Duopolie | Wietoogst

COLUMN - Opstelten hield vorige week voet bij stuk in het debat over legalisering van wietteelt: het gebeurt niet. Duopolie schreef twee weken geleden al dat Opsteltens belangrijkste argument, nakoming van internationale verdragen, is achterhaald door recente legaliseringen in de V.S. en elders. De Amerikaanse staat Colorado onderstreepte dit afgelopen vrijdag door de verwachte belastingopbrengsten op cannabis te publiceren. Op basis van de eerste verkoopcijfers verwacht de staat het komende jaar 133 miljoen dollar aan btw en accijns op te halen, 50% hoger dan eerdere verwachtingen.

Dit vestigt de aandacht op een aspect dat in het Kamerdebat nauwelijks werd belicht, namelijk de aanzienlijke inkomsten die legalisering van wietteelt voor de schatkist genereert. Niemand weet hoe groot die opbrengsten zijn: het is niet duidelijk hoeveel cannabis precies in Nederland wordt geconsumeerd en geproduceerd. En tot vorige week waren er geen cijfers over de effecten van legalisering op de prijs en consumptie. Een rapport van de Rand Corporation laat zien dat geschatte opbrengsten sterk afhangen van de aannames over deze effecten.

Toch zijn er enkele schattingen voor Nederland in omloop. Het KRO-programma Reporter International ontdekte in 2012 een schatting van het Ministerie van Financiën. Het ministerie denkt dat in Nederland per jaar ongeveer 525 ton softdrugs wordt verkocht. Uitgaand van een totale heffing van 60% onder legalisering (vergelijkbaar met de lasten op sigaretten), en een daarop volgende consumptiedaling van 20%, schat het ministerie dat legalisering de schatkist 260 miljoen oplevert. Dat komt bovenop een geschatte besparing op handhavingskosten van 150 miljoen.

Econoom Boerman komt in een uitgebreidere analyse, waarin hij ook kostendalingen ten gevolge van toegenomen concurrentie meeneemt en een minder grote daling van de consumptie becijfert, tot een bedrag tussen de 300 en 850 miljoen euro.

Sinds vrijdag bestaan er dus ook schattingen uit Colorado. Omdat deze voortkomen uit een gelegaliseerd systeem, vallen een aantal onzekere factoren weg. Colorado en Nederland hebben vergelijkbare consumptie- en welvaartsniveaus (beide een bnp per hoofd van ongeveer $46.000), dus we kunnen heel slordig proberen deze cijfers naar Nederland te vertalen. In Nederland wonen ongeveer drie keer zoveel mensen, dus een belastingopbrengst van 133 miljoen dollar (100 miljoen euro) zou betekenen dat Nederland met een vergelijkbaar beleid ongeveer 300 miljoen zou kunnen ophalen. De totale belastingen (accijns plus btw) op cannabis in Colorado bedragen 28%, minder dan de helft dan de heffingen die het Ministerie van Financiën voor ogen staan, dus de werkelijke inkomsten kunnen hoger zijn.

Hoewel alle bovenstaande berekeningen met een flinke korrel zout moeten worden genomen, lijkt een opbrengst van 300 miljoen euro een vrij conservatieve ondergrens, waarin een toename in werkgelegenheid en de mogelijkheden van andere toepassingen van hennep nog niet zijn verwerkt.

In het debat over wietteelt afgelopen woensdag werd echter niet over accijnsopbrengsten gerept. Dat gebeurde past twee dagen later toen bleek dat de accijnsverhoging op brandstof waarschijnlijk niets oplevert. Bewindslieden vlogen elkaar in de haren over de vraag waar de begrootte 90 miljoen nu dan toch vandaan moet komen. Ze zouden eens wat ideeën kunnen opdoen in Colorado.