Op naar de permanente democratie

Uit de as van de jaren zestig verrees een partij die Nederland democratischer wilde maken. Onder andere door de premier en de burgemeester direct te laten kiezen door het volk. En door het referendum makkelijker te maken, zodat het volk in zou kunnen grijpen als zij het niet eens was met de besluiten van de regering. Daar was veel voor te zeggen in die dagen toen wij door een arrogante kliek geregeerd werden die overigens volledig gelegaliseerd was door het behoudende volk. De politiek was toen trouwens wel leuker met bijvoorbeeld de cliniclown-avant-la-lettre Joseph Luns. Die man is nooit meer overtroffen al heeft Pim natuurlijk een heel verdienstelijke poging gedaan met z’n “at your service”.

Hoe mooi de permanente democratie van het referendum ook leek, er kleefde wel een groot bezwaar aan. Regeren is een zaak van lange adem. Het aanleggen van ’s lands infrastructuur is niet iets dat in 4 jaar geregeld is evenals minder grijpbare zaken als de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt. Tijdens een regeerperiode telkens het roer om moeten gooien ten gevolge van referenda had de hoge snelheidslijn echt niet dichterbij gebracht. Vandaar dat politici niet van harte warm liepen voor het referendum. Direct kiezen van de premier zou het belang van partijen uit kunnen hollen. Een gekozen burgemeester was strijdig met de gegroeide praktijk van beloning voor bewezen diensten. De initiatiefnemers bleven tenslotte met de brokken en weinig zetels zitten.

Ik doel natuurlijk op D’66. Op het gebied van politieke hervormingen heeft deze partij weinig voor elkaar gekregen. Geen wonder, het sterk wisselende aantal stemmen door de verkiezingen heen doet vermoeden dat D’66 toch vooral veel proteststemmen trok. Daarvoor hebben we inmiddels betere opties. Zoals Rita’s TON. Het grappige is dat Rita ook een soort permanente democratie voorstaat. Als zij regeert gaat zij via het internet aan het volk vragen wat zij moet doen. Revolutionair. Of toch niet? Want als het internet in 1966 had bestaan dan had Van Mierlo misschien ook wel voor deze oplossing gekozen. Typisch een geval van je tijd ver vooruit zijn.

Gaat Rita straks echte vragen stellen? Of kun je kiezen uit voorgeprogrammeerde opties die, in elk geval voor Rita, allemaal op hetzelfde neerkomen. Namelijk datgene wat Rita wil. Ik kan me eerlijk gezegd niet voorstellen dat Rita naar het volk luistert. Daar had zij genoeg kansen voor tijdens haar ministerschap. Maar toen voer zij ook al rechtdoor op haar eenmaal uitgezette koers. En dat is geen wonder voor een achterkleindochter van Michiel de Ruyter. Stel je voor dat die aan zijn matrozen had gevraagd wat ie moest doen. Ze zouden hem waarschijnlijk meteen overboord gezet hebben. Nee, als Rita regeert zal zij gewoon haar eigen zin doen. Maar wel met de schone schijn van permanente democratie.

Wat denken de lezers van de nieuwe democratie?