“De Duitse dichter Heinrich Heine schrijft: ‘Als het einde der wereld gekomen is, ga ik naar Holland, want daar gebeurt alles 50 jaar later’.”
(Gerard Reve, Een eigen huis, blz. 179, Pleitrede voor het hof)
“Ik heb de hele Heine vergeefs doorgesnuffeld om zijn beroemde uitspraak te vinden dat hij, als de wereld verging naar Holland zou gaan, omdat daar alles 50 jaar later gebeurde.
(Kees Stip, Geen punt, blz. 32)
Reacties (11)
Heheheheh…. is dat van Stip geschreven na het overlijden van de Grote Meester?
Kees Stip, Geen punt.
Goed…
Reve leeft nog slechts bij een elitair clubje terugkijkers voort hetgeen wat merkwaardig is voor een volksschrijver, maar ja..
Dat hij de boel bij elkaar verzon was me niet eerder opgevallen, vermoedelijk niet waar en anders pleit het zeker niet tegen hem.
“Dat hij de boel bij elkaar verzon was me niet eerder opgevallen, vermoedelijk niet waar en anders pleit het zeker niet tegen hem.”
Erg leuke zin… :-)
Maar inderdaad, als hij het heeft verzonnen, wat dan nog? Is iemand hier bekend met het complete oeuvre van Heinrich Heine?
Na een google-speurtochtje van een paar minuutjes vind ik alleen maar sites van Nederlandse origine die het citaat aanhalen…
Geen enkele Duitse…
“In den Niederlanden passiert alles 50 Jahre später”
De opmerking van ‘Heine’ is zo Reviaans dat je er van mag uitgaan dat dit door Reve zelf is bedacht. Nogal stom van mijnheer Stip om alle boeken van Heine door te vlooien, op zoek naar een niet nader aangewezen citaat van Gerard Reve. Ik moest eerst om het ene, en later ook om het andere citaat erg lachen. Maar dan wel om verschillende redenen.
Het leek mij leuk de lezers van GC te verblijden met een lach in de morgen, en besloot hem te posten. :-)
@5: maar ja, hoe zou heine het precies in het Duits hebben geformuleerd, lastig zoeken!
@6: wellicht bedoelt ook Stip het als een grap en heeft ie niet alles doorvlooid?
@7 Ik mag het hopen voor mijnheer Stip.
In zijn Trijfel-column heeft Nico Scheepmaker ook al eens een stuk geschreven over deze mythe. Heine schijnt dat inderdaad nooit gezegd of geschreven te hebben (Scheepmaker zei ook al dat hij het hele werk had doorgevlooid), maar het verhaal van het citaat was meen ik niet terug te voeren op Gerard Reve. Er staat me bij dat zijn broer Karel van het Reve er iets mee te maken had, maar ik meen dat een lezer had uitgevonden dat het citaat nog ouder was.
Voor wie nog verder wil lachen (en Duits kan lezen): http://www.digischool.nl/du/lehrer/dms/dblatt/dblatt16/heine_holland.htm
Het citaat is in Duitsland al in 1939 aangetroffen, en terug te voeren op een (iets andere) uitspraak van Otto von Bismarck.
:-) Wat leuk dat we zo meer te weten komen over deze uitspraak!
Dass ist ja riesen interessant! Super toll!