Zoals Van Dam zelf al schrijft: als je die belastingschijven niet aanpast aan inflatie en koopkrachtstijging, zal op termijn iedereen die een koopkrachtstijging heeft in het hoogste belastingtarief terechtkomen. Is dat de bedoeling?
@3: Het is weer net zo’n totaal nutteloze term als ‘ombuiging’. Het betekent gewoon: geld dat de overheid in 20xx te weinig heeft als alles hetzelfde blijft.
@2: Dat is dus al vele jaren wel het geval, blijkbaar (alleen aanpassen aan inflatie, niet aan welvaartstijging). En om dan in je berekeningen van een aanpassing daarvan uit te gaan, terwijl niemand het uberhaupt lijkt te weten…
@2: Het is natuurlijk gewoon een soort bezuiniging. Wel een heel eenvoudig uit te voeren en overzichtelijke.
@3: Het geld dat op de lange termijn structureel te weinig binnenkomt.
#7
Bismarck
In geval Nederland weet ik nog wel een maatregel die heel wat druk van de ketel neemt an allerlei andere nare bezuinigingen en/of lastenverzwaringen.
Verhoog de successierechten. Juist bij de babyboomers is enorm veel geld te halen en die zijn nu allemaal goed aan het vergrijzen, dus binnen enkele decennia kunnen ze Nederland terugbetalen voor wat ze allemaal gekregen hebben.
@7 Precies. En dat is nu juist de vorm van belasting die de VVD wil afschaffen. De enige vorm van belasting die geen economische consequenties heeft (volgens Jacobs) nog wel. Ik snap niet dat links hier niet meer werk van maakt.
De belasting die men betaalt op erfenissen is wrang en onrechtvaardig.
Men heeft het dan ook over “sterftaks”. Dat hebben ze van de Republikeinen afgekeken die het het hebben over “death tax”. Het is een slimme truc met taal.
Erfenis belasting afschaffen is de “liberale” manier om er voor te zorgen dat bestaande ongelijkheid blijft voortbestaan. “Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje.” (Louis Davids). En dat komt ook nog eens mooi uit voor de kinderen als je je huis al hebt afbetaald – met hulp van de staat natuurlijk.
En dat terwijl de grote liberaal John Stuart Mill voor was. Maar goed, die was ook tegen progressieve belastingen ;)
#10
Bismarck
Mij lijken succesierechten (van belasting spreken vind ik dan weer onrechtvaardig in dit geval) juist de meest rechtvaardige inkomsten die de staat krijgt (nog meer dan bv. gasinkomsten uit Slochteren).
Ik ben ook heel benieuwd naar de redenatie achter die “onrechtvaardigheid”. Als je die lijn doortrekt zal de VVD logischerwijs bv. ook tegen een opt out orgaandonatiesysteem moeten zijn.
@10 Volgens mij heeft het te maken met het begrip “eigendom”. Eigendom is namelijk heilig in de neo-liberale systematiek. Iets dat van jou is dat mag een ander niet van je afnemen zonder jou toestemming. De enige manier waarop eigendom van persoon wisselt is in principe door handel (of vrijwillig weggeven, volgens Ayn Rand is ook dat zelfs slecht).
Op die manier kun je beredeneren dat belasting onrechtvaardig is, of zelfs diefstal, want mensen wordt onvrijwillig geld afgepakt.
Ik zie de VVD dan ook als neo-liberale partij die zich tooit met de veren van het Liberalisme.
Mill heeft zijn standpunt later herzien, maar je ziet dat er wel een verband is tussen liberalisme en dit denken over bezit. De oorsprong hiervan is John Lock
[…] property precedes government and government cannot “dispose of the estates of the subjects arbitrarily.”
#12
Bismarck
@11: Maar als je dood bent, kun je geen eigendom meer hebben. Juist daarom lijken me successierechten (vanuit liberaal oogpunt) veel rechtvaardiger dan belasting (het afnemen van eigendom).
@12 Ah zo. Ja wat is rechtvaardig. Volgens mij zijn daar hele dikke boeken over vol te schrijven (John Rawls en zijn tegenhanger van neoliberale snit Robert Nozick hebben dat dan ook gedaan.)
Ik denk zelf dat belastingheffing wel gerechtvaardigd is omdat mensen ook voordeel hebben van de maatschappij. Als je auto rijdt profiteer je van de wegen, als werknemers voor je laat werken profiteer je van de (door de staat gefinancierde) opleiding die ze hebben gehad. In een samenleving zijn mensen allemaal afhankelijk van elkaar en je kunt dan niet een waarde (bezit) boven alle andere waarden (rechtvaardigheid, gelijkheid, enz.) stellen.
#14
Rob
@13 De rasechte neoliberaal zou daarop zeggen dat die niet gevraagd heeft om die wegen. Als alternatief zal hij een systeem aanvoeren waarbij mensen zelf kiezen binnen welk samenwerkingsverband ze opgaan, zodat hun eigendom niet opeisbaar is zonder toestemming. Zo kan je een pluraliteit aan communities krijgen waar je ook zo weer uit kan stappen door jouw aandeel te verhandelen.
Zo worden zaken zoals oorlog, belastingen, wegen, etc, volledig binnen een kader geplaatst waar recht op bezit (of recht op vrijwaring van interferentie op bezit) het allerhoogste en onschendbare recht is.
Ah, daar zijn positieve en negatieve vrijheid weer.
#16
Rob
Aldus Isaiah Berlin :). Berlin verkondigde het als twee verschillende concepten, maar je zou ook kunnen zeggen dat het concept vrijheid hetzelfde is, maar de interpretatie (de conceptualisatie) verschilt.
@14 Rob, Rasechte neo-liberalen (of inderdaad Libertariers) ontkennen dat mensen meer zijn dan individuen. De mens is een sociaal dier en zonder de maatschappij is hij of zij niets. Het is een puur theoretisch systeem dat is los gezongen van de werkelijkheid. Ayn Rand is het meest extreme voorbeeld hiervan. De enige waarde die nog telt de individu en zijn of haar bezittingen.
Ik zie de band met I. Berlin/soorten vrijheid overigens niet helemaal. Kun je dat verder uitwerken? Ik ben daar wel benieuwd naar.
#21
Rob
@Michel
Joost in #15 noemde positieve en negatieve vrijheid, ideeën die Isaiah Berlin ooit een keer heeft geïntroduceerd (zie daarvoor de wiki: two concepts of liberty). Ter verklaring van de concepten is de wiki van positive freedom ook bruikbaar. Hier staat: ?positive liberty refers to having the power and resources to act to fulfill one’s own potential, as opposed to negative liberty, which refers to freedom from restraint.?
Een libertariër doet niet aan positieve vrijheid. Volgens deze is er maar één echte interpretatie van vrijheid en dat is de gedachte dat niemand zich met jou mag bemoeien. Zo zal deze een recht op scholing of een recht op gezondheidszorg (positieve vrijheid) nooit erkennen als een recht dat kan wedijveren met een recht op bezit (negatieve vrijheid). Het is dus niet rechtvaardig om belastingen te heffen om de vrijheid van anderen te bevorderen. Vooral in de VS heb je nog mensen die dit aanhangen.
Ik ben het overigens niet eens met jouw constatering dat neoliberalen of libertariërs ontkennen dat mensen meer zijn dan individuen. Ze vinden scholing, gemeenschappen, religie vaak zeer belangrijk. Zolang je er zelf maar voor mag kiezen en zolang het maar geen inbreuk maakt op jouw fundamentele en onaantastbare recht op bezit. Ook de libertariër ziet in de de mens een maatschappij nodig heeft, maar ze pleiten ervoor dat deze wordt ingericht naar hun ideologie. Zo kan je bijvoorbeeld allerlei subsidies voor kerken of sportclubs dmv belastingen instellen, zolang de libertariërs maar uit vrije wil die belastingen afdragen. Het lijkt dan nog het meeste op de collectebus of een fundraiser.
@Rob. Ok duidelijk. Ik ken de definitie van Berlin wel, maar had de link met het libertarisme nog niet gelegd. Ja daar zit wel wat in. Als het communisme en het fascisme aan het ene uiterste van de wat ik dan maar de “vrijheidsschaal” zal nomen (van + naar -” dus) dan staan de libertariers zoals Ayn Rand dat in haar utopische roman Atlas Shrugged schetst, aan de andere kant. Weer wat geleerd.
Over je opmerking: in de praktijk wordt het natuurlijk niet zo absoluut toegepast, maar het is een tendens die ik zie. Alleen bij extremisten zoals Ayn Rand is het zo absoluut.
#23
Erik
@22 zoals #21 al uitlegde, gaat het bij libertariërs maar om één van beide soorten vrijheid.
Overigens zou ik neo-liberalen niet gelijkstellen aan libertariërs. Hoewel ze veel raakvlakken hebben met ’t libertarisme, hoor ik neo-liberalen eigenlijk nooit pleiten voor ’t afschaffen van de staat, wat wel de uiterste konsekwentie van ’t libertarisme is.
Daarbij: ik hou niet zo van ’t neo-liberalisme, maar moet ter hunner verdediging toch zeggen dat de meeste neo-liberalen ook de positieve vrijheid wel ’s noemen als van belang.
#24
Guido
Micheal Sandell gaat hier over door in zijn lezingen over rechtvaardigheid.
@23: gaat het bij libertariërs maar om één van beide soorten vrijheid.
‘Negatieve’ vrijheid is ook de enige echte vorm van vrijheid. Het sluit positieve vrijheid niet uit. ‘Positieve’ vrijheid, zoals nu gebruikt, heeft als basis een (gedwongen) gelijkheid, waardoor deze vrijheid ondergeschikt is aan gelijkheid. Meer het communistische ideaal.
@25 Ik wil liever niet in een maatschappij leven waarin een van beide vormen van vrijheid de overhand heeft. De een is een dictatuur (communistisch/fascistisch) en de ander is … tja wat eigenlijk? De utopie van Ayn Rand misschien? Een wereld die niet meer door staten (naties) maar door corporaties (multinationals) wordt geregeerd.
Het beste is een mengvorm, waarin een democratisch gecontroleerde staat niet gereduceerd is tot een “nachtwaker” – om dit oude beeld maar weer eens te gebruiken. Volgens mij is daarin de vrijheid van het individu het beste gegarandeerd.
#27
Rob
@25 Poeh Kropotkin, daar maak je een aantal korte statements die naar mijn inzien bijna allemaal onjuist zijn. Om een lange reactie te vermijden zal ik slechts op jouw eerste zin ingaan.
Zeggen dat negatieve vrijheid de enige echte vorm van vrijheid is, is een ideologisch standpunt en geen feitelijke kwestie.
#28
Erik
@25: Erg interessante uitspraak voor iemand die zich hier Kropotkin noemt. Naar mijn idee ook een erg kortzichtige, gegeven hoe de mens nou eenmaal in elkaar zit, lijkt geen van beide vormen van vrijheid in z’n meest ‘pure’ vorm me mogelijk, en nog minder wenselijk.
Verder sluit ik me wel zo’n beetje aan bij wat #26 en #27 erover zeggen. Het voorbeeld dat #26 zoekt voor een samenleving waarin de negatieve vrijheid te ver wordt doorgevoerd is misschien een wereld zoals in o.a. Robocop.
#29
Kropotkin
@27: Ja het is een mening/ideologisch standpunt (ben niet zo van de ‘volgens mij’, ‘imho’, ‘ik denk dat’ etc). Feitelijkheden bestaan in dit soort zaken ook bijna niet.
Maar ik zal het iets anders formuleren. Negatieve vrijheid (afwezigheid dwang) is de meest pure vorm van vrijheid. Het zal de mogelijkheden van je positieve vrijheid niet negatief beinvloeden. Positieve vrijheid is toch meer een soort romantisch-collectivistisch idee. De vrijheid, bijna de plicht, om jezelf te ontwikkelen binnen een groep/de maatschappij. Probleem hiermee is echter dat er vaak voorwaarden nodig blijken, zoals ‘vrij van armoede’, dikwijls gedwongen opgelegd, waardoor vrijheid ingeleverd moet worden om vrijheid te verkrijgen. Het meest schrikwekkende in dit verband is toch wel een uitdrukking als ‘geen vrijheid zonder gelijkheid’ .
@29, Er is niets romantisch aan positieve vrijheid. Ik heb b.v. niet de vrijheid om te vliegen – ik heb geen vleugels, dus ik zou niet ver komen.
Dit is een wat overdreven voorbeeld, maar ik wil maar zeggen dat positieve vrijheid geen dromerij is. Het is meestal juist bijzonder praktisch.
Er zijn mensen die zeggen dat je mensen moet dwingen om zich te ontwikkelen maar dat is meteen het andere uiterste. Mijn antwoord daarop is dat je een vogelverschrikker aan het bestrijden bent (strawman fallacy). De uitwassen van het communisme en fascisme hebben tegenwoordig echt wel afgedaan.
Jij verzet je tegen elke vorm van “positieve vrijheid”. Maar neem het voorbeeld van de armoede. Mensen die in armoede leven kunnen zichzelf daar vaak niet uit redden (op een enkeling na) omdat ze een te grote achterstand hebben met de rest van de maatschappij. Met name hun kinderen zullen daar onder leiden – geen geld voor school, zeker niet in een maatschappij die jij na lijkt (?) te streven.
@Kropotkin: Je legt zelf al de vinger op de zere plek; de voorwaarden.
Kijk naar de VS, waar de mogelijkheden tot ontplooiing erg afhangen van in welke omgeving je geboren wordt (neem gezondheidszorg en onderwijs).
Doe mij dan maar de NLse positieve vrijheid die jij als dwang ervaart, met iets meer mogelijkheden tot excellereren in de vorm van collegegelddiferentiatie.
#32
Rob
Ik zal je een klein beetje tegemoet komen, #Kropotkin. De meest fundamentele grondrechten zijn eerder expressies van een negatieve interpretatie van vrijheid dan van positieve vrijheid. Het recht om niet vermoord te worden voelt naar mijn inzien toch wel iets fundamenteler aan dan een recht op ontwikkeling.
Ik zie positieve vrijheid vervolgens niet als een ?romantisch-collectivistisch? idee, maar eerder als een logische bijkomstigheid van de mens als sociaal dier. We leven simpelweg in roedes waarbinnen je samenwerkt om verder te komen.
Binnen die context is vrijheid ? het recht om je eigen pad te kiezen ? gekleurd door positieve en negatieve vrijheden. Binnen die context is recht op scholing naar mijn inzien fundamenteler dan een recht om ?geen belasting te betalen?. In die zin is er prima een balans te vinden tussen positieve vrijheid en negatieve vrijheid van case-to-case. Binnen dit kader kan je allerlei stromingen aanhangen van neoliberalisme tot en met vergaand socialisme.
Over gelijkheid. Ik zie vrijheid en gelijkheid als kernwaarden waarvan niet te bepalen is welke fundamenteler is dan een ander. Democratie ? het recht van een volk om zichzelf te regeren ? bestaat niet zonder gelijkheid van het volk. Deze fundamentele vrijheid bestaat dus niet zonder gelijkheid.
Ik zou de waarden dan ook niet als concurrerend zien (al kunnen ze dat wel zijn), maar als symbiotisch, waarbij ze beiden nodig zijn om elke waarde optimaal te kunnen waarborgen.
@allen: voor de geïnteresseerden (en wie dit nog leest is dat zeker) in de Groen Amsterdammer van 2 weken geleden staat een essay van een Amerikaanse filosoof Michael Sandel met als titel “Wij zijn niet van de staat”. Het gaat over dit onderwerp: kan men mensen verplichten om belasting te betalen. Alle argumenten van de neo-liberalen worden op een rij gezet. Sandel doet er zelf geen uitspraak over en levert ook geen echte argumenten vóór aan. Wel stof om goed over na te denken. Hij bespreekt o.a. Robert Nozick, dé neo-liberale filosoof (helaas alleen voor abonnees)
#35
Milton Keynes
“positive liberty refers to having the power and resources to act to fulfill one’s own potential”
Positieve vrijheid is dus niets anders dan dwang. Dwang om hen te faciliteren die niet over de middelen beschikken om hun potentie te vervullen.
Reacties (35)
Zoals het ‘spreekwoord’ het al zegt: “There are three kinds of lies: lies, damned lies, and statistics.”
Zoals Van Dam zelf al schrijft: als je die belastingschijven niet aanpast aan inflatie en koopkrachtstijging, zal op termijn iedereen die een koopkrachtstijging heeft in het hoogste belastingtarief terechtkomen. Is dat de bedoeling?
Kan iemand mij uitleggen wat een “houdbaarheidstekort” is… ik ben geen econoom. Ik heb die term nog nooit gehoord.
@3: Het is weer net zo’n totaal nutteloze term als ‘ombuiging’. Het betekent gewoon: geld dat de overheid in 20xx te weinig heeft als alles hetzelfde blijft.
@2: Dat is dus al vele jaren wel het geval, blijkbaar (alleen aanpassen aan inflatie, niet aan welvaartstijging). En om dan in je berekeningen van een aanpassing daarvan uit te gaan, terwijl niemand het uberhaupt lijkt te weten…
@4 tnx ik ga het artikel nog een keer lezen
@2: Het is natuurlijk gewoon een soort bezuiniging. Wel een heel eenvoudig uit te voeren en overzichtelijke.
@3: Het geld dat op de lange termijn structureel te weinig binnenkomt.
In geval Nederland weet ik nog wel een maatregel die heel wat druk van de ketel neemt an allerlei andere nare bezuinigingen en/of lastenverzwaringen.
Verhoog de successierechten. Juist bij de babyboomers is enorm veel geld te halen en die zijn nu allemaal goed aan het vergrijzen, dus binnen enkele decennia kunnen ze Nederland terugbetalen voor wat ze allemaal gekregen hebben.
@7 Precies. En dat is nu juist de vorm van belasting die de VVD wil afschaffen. De enige vorm van belasting die geen economische consequenties heeft (volgens Jacobs) nog wel. Ik snap niet dat links hier niet meer werk van maakt.
Van hun site:
Men heeft het dan ook over “sterftaks”. Dat hebben ze van de Republikeinen afgekeken die het het hebben over “death tax”. Het is een slimme truc met taal.
Erfenis belasting afschaffen is de “liberale” manier om er voor te zorgen dat bestaande ongelijkheid blijft voortbestaan. “Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje.” (Louis Davids). En dat komt ook nog eens mooi uit voor de kinderen als je je huis al hebt afbetaald – met hulp van de staat natuurlijk.
En dat terwijl de grote liberaal John Stuart Mill voor was. Maar goed, die was ook tegen progressieve belastingen ;)
Mij lijken succesierechten (van belasting spreken vind ik dan weer onrechtvaardig in dit geval) juist de meest rechtvaardige inkomsten die de staat krijgt (nog meer dan bv. gasinkomsten uit Slochteren).
Ik ben ook heel benieuwd naar de redenatie achter die “onrechtvaardigheid”. Als je die lijn doortrekt zal de VVD logischerwijs bv. ook tegen een opt out orgaandonatiesysteem moeten zijn.
@10 Volgens mij heeft het te maken met het begrip “eigendom”. Eigendom is namelijk heilig in de neo-liberale systematiek. Iets dat van jou is dat mag een ander niet van je afnemen zonder jou toestemming. De enige manier waarop eigendom van persoon wisselt is in principe door handel (of vrijwillig weggeven, volgens Ayn Rand is ook dat zelfs slecht).
Op die manier kun je beredeneren dat belasting onrechtvaardig is, of zelfs diefstal, want mensen wordt onvrijwillig geld afgepakt.
Ik zie de VVD dan ook als neo-liberale partij die zich tooit met de veren van het Liberalisme.
Mill heeft zijn standpunt later herzien, maar je ziet dat er wel een verband is tussen liberalisme en dit denken over bezit. De oorsprong hiervan is John Lock
@11: Maar als je dood bent, kun je geen eigendom meer hebben. Juist daarom lijken me successierechten (vanuit liberaal oogpunt) veel rechtvaardiger dan belasting (het afnemen van eigendom).
@12 Ah zo. Ja wat is rechtvaardig. Volgens mij zijn daar hele dikke boeken over vol te schrijven (John Rawls en zijn tegenhanger van neoliberale snit Robert Nozick hebben dat dan ook gedaan.)
Ik denk zelf dat belastingheffing wel gerechtvaardigd is omdat mensen ook voordeel hebben van de maatschappij. Als je auto rijdt profiteer je van de wegen, als werknemers voor je laat werken profiteer je van de (door de staat gefinancierde) opleiding die ze hebben gehad. In een samenleving zijn mensen allemaal afhankelijk van elkaar en je kunt dan niet een waarde (bezit) boven alle andere waarden (rechtvaardigheid, gelijkheid, enz.) stellen.
@13 De rasechte neoliberaal zou daarop zeggen dat die niet gevraagd heeft om die wegen. Als alternatief zal hij een systeem aanvoeren waarbij mensen zelf kiezen binnen welk samenwerkingsverband ze opgaan, zodat hun eigendom niet opeisbaar is zonder toestemming. Zo kan je een pluraliteit aan communities krijgen waar je ook zo weer uit kan stappen door jouw aandeel te verhandelen.
Zo worden zaken zoals oorlog, belastingen, wegen, etc, volledig binnen een kader geplaatst waar recht op bezit (of recht op vrijwaring van interferentie op bezit) het allerhoogste en onschendbare recht is.
Ah, daar zijn positieve en negatieve vrijheid weer.
Aldus Isaiah Berlin :). Berlin verkondigde het als twee verschillende concepten, maar je zou ook kunnen zeggen dat het concept vrijheid hetzelfde is, maar de interpretatie (de conceptualisatie) verschilt.
@14: klinkt bijna anarchistisch, of anders de ultieme overlegcultuur. Lijkt me een sure way om een natie-staat de nek om te draaien.
In #14 kan je overigens beter ‘libertarier’ lezen waar ik ‘neoliberaal’ heb getypt.
@17 Het klinkt inderdaad anarchistisch, maar de gedachte erachter is anders.
@18: Of misschien is het gewoon wel het zelfde. Of hetzelfde maar dan met heel veel extra administratie.
@14 Rob, Rasechte neo-liberalen (of inderdaad Libertariers) ontkennen dat mensen meer zijn dan individuen. De mens is een sociaal dier en zonder de maatschappij is hij of zij niets. Het is een puur theoretisch systeem dat is los gezongen van de werkelijkheid. Ayn Rand is het meest extreme voorbeeld hiervan. De enige waarde die nog telt de individu en zijn of haar bezittingen.
Ik zie de band met I. Berlin/soorten vrijheid overigens niet helemaal. Kun je dat verder uitwerken? Ik ben daar wel benieuwd naar.
@Michel
Joost in #15 noemde positieve en negatieve vrijheid, ideeën die Isaiah Berlin ooit een keer heeft geïntroduceerd (zie daarvoor de wiki: two concepts of liberty). Ter verklaring van de concepten is de wiki van positive freedom ook bruikbaar. Hier staat: ?positive liberty refers to having the power and resources to act to fulfill one’s own potential, as opposed to negative liberty, which refers to freedom from restraint.?
Een libertariër doet niet aan positieve vrijheid. Volgens deze is er maar één echte interpretatie van vrijheid en dat is de gedachte dat niemand zich met jou mag bemoeien. Zo zal deze een recht op scholing of een recht op gezondheidszorg (positieve vrijheid) nooit erkennen als een recht dat kan wedijveren met een recht op bezit (negatieve vrijheid). Het is dus niet rechtvaardig om belastingen te heffen om de vrijheid van anderen te bevorderen. Vooral in de VS heb je nog mensen die dit aanhangen.
Ik ben het overigens niet eens met jouw constatering dat neoliberalen of libertariërs ontkennen dat mensen meer zijn dan individuen. Ze vinden scholing, gemeenschappen, religie vaak zeer belangrijk. Zolang je er zelf maar voor mag kiezen en zolang het maar geen inbreuk maakt op jouw fundamentele en onaantastbare recht op bezit. Ook de libertariër ziet in de de mens een maatschappij nodig heeft, maar ze pleiten ervoor dat deze wordt ingericht naar hun ideologie. Zo kan je bijvoorbeeld allerlei subsidies voor kerken of sportclubs dmv belastingen instellen, zolang de libertariërs maar uit vrije wil die belastingen afdragen. Het lijkt dan nog het meeste op de collectebus of een fundraiser.
@Rob. Ok duidelijk. Ik ken de definitie van Berlin wel, maar had de link met het libertarisme nog niet gelegd. Ja daar zit wel wat in. Als het communisme en het fascisme aan het ene uiterste van de wat ik dan maar de “vrijheidsschaal” zal nomen (van + naar -” dus) dan staan de libertariers zoals Ayn Rand dat in haar utopische roman Atlas Shrugged schetst, aan de andere kant. Weer wat geleerd.
Over je opmerking: in de praktijk wordt het natuurlijk niet zo absoluut toegepast, maar het is een tendens die ik zie. Alleen bij extremisten zoals Ayn Rand is het zo absoluut.
@22 zoals #21 al uitlegde, gaat het bij libertariërs maar om één van beide soorten vrijheid.
Overigens zou ik neo-liberalen niet gelijkstellen aan libertariërs. Hoewel ze veel raakvlakken hebben met ’t libertarisme, hoor ik neo-liberalen eigenlijk nooit pleiten voor ’t afschaffen van de staat, wat wel de uiterste konsekwentie van ’t libertarisme is.
Daarbij: ik hou niet zo van ’t neo-liberalisme, maar moet ter hunner verdediging toch zeggen dat de meeste neo-liberalen ook de positieve vrijheid wel ’s noemen als van belang.
Micheal Sandell gaat hier over door in zijn lezingen over rechtvaardigheid.
kijktip: http://www.justiceharvard.com
@23: gaat het bij libertariërs maar om één van beide soorten vrijheid.
‘Negatieve’ vrijheid is ook de enige echte vorm van vrijheid. Het sluit positieve vrijheid niet uit. ‘Positieve’ vrijheid, zoals nu gebruikt, heeft als basis een (gedwongen) gelijkheid, waardoor deze vrijheid ondergeschikt is aan gelijkheid. Meer het communistische ideaal.
@25 Ik wil liever niet in een maatschappij leven waarin een van beide vormen van vrijheid de overhand heeft. De een is een dictatuur (communistisch/fascistisch) en de ander is … tja wat eigenlijk? De utopie van Ayn Rand misschien? Een wereld die niet meer door staten (naties) maar door corporaties (multinationals) wordt geregeerd.
Het beste is een mengvorm, waarin een democratisch gecontroleerde staat niet gereduceerd is tot een “nachtwaker” – om dit oude beeld maar weer eens te gebruiken. Volgens mij is daarin de vrijheid van het individu het beste gegarandeerd.
@25 Poeh Kropotkin, daar maak je een aantal korte statements die naar mijn inzien bijna allemaal onjuist zijn. Om een lange reactie te vermijden zal ik slechts op jouw eerste zin ingaan.
Zeggen dat negatieve vrijheid de enige echte vorm van vrijheid is, is een ideologisch standpunt en geen feitelijke kwestie.
@25: Erg interessante uitspraak voor iemand die zich hier Kropotkin noemt. Naar mijn idee ook een erg kortzichtige, gegeven hoe de mens nou eenmaal in elkaar zit, lijkt geen van beide vormen van vrijheid in z’n meest ‘pure’ vorm me mogelijk, en nog minder wenselijk.
Verder sluit ik me wel zo’n beetje aan bij wat #26 en #27 erover zeggen. Het voorbeeld dat #26 zoekt voor een samenleving waarin de negatieve vrijheid te ver wordt doorgevoerd is misschien een wereld zoals in o.a. Robocop.
@27: Ja het is een mening/ideologisch standpunt (ben niet zo van de ‘volgens mij’, ‘imho’, ‘ik denk dat’ etc). Feitelijkheden bestaan in dit soort zaken ook bijna niet.
Maar ik zal het iets anders formuleren. Negatieve vrijheid (afwezigheid dwang) is de meest pure vorm van vrijheid. Het zal de mogelijkheden van je positieve vrijheid niet negatief beinvloeden. Positieve vrijheid is toch meer een soort romantisch-collectivistisch idee. De vrijheid, bijna de plicht, om jezelf te ontwikkelen binnen een groep/de maatschappij. Probleem hiermee is echter dat er vaak voorwaarden nodig blijken, zoals ‘vrij van armoede’, dikwijls gedwongen opgelegd, waardoor vrijheid ingeleverd moet worden om vrijheid te verkrijgen. Het meest schrikwekkende in dit verband is toch wel een uitdrukking als ‘geen vrijheid zonder gelijkheid’ .
@29, Er is niets romantisch aan positieve vrijheid. Ik heb b.v. niet de vrijheid om te vliegen – ik heb geen vleugels, dus ik zou niet ver komen.
Dit is een wat overdreven voorbeeld, maar ik wil maar zeggen dat positieve vrijheid geen dromerij is. Het is meestal juist bijzonder praktisch.
Er zijn mensen die zeggen dat je mensen moet dwingen om zich te ontwikkelen maar dat is meteen het andere uiterste. Mijn antwoord daarop is dat je een vogelverschrikker aan het bestrijden bent (strawman fallacy). De uitwassen van het communisme en fascisme hebben tegenwoordig echt wel afgedaan.
Jij verzet je tegen elke vorm van “positieve vrijheid”. Maar neem het voorbeeld van de armoede. Mensen die in armoede leven kunnen zichzelf daar vaak niet uit redden (op een enkeling na) omdat ze een te grote achterstand hebben met de rest van de maatschappij. Met name hun kinderen zullen daar onder leiden – geen geld voor school, zeker niet in een maatschappij die jij na lijkt (?) te streven.
@Kropotkin: Je legt zelf al de vinger op de zere plek; de voorwaarden.
Kijk naar de VS, waar de mogelijkheden tot ontplooiing erg afhangen van in welke omgeving je geboren wordt (neem gezondheidszorg en onderwijs).
Doe mij dan maar de NLse positieve vrijheid die jij als dwang ervaart, met iets meer mogelijkheden tot excellereren in de vorm van collegegelddiferentiatie.
Ik zal je een klein beetje tegemoet komen, #Kropotkin. De meest fundamentele grondrechten zijn eerder expressies van een negatieve interpretatie van vrijheid dan van positieve vrijheid. Het recht om niet vermoord te worden voelt naar mijn inzien toch wel iets fundamenteler aan dan een recht op ontwikkeling.
Ik zie positieve vrijheid vervolgens niet als een ?romantisch-collectivistisch? idee, maar eerder als een logische bijkomstigheid van de mens als sociaal dier. We leven simpelweg in roedes waarbinnen je samenwerkt om verder te komen.
Binnen die context is vrijheid ? het recht om je eigen pad te kiezen ? gekleurd door positieve en negatieve vrijheden. Binnen die context is recht op scholing naar mijn inzien fundamenteler dan een recht om ?geen belasting te betalen?. In die zin is er prima een balans te vinden tussen positieve vrijheid en negatieve vrijheid van case-to-case. Binnen dit kader kan je allerlei stromingen aanhangen van neoliberalisme tot en met vergaand socialisme.
Over gelijkheid. Ik zie vrijheid en gelijkheid als kernwaarden waarvan niet te bepalen is welke fundamenteler is dan een ander. Democratie ? het recht van een volk om zichzelf te regeren ? bestaat niet zonder gelijkheid van het volk. Deze fundamentele vrijheid bestaat dus niet zonder gelijkheid.
Ik zou de waarden dan ook niet als concurrerend zien (al kunnen ze dat wel zijn), maar als symbiotisch, waarbij ze beiden nodig zijn om elke waarde optimaal te kunnen waarborgen.
Roedels.
@allen: voor de geïnteresseerden (en wie dit nog leest is dat zeker) in de Groen Amsterdammer van 2 weken geleden staat een essay van een Amerikaanse filosoof Michael Sandel met als titel “Wij zijn niet van de staat”. Het gaat over dit onderwerp: kan men mensen verplichten om belasting te betalen. Alle argumenten van de neo-liberalen worden op een rij gezet. Sandel doet er zelf geen uitspraak over en levert ook geen echte argumenten vóór aan. Wel stof om goed over na te denken. Hij bespreekt o.a. Robert Nozick, dé neo-liberale filosoof (helaas alleen voor abonnees)
“positive liberty refers to having the power and resources to act to fulfill one’s own potential”
Positieve vrijheid is dus niets anders dan dwang. Dwang om hen te faciliteren die niet over de middelen beschikken om hun potentie te vervullen.
Ook engels: Positive? give me a break!