ACHTERGROND - In Japan maken racisme, rechts-extremisme en militarisme de laatste jaren een flinke comeback.
Afgelopen zaterdag doneerde het Anne Frank Huis 3400 museumcatalogi aan Japanse openbare bibliotheken. Ze sturen ook nog eens 300 maquettes van het Achterhuis, om op lagere scholen als lesmateriaal te gebruiken. Deze schenking is een reactie op de vernieling van meer dan 300 boeken van en over Anne Frank in openbare bibliotheken in Japan afgelopen maand. Consternatie alom, in Japan en daar buiten, en een slap geformuleerde vijgenblad-afkeuring van de regeringsspreker.
Want waarom zegt premier Abe geen woord over de hate speech-demonstraties die rechts-extremistische groepen in de Korea-towns van Osaka en Tokyo organiseren (sinds zomer 2013), of veroordeelt hij de hakenkruisgraffiti niet die daar op de muren achterblijven (afgelopen week door vrijwilligers verwijderd)?
Waarom kunnen 2-chan en andere Japanse social networking sites ongestraft een platform bieden voor hate speech, racistische uitspraken en nazi-verheerlijking? Hoezo kan een Japanse uitgever zonder blikken of blozen een boek getiteld De ware Hitler op de markt brengen, waarin de Führer als voorbeeld voor goed gedrag wordt afgeschilderd (december 2013; in reactie op protesten van Duitse zijde heeft de uitgever de boeken uit de winkels gehaald, maar ze zijn via Amazon nog steeds te krijgen)? En waarom zit de vice-premier annex minister van financiën nog op zijn post, nadat hij voorstelde van de nazi’s de techniek te leren hoe zonder opzien de grondwet kan worden veranderd (juli 2013)?
Deze regering heeft geen tijd om racisme, discriminatie en haatuitingen te bestrijden. Want deze regering heeft de handen vol om klokkenluiders, journalisten en demonstranten de mond te snoeren, getuige de nieuwe strenge en op willekeur gebaseerde – geheimhoudingswet (december 2013) die door het parlement is gejaagd.
Deze regering zwoegt zich in het zweet om het Vredesartikel uit de Japanse grondwet te schrappen, zodat Japan aan oorlogen kan meedoen. Ze wil de keizer weer tot staatshoofd promoveren (hij is nu symbool van het volk), het leger meer speelruimte geven, wapenexport mogelijk maken, individuele rechten ondergeschikt maken aan het staatsbelang, trouw aan en liefde voor het vaderland in de grondwet verankeren. En de hoogste prioriteit is in het aanpassen van de geschiedenisboeken, zodat kinderzieltjes niet worden besmet met negatieve indrukken van ’s lands geschiedenis.
Verder benoemt deze regering mensen in de toezichtraad van de publieke omroep NHK die de massamoord in Nanking door Japans militairen ontkennen. En ze vergoelijkt de uitspraak van de nieuwe voorzitter van deze omroeporganisatie, die het de normaalste gang van zaken vindt dat vrouwen tot prostitutie voor het Japanse leger gedwongen werden: zogenaamd alle landen deden dat immers.
Dat landgenoten met de nationale vlag in de hand ‘Koreanen, ga weg! Dood aan de Koreanen!’ roepen. Dat valt, zo vindt de regeringswoordvoerder, onder ‘vrijheid van meningsuiting’. Dezelfde woordvoerder vond het ook nodig om de enige officiële verontschuldiging aan de oorlogsprostituees te herformuleren, omdat de getuigenverklaringen niet objectief gekozen zouden zijn. Deze in 1993 opgestelde verontschuldiging is sindsdien door alle regeringsleiders bekrachtigd, behalve door de huidige premier Abe.
De vis stinkt niet aan de staart maar aan de kop. Dus als de regering geen krimp geeft wanneer etnische minderheden als ongewenst worden bestempeld en militarisme wordt begroet, wie kan het dan voetbalfans kwalijk nemen dat ze aan de ingang van het stadion een spandoek ophangen met ‘Japanese only’ – met ernaast een afbeelding van de Japanse vlag uit oorlogstijd (8 maart 2014)?
Een andersdenkende fan vroeg een suppoost om het spandoek weg te halen, maar die liet hem rustig hangen. In tegenstelling tot de Japanse regering, gedoogt voetbalbond J-League geen discriminerend gedrag op grond van ras, geslacht, taal, religie of politieke opvatting, zo staat in de statuten. En zijn voorzitter had onlangs alle leden opgeroepen deze paragraaf streng te handhaven. De voetbalclub waar het incident plaats vond, staat (voor de tweede keer) een zware geldboete te wachten.
Hate speech, discriminatie van minderheden, racisme, nationalisme, een lauw-warme houding ten opzichte van geschiedenisvervalsing, het bestond altijd in Japan (natuurlijk niet alleen in Japan). De tolerantie voor dit maatschappelijk ongewenst gedrag nam vanaf de jaren tachtig drastisch af. Dit werd ook uitgedrukt in regelgeving en door middel van sancties bekrachtigd.
Politici en leidinggevend personeel die Japans oorlogsgeweld ontkenden of racistische opmerkingen maakten, werden de laan uitgestuurd. Met het aantreden van premier Abe in december 2012 is het tij nu gekeerd. De openbare ruimte in Japan en de media zijn sindsdien steeds vaker het toneel geweest voor dit soort gedrag. Premier Abe wakkert deze sentimenten persoonlijk aan, bijvoorbeeld door zijn bezoek aan de omstreden Yasukuni-shinto tempel, het symbool bij uitstek van Japans militarisme. Maar vooral door te zwijgen en weg te draaien wanneer afkeuring en ingrijpen op zijn plaats zouden zijn.
In de Japanse bibliotheken zijn de vernielde Anne Frank boeken meteen vervangen. Daar hadden heel wat anonieme Japanse donateurs direct voor gezorgd. Zo kwamen er twee dozen vol nieuwe exemplaren van de afzender ‘Chiune Sugihara’. (De Japanse diplomaat Chiune Sugihara (1900-1986) hielp in 1940 samen met de Nederlandse diplomaat Jan Zwartendijk – duizenden Poolse joden aan doorreisvisa zodat ze het nazi-regime op tijd konden verlaten.) Ook de Israëlische ambassade schonk driehonderd boeken.
De eerder genoemde schenking van het Anne Frank Huis is een aanvulling hierop en tegelijkertijd onderdeel van het educatieve programma van deze stichting, dat in Japan grotere proporties moet gaan aannemen. De bedoeling van dit programma is om – aan de hand van het verhaal van Anne Frank – vrede, mensenrechten en sociaal-politieke rechten te bevorderen, te beginnen bij de schoolkinderen. Maar of 3400 boeken voldoende zijn om het tij in Japan te keren…?
Misschien moet het Anne Frank Huis ieder lid van het parlement een exemplaar in de hand drukken. Vooral daar valt nog heel wat bij te spijkeren.
Reacties (7)
De volgende zin is onduidelijk:
…Verder benoemt deze regering mensen in de toezichtraad van de openbare oproep NHK die de massamoord in Nanking door Japans militairen ontkennen….
Wat is de toezichtraad van de openbare oproep NHK?
Karel van Wolferen meldde in 1989 al in http://en.wikipedia.org/wiki/The_Enigma_of_Japanese_Power dat Japanse politici steun zoeken bij extreem rechtse groepjes, zoals ex-militairen.
Dit geldt overigens niet alleen voor extreem-rechts: diverse belangengroepen geven steun aan politici die daarvoor weer iets teruggeven.
Verder wordt Japan in sterke mate bestuurd door ambtenaren, en is de rechterlijke macht relatief zwak (d.w.z. het is voor een burger moeilijk zijn/haar recht te halen, door gebrek aan advocaten, hoge kosten, en doordat rechters veel respect voor autoriteiten hebben).
Het is hierdoor de vraag of parlementaire beslissingen de wil van het volk uitdrukken, maar de gevolgen zijn er niet minder om.
@1: Dat zal de publieke omroep NHK moeten zijn.
@2: Japan is ook na de 2e wereldoorlog altijd een beetje een gemankeerde democratie gebleven, niet in de laatste plaats omdat het land de het grootste deel van de volksvertegenwoordiging kiest middels een districtenstelsel. Dat heeft er voor gezorgd dat Japan na de oorlog meer dan 40 jaar continue door één partij (de LDP, waar Abe ook toe behoort) geregeerd werd. Ik kan het even niet vinden, maar ik meen dat het politieke systeem van het land in het verleden ook wel het anderhalve partijstelsel genoemd werd (omdat er voor de vorm wel een oppositiepartij was, maar die deed altijd voor spek en bonen mee).
Niet alleen in Japan. Met het uitsterven van de overlevers van de laatste grote wereldoorlog, neemt de belangstelling voor het extreem rechtse gedachtegoed overal weer toe. Pogingen om nationaal-socialistisch in de linkse en socialistische hoek te plaatsen zijn een onderdeel van de strategie van die kant uit, om extreem rechts weer salonfähig te maken.
En als het weer fout gaat, roepen ze allemaal weer in koor, dat ze het niet geweten hebben.
In Japan is de democratie afgedwongen, het zit niet tussen de oren. Het keizerlijk systeem met bijbehorende gehoorzaamheid en het hiërarchische gelijk stroomt nog onder het oppervlak. Het oude Japan borrelt zich een weg naar boven.
Ach dit was toch al langer bekend? Abe is zo corrupt als de pest, net als veel Japanse Politici, maar toch blijft hij maar terugkomen. De lobbygroepen blijven hun stempel maar op dat land drukken, terwijl de Japanse bevolking bij Fukushima krepeert!
Mensen die door grote bedrijven kapot gemaakt zijn door het storten van afval worden kapot gemaakt, hulpgelden naar Fukushima verdwijnen in de zakken van lobbies. Communisten werden al in de jaren 60 op televisie vermoord.. het lijstje gaat maar verder en verder.
De oud president van Sony bijvoorbeeld, over het feit dat Japanners niet zo goed meer zijn in Judo. Dat had te maken met het bloed van de Japanners en dat elke buitenlander eigenlijk meer een beest is dan een mens. De gemiddelde Japanner is het hier gewoon echt niet mee eens, maar er is weinig dat hij tegen dit machtige blok kan doen. Stemmen doet hij wel, maar de zelfde figuren blijven maar terugkomen.. dus het maakt niet zoveel uit.
Grapigste vind ik nog wel hun “Helicopter Destroyer” AKA “HELICOPTER DESTROYER SHIP CERTAINLY NOT A CARRIER PLEASE DO NOT THINK THIS! LOOK CANDY OVER THERE!” :P
Maar even een puntje:
Is onze Geert Wilders zo anders? Okay hij is geen Minister President (gelukkig), maar ook hij staat dit soort groepen bij zijn demonstraties toe. Prinsenvlaggen pinnetjes, Prinsenvlaggen, Hitlergroeten bij demonstraties, verdedigen van Putin als een ware Chamberlain en nu homoseksuelen voor de spreekwoordelijke trein gooien nu ze hun doel hebben gehad.