Wanneer gaan we het echt over mensenrechten hebben?

OPINIE - Door het laatste (?) referendum over de Sleepwet hebben we de afgelopen maanden wat meer gehoord over de geheime diensten. Te weinig gaat het over het grote belang van mensenrechten zoals privacy en uitingsvrijheid. Gastredacteur Mr Robin Caron bepleit een sterke stem tegen de WIV, een in de kern fascistische wet.

Ondanks alle referendum-aandacht is de bescherming van onze ‘nationale veiligheid’ door AIVD en MIVD een vaag begrip gebleven. Vooral ‘heilige’ verhalen worden verteld, zonder de dirty details. Het meeste blijft geheim. Zichtbaar werden wel wat contouren van een wereld waarachter schimmige belangen schuilgaan. Informatie blijft macht. Toch vooral handig om bedrijven, diplomaten, politieke tegenstanders, klokkenluiders, activisten, journalisten, advocaten, medici ja in feite iederéén in de gaten te houden met de nieuwe vergaande, wettelijke bevoegdheden. En (niet-wettelijke) waarborgen schieten tekort.

Panopticon

Toen ik halverwege de jaren negentig mijn eerste mobiele telefoon en e-mail-adres kreeg, viel het me al meteen op. Inboxen van providers werden de ouderwetse postbus in het postkantoor: we zetten onze brievenbus en antwoordapparaat op flinke afstand van onszelf. En de inkomende berichten in mailboxen en antwoordapparaten werden daarmee ook doodeenvoudig van een afstand te onderscheppen. Hmmm. Niet OK!
Twintig jaar later is het zo ver. Ons hele leven is geleidelijk verschoven naar het internet, dat van oudsher een Amerikaans defensienetwerk is. In plaats van een democratisch utopia is het geleidelijk tot een surveillance-netwerk verworden, met het internet of things nog onderweg. Nu ons hele leven richting digitaal ‘gedwongen’ is, moet de Sleepwet de vervolmaking van het online ‘panopticon’ worden, zo lijkt het. Er is altijd een kans dat we in de gaten worden gehouden. Met ‘chilling effects’ tot gevolg.

Terreurschwalbes

Om deze – in de kern fascistische – Sleepwet te accepteren (tegen hun eigen belangen in) zijn de Nederlanders al sinds 9/11 en de ‘War on Terror’ bang gemaakt met terreurschwalbes. We werden nu zelfs wijsgemaakt dat er een terrorist woont in elke wijk, die geheel afgetapt moet kunnen worden. En de cyberdreiging is enorm, maar kijk eens hoe goed we zijn! We hackten zelf de Russische hackers van Cozybear tot bij het Kremlin, maar de bronnen en bewijzen ervan blijven… geheim! O ja, en dan laten we de publieke omroep wél onderzoek doen naar die andere hack van Fancybear. De rol van veel partijdige mainstream-media in de WIV-propaganda-oorlog is stuitend en satanisch. De (vaak wisselende) argumentatie van de voorstanders van de wet is flinterdun, maar wordt niet doorgeprikt. Naar de effectiviteit van maatregelen mag niet worden gevraagd. Of er wordt géén antwoord op gegeven, zoals Bertholee (pr-man AIVD) domweg weigerde bij ColllegeTour. Kernvraag: Waarom blijven andere landen wél veilig zonder dat ze wettelijk ongericht data mogen onderscheppen? De onderliggende boodschap is duidelijk: de wat versleten War on Terror moet gerekt en een nieuwe Koude Oorlog dreigt in de vorm van een (cyber-)oorlog met Rusland, China en andere landen. ‘Keep the problem going, so the money keeps flowing’. Zolang deze problemen maar blijven bestaan, kunnen de sterk groeiende budgetten voor de ICT/security-lobby en geheime diensten worden verantwoord. En de burgers worden transparanter.

Liegen

Over al bestaande tapbevoegdheden op de kabel onder de oude WIV denken ministers als Ollongren en Rutte ongestraft (?) te kunnen blijven liegen om het volk en het referendum te beïnvloeden. Maar leugens worden moeilijker in dit internettijdperk. Het kwaad straft zichzelf nu. De toegenomen transparantie (nu sociale media – nog – niet aan banden liggen) ontploft in het gezicht van de macht, die het liefst in het duister opereert. Men vraagt onterecht onbeperkt vertrouwen, maar vertrouwt die burger zélf niet. In de strijd met dit kwaad zal het goede uiteindelijk overwinnen. Het referendum geeft de tegenstem in ons land een steeds sterker gezicht. Het vergroten van schijnveiligheid, terwijl we zélf onze beschermende burgerrechten tegenover de staat opgeven is zeker níet de oplossing. Stem daarom woensdag tegen de Sleepwet. Voor een betere wet. Voor een veilig Nederland. Maar vooral voor uzelf.

—————-

Drie extra redenen om tegen te stemmen bij referendum

1. Nee tegen spionage-samenleving

Ondanks alle sussende woorden van de voorstanders van de wet bouwt de WIV wel degelijk de infrastructuur voor een spionage-samenleving. De datastromen die wij allemaal dagelijks produceren, veranderen in ‘giftig kernafval’ als het voor andere doeleinden kan worden misbruikt. Een dataspoor verzameld voor het ene doel, krijgt een heel andere betekenis bij het combineren van gegevens voor een ander doel. Die ‘function creep’ ligt altijd op de loer bij privacy-beperkingen. De kikkers worden langzaam gekookt. Nu wordt het sprookje van terrorisme en cybercrime uitvergroot, straks worden de (eenmaal-gegeven-blijft-gegeven) bevoegdheden misbruikt voor uw CJIB-boete.

Bigdata-profilering, ‘voorspellend’ politie- en inlichtingenwerk door ‘collect it all’-informatieverzameling zijn minstens zo grote toekomstige gevaren. Willen we in de toekomst à la China burgers en bedrijven op grond van Sleepwet-bigdata in kaart (laten) laten brengen en ‘social credit scores’ gaan uitdelen? Als je je niet gedraagt als ideale burger, zak je op de zwarte (rang)lijst? Zie 30:33min.

Wordt de Sleepwet een soort nationale SyRi? Een voor-stem zou die ongewenste ontwikkeling wél een stuk makkelijker maken.
Nog afgezien van veiligheidsbezwaren maakt de wet het ook mogelijk uw ongeziene data te delen met álle buitenlandse geheime diensten. Een onprettig idee als u naar een willekeurig land wilt reizen en de inlichtingendienst van het te bezoeken land heeft een onwelgevallig mailtje/profiel van u in bezit. Helaas u komt er niet in, want: ‘computer says no’. U vraagt: waarom? Simpel: ‘Acces denied’. Niemand kan u uitleggen waaróm.
Nederlanders en hun data worden zo uitgeleverd aan het buitenland (zie video 0:34:50) en ons waardevolle internationale internetknooppunt AMS-IX opengesteld voor bevriende diensten.
Waarom voorzie ik nou toch gouden tijden voor VPN-aanbieders, encryptie en ouderwets offline gaan…?

2. Nee beschermt onschuldpresumptie

We horen maar weinig over de dunne scheidingswanden tussen inlichtingendiensten en justitiële opsporingsinstanties. In de VS is de omstreden praktijk nu dat CIA en FBI met gebruikmaking van (onrechtmatig verkregen) NSA-inlichtingen een pro forma parallel politie-onderzoek opstarten – om de rechter te misleiden – en daarna rara weer bij diezelfde verdachte uitkomen. In Nederland zijn de (veelal Leidse Universiteit-) lijntjes tussen de diensten en justitie ook kort. Zo is toezichthouder Brouwer van tandeloze toezichttijger CTIVD een oud-topman van justitie. We kennen hem nog van de zaken Vaatstra, Schiedamse Parkmoord, Tonino en Lucia de B. En Lex Mooy is volgens Vrij Nederland een van die onethische Officieren van Justitie die destijds werd weggepromoveerd tot rechter, in Den Bosch. Hij is onze kersverse toezichthouder van die andere toetsingscommissie (TIB), waarin ook technische man Ronald Prins zit die nu toezicht moet houden op zijn vroegere securitybedrijf Fox-It.
Vertrouwen, iemand? En moeten we u nog uitleggen dat het hacken, de toegang tot diverse databanken en de aanleg van een DNA-databank door geheime diensten niet bevorderlijk zijn voor uw rechtspositie, als data onverhoopt tegen u gebruikt worden? We gaan niet de kat op het spek binden.

3. Nee versterkt juridische strijd

Een sterk Nee tegen de WIV helpt ook bij de juridische strijd na het referendum, want het geeft een signaal vanuit de bevolking. Bij gebrek aan goede grondwettelijke toetsing in Nederland moeten we het juridisch van Europa hebben. Kort na de Tweede Wereldoorlog besloten beschaafde Europese landen het Mensenrechtenverdrag EVRM te sluiten. Achterliggende gedachte: nooit meer fascisme. In dat bredere licht moeten we de WIV-discussie gaan zien: mensenrechten beschermen ons tegen een al te opdringerige overheid. Als het goed is, beschermt het EHRM-Hof ons tegen de krachten die onze democratie willen ondermijnen met een beroep op bescherming van diezelfde democratie tegen ‘kwaadwillenden’. Moeten de in Nederland steeds fascistischer Big Brother* of nudgende Big Mother* (* doorhalen wat niet van toepassing is) de mensenrechten in juridisch Europa vrezen? Ja!
Hoopgevend voor de hoeders van mensenrechten zijn de Europese regelgeving en jurisprudentie van de Europese Gerechtshoven (HvJ EU in Luxemburg en EHRM in Straatsburg). Zie 29:29min. Voor ongerichte onderschepping van data moet namelijk een dringende noodzaak in een democratische samenleving aangetoond worden. Dat meer data soms ‘handig’ kunnen zijn voor overheden, heeft onvoldoende gewicht. Het Straatsburgse Mensenrechtenhof beslist zomer 2018 over de rechtmatigheid van met de WIV vergelijkbare Britse en Franse surveillance-maatregelen. In de zaak ‘Big Brother Watch e.a. vs. UK’ beslist het Hof nu snel of ons kind van de democratie wel met het badwater mag worden weggegooid.
—————-

Robin Caron is jurist en publicist. Hij hielp in 2009 in de juridische strijd bij het Europees Mensenrechtenhof tegen de onnodige opslag van biometrische kenmerken in identiteitsbewijzen/centrale databank. Deze werden daarop uit databanken en ID-kaart geschrapt. Nu keert hij zich tegen de sleepwet voor het behoud van onze Nederlandse democratie. Op Scoop.it! verzamelde hij alle artikelen en video’s over de sleepwet WIV 2017. Hopelijk wordt het referendum het begin van een diepgaande discussie over mensenrechten in tijden van opkomend fascisme.
Twitter: @robincaron