‘Gaza verkeert op de rand van een totale ineenstorting’

Er is geen enkel groot bouwproject uitgevoerd sinds de zomer. Geen huizen, scholen of ziekenhuizen. Er is geen sprake van wederopbouw. Gaza heeft 1,5 miljoen ton cement nodig en tot nu toe werd er niet meer binnengelaten dan 27,000 ton. Dat cement mocht alleen gebruikt worden voor het repareren van kleine schade, voor ongeveer 17,000 mensen. En de mensen die het cement kregen moesten het ook uit eigen zak betalen. Er werd gezegd dat ze het later terug zouden krijgen, maar dat is natuurlijk niet gebeurd.

Er zijn op dit moment nog zo´n 60,000 mensen die wonen in schoolgebouwen, en tienduizenden die bij buren of familieleden inwonen. Het komt voor dat 50 mensen in één huis wonen. Leerlingen kunnen niet naar school, ouders hebben geen werk en veel mensen hebben niet eens geld om eten te kopen. Dit is een gigantisch sociaal probleem. In sommige opzichten zijn de consequenties van de oorlog nog destructiever dan de oorlog zelf. Gaza verkeert op de rand van een totale ineenstorting.

Dat zijn de woorden van Omar Shaaban, een van de oprichters van een nieuwe groepering die zich Aid Watch Palestine (AWP) noemt. De groep stelt zich ten doel zicht te krijgen op de internationale hulpverlening aan Gaza die naar de mening van AWP dringend aan herstructurering toe is.

Dat de organisatie daar gelijk in heeft, bleek opnieuw uit de recente bekendmaking van UNRWA, de VN-organisatie die zorg draagt voor de Palestijnen, dat herbouwprogramma´s zijn stopgezet, omdat de toegezegde gelden van derde landen nooit zijn binnengekomen.

Shaaban en zijn collega´s hebben overigens kritiek op de manier waarop UNRWA dit bericht bracht, omdat er ten onrechte de indruk mee werd gewekt dat er tot dan toe wel sprak was geweest van herbouw. Kort na de zomer werd er $ 200 miljoen beloofd door donorlanden voor herbouwdoeleinden, maar hooguit 5% van dat bedrag is ooit in Gaza aangekomen. Waar de rest is gebleven, is onduidelijk.

In oktober was er een donorconferentie in Caïro en daar werd door de aanwezige landen $ 5,4 miljard beloofd. Maar volgens Robert Turner, de directeur van UNRWA in Gaza, heeft ‘vrijwel geen cent van dat bedrag ooit Gaza bereikt´.

‘Op dit moment moeten we de onderste steen boven zien te krijgen om erachter te komen hoe het zit met de hulp die ons is beloofd en waar dat geld eigenlijk is,’ aldus Shaaban. ‘We horen steeds dat die en die voor $ 50.000 is ingehuurd, of dat er een boel mensen klaar staan om ons te helpen, maar we zien geen enkele verandering. Het is net alsof je een grote keuken binnengaat waar wel zo´n twintig man bezig zijn te koken, maar waar het eten in feite ontbreekt.’

Het is de frustratie over dit gebrek aan informatie en actie die Shaaban en zijn collega Nora Lester Murad ertoe bracht Aid Watch Palestine op te richten als iets dat het midden houdt tussen een organisatie die de hulpverlening in de gaten houdt en aandringt op structurele verbetering van de hulpverlening, en een denktank en manier om de bevolking te mobiliseren.

AWP heeft intussen een eigen Facebookpagina, maar moet in feite nog officieel worden gelanceerd. Doel is te helpen om eindelijk de wederopbouw van Gaza een beetje op gang te helpen.

En dat is hard nodig, want tenminste 100.000 Palestijnen hebben op dit moment nog steeds geen behoorlijk dak boven hun hoofd. Tenminste 30.000 huizen zijn beschadigd ofwel geheel vernield, wat neerkomt op bijna een derde van de gehele huizenvoorraad van Gaza. Afgezien van huizen liggen ook veel scholen, ziekenhuizen en voorzieningen als de drinkwatervoorziening of de afvalwaterverwerking nog volledig in puin.

Volgens de groep zijn er meerdere redenen dat vrijwel nog niets van de grond is gekomen.

Volgens Nora Lester Murad, een van de andere oprichters, speelt de voortdurende ruzie tussen Fatah en Hamas een rol. Daardoor functioneert de regering niet goed, en komt planning niet van de grond. En dat is nodig, omdat het niet om de herbouw van een paar huizen gaat, maar hele wijken zijn vernield die niet zonder adequate planning van bovenaf kunnen worden herbouwd.

Vervolgens is er natuurlijk de Israëlische bezetting met zijn blokkade die niet alleen herbouw tegenhoudt, maar vrijwel elke ontwikkeling in Gaza onmogelijk maakt.

En ten slotte ligt misschien wel het leeuwendeel van verantwoordelijkheid bij de internationale gemeenschap, die een soort façade in stand houdt alsof het allemaal naar wens gaat, terwijl dat helemaal niet het geval is. Het is volgens Murad een vorm van medeplichtigheid, waartegen maar één middel help en dat is volledige openheid van zaken.

Shaaban vult aan: In Gaza hebben we haast het gevoel dat de VN de plaats heeft ingenomen van de Israëlische bezetting. De VN heeft de verantwoordelijkheid overgenomen van de Palestijnse Autoriteit om de mensen te helpen. En nu wordt er niemand meer geholpen, terwijl de PA zich verschuilt achter de VN. De PA probeert de crisis in Gaza te bezweren vanuit Ramallah, maar op die manier krijg je niets gedaan. En de VN weigert serieus samen te werken met lokale partners in Gaza. De VN staat ons bij zonder dat we ze ter verantwoording kunnen roepen.

Heba AlHayek, een derde lid van AWP, zegt:’Dat is waarom we de mensen zelf erbij willen betrekken. We denken dat de mensen die het meest getroffen zijn betrokken moeten worden bij het proces van wederopbouw, omdat zij de enigen zijn die echt weten wat er nodig is.’