeft geen problemen met het opvangen van vluchtelingen. Daar zitten ook PVV stemmers bij, terwijl hun partij juist oproept om geen enkele vluchteling meer op te nemen. Verder, Wilders was al uitermate populair voordat er uberhaupt sprake was van massale vluchtelingenstormen. Hij is zo ongeveer het langstzittende kamerlid in Nederland, hij gaat al een hele tijd mee.
“Het woord islam is van toepassing op het grootste gedeelte van de kansarme lager opgeleide migranten die goed in handje ophouden zijn en waar de hardwerkende Nederlander belasting voor betaald.”
Oftewel … alle moslims behoren tot Team Kwaad. Bedankt voor het illustreren van mijn punt.
@33.
Hahaha, lachwekkend jouw reacties.
Wanneer werd er voor het eerst publiekelijk over massamigratie en islam gesproken. Dat was al voor Wilders. Weet je Fortuyn nog?
Laatste zin is weer zoals jij jezelf neerzet, woorden in de mond leggen, een stropop maken, en huppekee.
@34: De laatste zin waar jij naar verwijst is een vrij logische conclusie.
@35: I rest my case ;)
@34.
Nee, hoor ik zeg niet alle moslims. Maar goed dat Lennart ophoudt met zijn eigen zeepbellen blazen.
@37: Ik wil er ook wel “vluchtelingen” ipv “alle moslims” van maken hoor. Dat maakt voor mijn punt helemaal niets uit.
@38.
Dat punt klopt al niet, want massamigratie is al sinds tientallen jaren bij elkaar opgeteld. Of waren de achterstandswijken twintig jaar geleden nog roomblank. Volgens mij leef je in je eigen wereldje en ven je een wegkijker. Die denkt dat alles wel goed komt. Voornamelijk omdat hij er zelf geen last van heeft. Net zoals met drugs snap jij ook niet dat er overlast kan zijn. Ook stekeblind.
@39:
Mijn punt heeft helemaal niets met massamigratie te maken …
“Net zoals met drugs snap jij ook niet dat er overlast kan zijn”
Huh ? Hoe kom je daar nu weer bij ? En wat hebben drugs in vredesnaam met deze discussie te maken ?
@40.
Jouw wereldvreemdheid. Wel de lusten, niet de lasten.
Een fijne dag verder, hopelijk dat alles goed komt met de nieuwkomers, de reeds decennia al aanwezige nieuwkomers, en dat alle grond van wantrouwen nergens op gebaseerd is.