Kunst op Zondag | Gat

Er viel even een gat in deze wekelijkse serie. Dat maken we nu goed door het gat eens nader te beschouwen.

Het gat is niet niets. Het staat symbool voor de afgrond, voor verval, voor peilloze en angstwekkende diepten. Maar het gat is ook uitermate functioneel als kader voor doorkijkjes. Hoe kleiner het gat , hoe nieuwsgieriger men wordt om er doorheen te gluren. Vandaag kunst waar het gat op enigerlei wijze een rol speelt.

Het gat als ultieme leegte komt nauwelijks voor. Het dichtste bij het gat als niets komt zoiets als het zwarte vlak van Malevich, wiens werk nu is te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Het schilderij van Malevich gaat overigens niet over het ‘zwarte gat’, maar over de kleur zwart.

Fabian Oefner fotografeert in een fractie van een seconde zwarte gaten. Met een uiterst simpele techniek.
[kliktv nr=1]

Het gat als leegte wordt misschien aardig gesymboliseerd door het gat in een kruis van melkflessen. Een installatie die ‘door de wereld reist’ en al op diverse plekken te zien was.

Femke van Dam – Een Piëta voor het Godvormig Gat in de Consumptiemaatschappij.

Het gat als valkuil. Urs Fischer liet in 2007 een groot gat graven in een New Yorkse galerie (zie de afbeelding boven dit artikel). De titel ‘You” doet vermoeden dat Fischer onszelf de grootste valkuil vindt? Urs Fischer sloopt niet alleen vloeren. Ook muren in musea moeten er aan geloven. Een manier om van een tentoonstelling één groot diorama te maken, zoals hij in het Museum of Modern Art in New York deed.

Een diorama is een soort grote kijkdoos. De kijkdoos kennen we als de schoenendoos waarin een miniatuurtafereeltje is gemaakt, die je door een klein gaatje kunt bekijken. Jawel, een peepshow. Gluren door de muren. Urs Fischer gaf daar een eigen draai aan.

Urs Fischer – Noisette.
[kliktv nr=2]

Het gat is niet iets waarin wat kan verdwijnen of een opening tot doorkijken, het kan ook de poort zijn waar onverwachte zaken uit komen. Hier twee street art voorbeelden.

Viktor Hulík – Čumil the Peeper, 1997.

Kurt Wenner – 3D illusie, krijttekening, 2007.

Nu we toch op straat zijn beland, Ken’ichiro Taniguchi zoekt wereldwijd gaten in de weg. Of eigenlijk de scheuren en barsten in asfalt. Hij trekt de gaten over om er later grillige sculpturen van te maken.

Ken’ichiro Taniguchi –  Hecomi.
[kliktv nr=3]

Gaten ontstaan door slijtage of door geweld. Dean Ruck en Dan Havel gingen aan de slag met een bungalow. Ze haalden het gebouw uit elkaar en zetten het weer zo in elkaar dat het leek alsof er een explosie had plaats gevonden. Het werk is niet meer te zien want de bungalow is later definitief gesloopt.

Havel Ruck Projects – Inversion, 2005 (ook op film te zien).

Piers Secunda ging in 2010 naar Afghanistan op zoek naar herinneringen aan het geweld in Kabul. Hij maakte afgietsels van kogelgaten en zette ze op geometrische platen die stukken muur voorstellen.

Piers Secunda – Taliban Relief Paintings, 2011.
[kliktv nr=4]

Na de aanslag op de Twin Towers ontstond een gigantisch gat dat een een ‘Memorial’-gat zou worden. Rob Perrée schreef in 2010 in Kunstbeeld ‘Volgend jaar is het tien jaar geleden September Eleven’. Daarin herinnert hij aan de jonge kunstenaar Michael Richards die in de Twin Towers zijn studio had en na de aanslag nooit is teruggevonden.

Citaat:
“Dat ‘grootste monument voor de vrede’ was ook voor hem bedoeld
Voorlopig moet hij het doen met het grootste gat

De rampplek is zelf een ramp geworden

Ego’s en bureaucratie zijn funest voor de kunst”.

Michael Richards maakte onder andere beelden van “Tuskegee Airmen”, Afro-Amerikaanse piloten die voor oorlogsvliegerij werden getraind. In het Franconia Sculpture Park staat een beeldengroep, waarbij het lijkt of piloten op een gat zijn gevallen.

Michael Richards – Are you down?

Een gat is niet niets. Worden daarom de meeste gaten gedicht?